Επιστολή της ΠΕΔ Θεσσαλίας για τα έργα Αχελώου

Με ικανοποίηση διαβάσαμε την επιστολή προς τον Πρωθυπουργό της χώρας, Κυριάκο Μητσοτάκη, την οποία έδωσε στην δημοσιότητα η Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ) Θεσσαλίας.

Το περιεχόμενο της επιστολής αυτής νομίζουμε ότι εκφράζει το σύνολο των πολιτών της Θεσσαλίας (πλην φυσικά μιας εμμονικής μειοψηφίας η οποία απροκάλυπτα επιζητεί την κατεδάφιση των έργων Μεσοχώρας, Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς).
Ας μας επιτραπεί πάντως να σχολιάσουμε ότι τέτοιου είδους κινήσεις θα πρέπει να εντάσσονται σε μια ολοκληρωμένη τακτική διεκδίκησης και να μην αποτελούν αποσπασματικές ενέργειες, οι οποίες, όταν δεν συνοδεύονται και από άλλες πρωτοβουλίες (κινητοποίηση των φορέων, συνεργασία με αγροτικό κόσμο, συσπείρωση επιστημονικών οργανώσεων, πίεση στους αρμόδιους Υπουργούς κ.ο.κ.), συχνά εκφυλίζονται σε «άσφαιρα πυρά», που ελάχιστα ενοχλούν τις κυβερνήσεις.
Πιστεύουμε μάλιστα ότι στην περίπτωση αυτή επιτρέπουν σε κάποιους πολιτικούς (που έχουν βεβαίως την ανάλογη προδιάθεση) να «ξεχνούν» τις υποσχέσεις τους και να προσπερνούν τα δίκαια αιτήματα μιας περιοχής, όπως εδώ και πολλά χρόνια συμβαίνει στη Θεσσαλία που αντιμετωπίζει τα γνωστά προβλήματα έλλειψης νερού.
Για να είμαστε όμως δίκαιοι, η ΠΕΔ Θεσσαλίας κατά την κρίσιμη περίοδο της διαβούλευσης των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων του 2014 και του 2017, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή μιας κοινής προσπάθειας με πολλούς φορείς της Θεσσαλίας (συσκέψεις, συνεντεύξεις, πίεση στις κυβερνήσεις, ημερίδες, συνέδρια, υπομνήματα,  εποπτικό υλικό κλπ.), αναδεικνύοντας με επάρκεια το σύνθετο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.
Θεωρούμε πως τις παρακαταθήκες που δημιούργησαν οι προσπάθειές της όλα αυτά τα χρόνια, οφείλουν να τις τιμήσουν, με ανάλογη δραστηριοποίηση, και οι σημερινοί εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης Α' βαθμού, δεδομένου ότι τα προβλήματα όχι μόνο παραμένουν στο ίδιο σημείο που τα παρέλαβαν από τους προκατόχους τους, αλλά θα επιδεινώνονται στο μέλλον με τα φαινόμενα (που ήδη εξελίσσονται) της κλιματικής αλλαγής. 

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Το οξύ υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας - Του Άγγελου Ζαχαρόπουλου*

 

Η συμπυκνωμένη εμπειρία, η βαθιά γνώση της ιστορίας του θέματος και ο τεκμηριωμένος λόγος χαρακτηρίζουν την πρόσφατη τοποθέτηση του βετεράνου τεχνοκράτη Άγγελου Ζαχαρόπουλου σχετικά με την, αυτονόητη, για κάθε λογικό και σκεπτόμενο πολίτη, ολοκλήρωση των έργων Άνω Αχελώου.
Η επικέντρωση του αρθρογράφου στις προοπτικές τις οποίες αποστερεί από τον πρωτογενή τομέα η στασιμότητα στα έργα αυτά, καθόλου δεν αναιρεί και άλλες βασικές πλευρές της ταμίευσης και της μεταφοράς υδάτων από τον ταμιευτήρα Συκιάς, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός αποθέματος ασφάλειας για περιόδους ξηρασίας, η χρησιμοποίηση μέρους των υδάτων αυτών για τεχνητό εμπλουτισμό και κάλυψη του ελλείμματος που επί δεκαετίες έχει δημιουργηθεί στους υπόγειους υδροφορείς της Θεσσαλίας κ.ο.κ.
Θα ήταν τέλος παράλειψη εάν δεν επισημάνουμε την απαράδεκτη μικροπολιτική τακτική σταδιακής εγκατάλειψης του αρχικού σχεδιασμού της βιώσιμης αξιοποίησης των υπόγειων υδάτων στη Θεσσαλία που περιγράφει ο αρθρογράφος.
Σήμερα βιώνουμε με τον πιο δραματικό τρόπο τις συνέπειες αυτής της, «θεσμικά» κατοχυρωμένης (!), αναρχίας στην υπερεκμετάλλευση  των μόνιμων αποθεμάτων νερού από τους υπόγειους υδροφορείς (έλλειμμα μεγαλύτερο από τρία δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού !!). 

Και η ειρωνεία στην ιστορία αυτή είναι ότι η μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο πλέον καθίσταται, για έναν ακόμη λόγο, εκ των ουκ άνευ παράμετρος αποκατάστασης μιας οικολογικής καταστροφής, η οποία τείνει να γίνει ανεπίστρεπτη «χάρις» στην ανεπάρκεια και την αβελτηρία των πολιτικών σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

*Ο Άγγελος Ζαχαρόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρ. γενικός διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ.

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Πως εφαρμόζεται η κυκλική οικονομία στον πρωτογενή τομέα (Μέρος 1ο) - Του Φάνη Γέμτου*

Η σημερινή βιομηχανική γεωργία που ασκούμε στον ανεπτυγμένο κόσμο έχει ορισμένα χαρακτηριστικά: χρησιμοποιεί πολλές εισροές από πρώτες ύλες και φυσικούς πόρους, έχει αυξήσει το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων και του εξοπλισμού ώστε να χρειάζεται ελάχιστη εργασία, κάνει τη συγκομιδή σε ελάχιστο χρόνο και μας δίνει πολύ μεγάλες αποδόσεις.

Αυτά τα πλεονεκτήματα τα πληρώνουμε με πολλά αρνητικά στοιχεία, όπως η μεγάλη κατανάλωση ενέργειας (θυμάμαι ότι έλεγα στους φοιτητές μου ότι στη γεωργία από τη μία πλευρά βάζουμε ορυκτά καύσιμα για να παράγουμε τρόφιμα από την άλλη) και φυσικών πόρων όπως το νερό, αλλά και με πολύ μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στον φυσικό πόρο έδαφος. 

Σήμερα καλούμαστε να αυξήσουμε την παραγωγικότητα της γεωργίας κατά 70% μέχρι το 2050 για να μπορέσουμε να καλύψουμε τις ανάγκες σε τρόφιμα και πρώτες ύλες ενός πληθυσμού που θα φτάσει στα 9 δισ. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να φροντίσουμε την υγεία (γονιμότητα) του εδάφους μας και τη διατήρησή του, ενώ θα περιορίσουμε τις εισροές και τα απόβλητα που δημιουργούμε ανακυκλώνοντας ό,τι περισσότερο γίνεται μέσα σε ένα πλαίσιο που ορίζει η κλιματική αλλαγή. Επιπλέον η γεωργία πρέπει να δεχτεί όσο περισσότερα απόβλητα της ανθρώπινης διαβίωσης για να συμβάλλει στη διατήρηση του περιβάλλοντος και του οικοσυστήματος σε καλή κατάσταση. Έτσι φαίνεται θα μπορέσουμε να δώσουμε στις επόμενες γενιές τη δυνατότητα να επιβιώσουν σε καλές συνθήκες στον Πλανήτη.

Από τα όσα έγραψα στο προηγούμενο σημείωμα είναι προφανές ότι στη γεωργία για να εφαρμόσουμε τις αρχές της κυκλικής οικονομίας θα πρέπει να δημιουργήσουμε συστήματα παραγωγής προϊόντων με χρήση των ελάχιστων δυνατών εξωτερικών εισροών και φυσικών πόρων και των ελάχιστων απωλειών και αποβλήτων στο περιβάλλον. Πρέπει να ανακυκλώσουμε όσο μπορούμε τα θρεπτικά στοιχεία περιορίζοντας στο ελάχιστο τις εξόδους προς το περιβάλλον. Πρέπει να αξιοποιήσουμε όλα τα απόβλητα της γεωργικής δραστηριότητας και να τα χρησιμοποιήσουμε και πάλι δημιουργώντας κλειστούς βρόγχους. 

Επομένως πρέπει να δούμε μια κυκλική οικονομία στη γεωργία από τρεις πλευρές :

• Ελαχιστοποίηση των εισροών και της χρήσης φυσικών πόρων
• Δημιουργία διαδικασιών διαχείρισης με βρόγχους ανακύκλωσης. Εδώ περιλαμβάνεται και η δυνατότητα της γεωργίας να αξιοποιεί υποπροϊόντα ή απόβλητα άλλων δραστηριοτήτων της οικονομίας και της ανθρώπινης διαβίωσης.
• Ελαχιστοποίηση των κάθε μορφής αποβλήτων που βγαίνουν εκτός του κυκλώματος της γεωργίας και της αγροδιατροφής γενικότερα.

Ελαχιστοποίηση των εισροών

Αν παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της γεωργίας τα τελευταία 100 χρόνια  βλέπουμε μια συνεχή αύξηση της παραγωγής με ταυτόχρονη αύξηση των εισροών. Το μεγαλύτερο μέρος των εισροών προέρχεται σε τελευταία ανάλυση από ορυκτά καύσιμα. Λιπάσματα (κυρίως αζωτούχα), φυτοφάρμακα, καύσιμα για τα μηχανήματα, τα ίδια τα μηχανήματα στηρίζονται στα ορυκτά καύσιμα. Υπάρχουν και άλλες εισροές, όπως θρεπτικά στοιχεία (φωσφόρος και Κάλιο), υλικά κατασκευής των μηχανημάτων και υποδομών, κ.λπ. Κάθε καλλιεργητική πρακτική και οργάνωση των αγροκτημάτων που μπορεί να μειώσει τις εισροές πρέπει να υιοθετηθεί από τους αγρότες για να συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και της ζωής του Πλανήτη.

Υπάρχουν πολλές πρακτικές που μειώνουν τις εισροές στη γεωργία. Έχω αναφερθεί σε προηγούμενα σημειώματα, αλλά θα επαναλάβω επιγραμματικά : μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για την εκτέλεση εργασιών, όπως μείωση της κατεργασίας του εδάφους, χρήση αμειψισπορών ή καλλιεργειών φυτοκάλυψης με ψυχανθή για εμπλουτισμό με άζωτο και μείωση των εφαρμοζόμενων δόσεων λιπασμάτων, χρήση λιπασμάτων κυρίως φωσφόρου και καλίου όταν χρειάζονται με αναλύσεις εδάφους, περιορισμό της διάβρωσης του εδάφους που απομακρύνει πολύτιμα στοιχεία από το έδαφος, χρήση κοπριάς ή άλλων οργανικών υλικών. Ορθολογική χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων είναι επίσης σημαντικό στοιχείο μείωσης εισροών, αλλά και περιορισμού επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Ένα δεύτερο στοιχείο είναι η διαχείριση των αγροκτημάτων. Η χρησιμοποίηση του εξοπλισμού με ελάχιστη κατανάλωση καυσίμου, η ορθή συντήρηση και ρύθμιση του εξοπλισμού, μεγάλη χρήση που να δικαιολογεί την απόσβεση σε συνδυασμό με ομαδική χρήση είναι δράσεις που μειώνουν τις εισροές στη γεωργία. Η χρήση ενός μεγάλου τρακτέρ σε μικρό αγρόκτημα και για εργασίες που χρειάζονται μικρή ισχύ, δημιουργεί πολλαπλές σπατάλες, καθώς καταναλώνεται περισσότερο καύσιμο για τη μονάδα εργασίας, ενώ τα υλικά κατασκευής αποσβένονται σε λιγότερη έκταση. Επομένως δράσεις, όπως κοινή χρήση εξοπλισμού, μπορούν να μειώσουν τις εισροές. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, όπως η διαφοροποιημένη εφαρμογή εισροών σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες κάθε τμήματος του χωραφιού ή της φυτείας μπορούν να πετύχουν σημαντικές εξοικονομήσεις εισροών.

Σημαντικό στοιχείο της προσπάθειας μείωσης των εισροών είναι και η προσπάθεια μείωσης της χρήσης φυσικών πόρων, όπως το έδαφος και το νερό. Το νερό θεωρητικά είναι ένας ανανεώσιμος πόρος, καθώς ο υδρολογικός κύκλος μας το επαναφέρει με την εξάτμιση ό,τι καταναλώνουμε. Οι βροχές όμως δεν είναι πάντα διαθέσιμες και έχουμε περιόδους ξηρασίας που το στερούν από τα φυτά μας. Επομένως συστήματα ταμίευσης νερού και χρήση στις περιόδους που χρειάζεται αντί για αντλήσεις νερού από υπόγειους υδροφορείς μειώνει τις εισροές. Σημαντικότερο πρόβλημα είναι η χρήση νερού από υπόγειους υδροφορείς που ουσιαστικά είναι νερό που αποθηκεύτηκε εκεί σε πάρα πολλά προηγούμενα χρόνια. Η άντληση του νερού και η χρήση του για άρδευση μεγαλύτερη από την ετήσια ανανέωση τα εξαντλεί, κάτι που όπως όλοι γνωρίζουμε συμβαίνει στη Θεσσαλία σε μεγάλη έκταση. Επιπλέον συστήματα εφαρμογής με μεγάλο βαθμό απόδοσης, όπως τα συστήματα στάγδην άρδευσης, μειώνουν την κατανάλωση νερού. Το ίδιο ισχύει και για τα δίκτυα μεταφοράς με κλειστούς αγωγούς που ελαχιστοποιούν τις απώλειες όταν συντηρούνται σωστά.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

 *Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Προτάσεις για ένα στρατηγικό σχεδιασμό της Ελληνικής Γεωργίας - Του Φάνη Γέμτου*

 

Οι συστάσεις της ΕΕ θίγουν πραγματικά προβλήματα της Ελληνικής Γεωργίας και η υιοθέτηση λύσεων θα βοηθούσε σημαντικά στη προσαρμογή μας στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης. 

Αν εξαιρέσουμε το θέμα της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών για να αυξήσουνε το κύκλο εργασιών της  γεωργίας μας που είναι ένα καθαρά δικό μας θέμα, θίγει όλα τα άλλα προβλήματα που πρέπει να ασχοληθούμε και να λύσουμε.

Η συνεργασία μεταξύ των αγροτών είναι κρίσιμο ζήτημα για τη βιωσιμότητα της γεωργίας μας με την ορθή οργάνωση των αγορών και της εμπορίας. 

Βέβαια η συνεργασία μεταξύ των Ελλήνων είναι ένα γενικότερο πρόβλημα που έχουμε και δεν ξέρω πως μπορεί να λυθεί. Ίσως η εκπαίδευση των αγροτών να βοηθούσε. Αλλά και  η απομάκρυνση των κομμάτων από τις οργανώσεις των παραγωγών θα βοηθούσε.  

Είναι προφανές ότι οι μεμονωμένοι αγρότες  είναι ο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας εφοδιασμού της αγοράς με τρόφιμα ενώ δημιουργεί υψηλές τιμές εφοδίων αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και το κέρδος (δες  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 15/6/2020).

Η ανάπτυξη εφαρμογών  ενεργειακής αξιοποίησης παραπροϊόντων της Ελληνικής γεωργίας είναι  μια χρήσιμη πρόταση. Άλλωστε η ανάπτυξη κυκλικής οικονομίας  είναι στους στόχους της πράσινης ανάπτυξης και στο γεωργικό τομέα (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 4/1/2021).

Σημαντικό στοιχείο η προστασία του εδάφους, η μείωση των απωλειών θρεπτικών στοιχείων και η μείωση των λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Εδώ απαιτούνται μέτρα για προστασία του εδάφους από διάβρωση που προκαλεί απώλειες θρεπτικών στοιχείων μαζί με το έδαφος   (δες σχετικά δημοσιεύματα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 30/11/2020, 23/11/2020 και πολλά προγενέστερα). 

Οι καλλιέργειες φυτοκάλυψης μαζί με την ορθή διαχείριση των φυτικών υπολειμμάτων καλλιεργειών συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των απωλειών θρεπτικών στοιχείων και στη προστασία του εδάφους από διάβρωση ενώ αυξάνουν και την οργανική ουσία του (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 23/3/2020  και στις επόμενες εβδομάδες). 

Η χρήση αμειψισπορών ή/και καλλιεργειών φυτοκάλυψης με χρήση ψυχανθών μπορεί να μειώσει τη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων αλλά και φυτοφαρμάκων (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ,  25/11/2019 και 18/11/2019).

Μείωση της διάβρωσης και αύξηση της οργανικής ουσίας των εδαφών μπορεί να επιτευχθεί με μείωση της κατεργασίας του εδάφους  (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 23/12/2019).

Όλες οι δράσεις που προανέφερα μπορούν να συμβάλλουν στη προσαρμογή τη γεωργίας στη κλιματική αλλαγή και να αυξήσουν την αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος  μειώνοντας τα αέρια του Θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 29/10/2019). Μπορούν επίσης να συμβάλουν στη Γεωργία δέσμευσης άνθρακα  σε συνδυασμό με διαχείριση δασών και αγρο-δασικών  εκμεταλλεύσεων.

Η διαχείριση του νερού είναι ένα κρίσιμο θέμα της χώρας και όχι μόνο της γεωργίας.

Ειδικότερα για τη γεωργία είναι η βάση εισοδήματος πολλών αγροτών  καθώς οι αρδευόμενες καλλιέργειες έχουν υψηλότερο κύκλο εργασιών. Αλλά και οι καλλιέργειες υψηλής αξίας δεν μπορούν να προωθηθούν χωρίς φθηνό και καλής ποιότητας νερό. Είναι σημαντικό ότι οι συστάσεις της ΕΕ στοχεύουν στην ορθή διαχείριση του νερού, στην εξοικονόμησή τους αλλά και στη λήψη μέτρων προστασίας από πλημμύρες και έντονα καιρικά φαινόμενα.  

Ο ιστότοπος ypethe.gr έχει πληθώρα άρθρων και σχετικών πληροφοριών για τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη.

Οι καλές συνθήκες διαβίωσης στην ύπαιθρο είναι στοιχείο που  πρέπει να ενισχυθεί καθώς και η προσέλκυση νέων αγροτών. Η επίτευξη υψηλών εισοδημάτων θα συμβάλει σε αυτό το στόχο. Σημαντικό στοιχείο η καλύτερη διαβίωση των αγροτικών ζώων και η μείωση της χρήσης αντιβιοτικών  θα βοηθήσει στην υγεία του πληθυσμού.

Η καινοτομία  και η ψηφιοποίηση είναι δύο στοιχεία σημαντικά για το στρατηγικό σχεδιασμό της γεωργίας (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 2/11/2020).

Πιστεύω ότι σημαντικό στοιχείο που πρέπει να λυθεί είναι η σύνδεση έρευνας και παραγωγής στη γεωργία. Είναι ένα θέμα δύσκολο καθώς οι διάσπαρτες αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν κάνουν εύκολη αυτή τη δράση. 

Πρέπει πριν αποφασίσουμε να αυξήσουμε τα κονδύλια της έρευνας να λύσουμε το θέμα αυτό (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 27/7/2020).

Χρειάζεται ένας ανεξάρτητος φορέας συνδεδεμένος με ένα σύστημα γεωργικών εφαρμογών που θα συμβουλεύει τους αγρότες και θα κάνει μια αμφίδρομη μεταφορά πληροφοριών από την έρευνα που θα λύνει προβλήματα αγροτών και μεταφορά προβλημάτων των αγροτών στην έρευνα για επίλυση. Αυτό θα αυξήσει τη προστιθέμενη αξία της έρευνας της χώρας. Η σύνδεση θα πρέπει να περιλάβει και την εκπαίδευση των αγροτών σε νέες τεχνολογίες  και πρακτικές που θα αυξήσουν τη παραγωγικότητα της γεωργίας.

Η ψηφιοποίηση της γεωργίας μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη πολλών στόχων της νέας ΚΑΠ. Η καλύτερη διαχείριση των αγροκτημάτων μέσω της ψηφιοποίησης θα συμβάλλει (μαζί με πρακτικές που αναφέρθηκαν πιο πάνω) στη μείωση της κατανάλωσης φυσικών πόρων (νερό, ενέργεια)  εισροών (λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων), περιορισμό της έκπλυσης θρεπτικών στοιχείων, μείωση χρήσης αντιβιοτικών ενώ θα διατηρήσει ή αυξήσει τι αποδόσεις για τη κάλυψη των αναγκών ενός συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού.

Οι σκέψεις αυτές μπορούν να συμβάλλουν σε ένα πραγματικό χρήσιμο για τη γεωργία της χώρας στρατηγικό σχεδιασμό για να αποφύγουμε πρακτικές επιδοτήσεων κάτω από το τραπέζι χωρίς αντίκρισμα σε πραγματική αύξηση της παραγωγικότητας, με προστασία του περιβάλλοντος, των φυσικών πόρων  και της βιοποικιλότητας, παραγωγή υψηλής ποιότητας  και υγιεινών τροφίμων και εξασφάλιση της διατροφής του πληθυσμού.

* Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Η Γεωργία στο προσκήνιο ..

 

Ο  πρόσφατος κυβερνητικός ανασχηματισμός προκάλεσε αρκετά ενδιαφέροντα σχόλια, κάποια σοβαρά (δες άρθρο του Χρ. Τσαντήλα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας) και κάποια σκωπτικά (δες ανάρτηση με τίτλο «Υποβαθμισμένο...ΥΠΑΑΤ» στο blog μας).

Είναι ταυτόχρονα και μια καλή ευκαιρία για να καταλάβουν όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας την υποτίμηση της Γεωργίας, από το πολιτικό σύστημα συνολικά και τους πρωθυπουργούς  διάφορων αποχρώσεων.

Εδώ και δεκαετίες επιτρέπουν ο τομέας αυτός να κινείται χωρίς σχέδιο, χωρίς στόχους, με Υπουργούς που αλλάζουν με μεγάλη συχνότητα, δηλαδή ένα τομέας «αφημένος», κατά κάποιο τρόπο, σε εξωγενείς σχεδιασμούς (ΚΑΠ, συμφωνίες διεθνούς εμπορίου κλπ.).

Ουσιαστικά τα κυβερνητικά επιτελεία αλλά  και οι Περιφέρειες ασχολούνται περισσότερο με την πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση των οικονομικών πόρων που συνδέονται με την Γεωργία (επιδοτήσεις, εισροές από ειδικά προγράμματα, όπως πχ η νιτρορρύπανση, οι αποζημιώσεις από καταστροφές κλπ.) και σχεδόν καθόλου με έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που - υπό προϋποθέσεις - θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτίωση της θέσης των αγροτών, στην αύξηση του εισοδήματος των, άλλα και στην αυξημένη κάλυψη των αναγκών διατροφής του Ελληνικού λαού, με περισσότερη ασφάλεια και με παράλληλη μείωση των εισαγωγών τροφίμων και ευρύτερα αύξηση του ΑΕΠ της χώρας.

Επειδή όμως αρνούμαστε να μας κατατάσσουν στους απαισιόδοξους, πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή  οι ίδιοι οι αγρότες, οι πρωτοπόροι επιστήμονες του χώρου (γεωτεχνικοί, οικονομολόγοι κλπ.), οι προβληματισμένοι ενεργοί πολίτες κλπ., ανεξάρτητα από κόμματα, θα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες και να απαιτήσουν αλλαγή της νοοτροπίας που οδηγεί  τον πρωτογενή τομέα σε αυτήν την νοσηρή στασιμότητα.

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

 

Οι τέσσερις προκλήσεις του νέου Υπουργού Ενέργειας Κ. Σκρέκα

 

Κατά την διάρκεια μιας σύντομης τελετής παράδοσης - παραλαβής τα είπαν σχεδόν όλα ! 

Χωρίς πολλές δυσκολίες θα διακρίνει κάνεις τις προτεραιότητες του ΥΠΕΝ και ποια είναι για τους Υπουργούς τα κρίσιμα θέματα (δες το σχετικό δημοσίευμα της Καθημερινής). 

Τι προσδοκίες λοιπόν  μπορούμε να έχουμε για τα ανοιχτά ζητήματα που απασχολούν τη Θεσσαλία και ειδικά στον τομέα υδάτων, την οικολογική απειλή των υπογείων υδροφορέων, τα υδροηλεκτρικά έργα στη Δυτική Θεσσαλία, την εφαρμογή ενός προγράμματος έργων και μέτρων που θα αποκαταστήσουν τα ελλειμματικά υδατικά ισοζύγια και θα ενισχύσουν τις υποδομές στην Γεωργία ;

Φυσικά δεν είναι δυνατόν από μια τέτοια εκδήλωση να εξαχθούν σαφή και «ακλόνητα» πολιτικά συμπεράσματα. 

Όμως, με δεδομένη την αδιαμφισβήτητη πλέον υποτονική δραστηριοποίηση των πολιτικών μας εκπροσώπων και της αυτοδιοίκησης, που δύσκολα δείχνουν ενδιαφέρον για θέματα στρατηγικής, για τα σημαντικά έργα στον τόπο και, κυρίως, πολύ πιο δύσκολα είναι διατεθειμένοι να «ενοχλήσουν» (να το πούμε απλά : δεν επιθυμούν να γίνουν δυσάρεστοι) την κεντρική εξουσία για πολιτικές που είναι έξω από τις «δικές της» προτεραιότητες, οι πιθανότητες να έχουμε σύντομα εξελίξεις στα παραπάνω ζητήματα, είναι περιορισμένες. 

Εκτός πια εάν σαν πολίτες και φορείς «ξυπνήσουμε» και απαιτήσουμε οργανωμένα τις λύσεις που δικαιούμαστε και που το πολιτικό σύστημα με ευκολία τις «υπόσχεται» αλλά και με την ίδια ευκολία τις «ξεχνάει» !

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Ανασχηματισμός προσώπων χωρίς αλλαγή πολιτικής δεν είναι αρκετός…. - Του Κώστα Γκούμα*

Λειψυδρία - Πλημμύρες

Αρχές του χρόνου μας ήλθε και ο αναμενόμενος ανασχηματισμός στο κυβερνητικό σχήμα.

Αμέσως υπήρξαν σχόλια για τα πρόσωπα, ιδιαίτερα σε Υπουργεία που συνδέονται άμεσα με τα μεγάλα ζητήματα της Θεσσαλίας, του γεωργικού τομέα, των αρδεύσεων, των υδάτων κλπ.

Κάποιο πιστεύουν ότι οι αλλαγές μας «ευνοούν», κάποιοι άλλοι ότι μας «δυσκολεύουν».

Η άποψη μας είναι ότι η βασική εικόνα παραμένει η ίδια και ότι οι όποιες προσδοκίες για την ενεργοποίηση της κυβερνητικής μηχανής στην κατεύθυνση επίλυσης των μεγάλων προβλημάτων της Θεσσαλίας, ελάχιστα σχετίζονται με τα πρόσωπα των Υπουργών.

Η πορεία αυτή δεν καθορίζεται ούτε από τις έκτακτες συνθήκες λόγω πανδημίας ούτε από τον ανασχηματισμό, αλλά αποκλειστικά από την αμείλικτη πραγματικότητα και τις πιεστικές ανάγκες, τα οποία τελικά «επιβάλλουν» την πολιτική ατζέντα για την Θεσσαλία.

Και η ατζέντα αυτή έχει ουσιαστικά διαμορφωθεί εδώ και χρόνια. Στοιχεία της συναντά κανείς διάσπαρτα σε θεσμοθετημένους σχεδιασμούς παλαιότερων κυβερνήσεων, σε προγενέστερες αποφάσεις της Βουλής, σε αρκετά τεχνικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη κ.ο.κ. 

Όλα αυτά επιβάλλουν, η Κυβέρνηση να κινηθεί συνθετικά και να προχωρήσει σε ένα ολοκληρωμένο πολιτικό σχέδιο εφαρμογής αυτής της ατζέντας, με τον συντονισμό όλων των υπουργείων που εμπλέκονται (Υποδομών, Ενέργειας – Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης κλπ.) και βεβαίως υπό την αιγίδα του πολυδιαφημισμένου πρωθυπουργικού επιτελείου.

Είναι σαφές πλέον ότι η Θεσσαλία βρίσκεται μπροστά σε σοβαρούς κινδύνους, σε αβεβαιότητες αλλά και παράλληλα σε προκλήσεις βιώσιμης ανάπτυξης.

·       Παραμένουν οι κίνδυνοι από επαναλαμβανόμενες πλημμύρες στην λεκάνη απορροής Πηνειού. Πέρα από επιμέρους επεμβάσεις με συντήρηση παλαιών και δημιουργία νέων αντιπλημμυρικών έργων τοπικού χαρακτήρα, μέγιστη και κρίσιμης σημασίας αναμένεται να είναι η συμβολή ταμιευτήρων νερού περιμετρικά της Θεσσαλίας (Σκοπιά Φαρσάλων, Ελασσόνα, Νεοχώρι, Πύλη Τρικάλων, Μουζάκι κλπ.)  που θα συγκρατούν τα νερά κατά την διάρκεια των πλημμυρών, περιορίζοντας αποφασιστικά την καταστροφική τους δράση.

·  Παραμένει το πρόβλημα υδατικής ασφάλειας της Θεσσαλίας από τα φαινόμενα ξηρασίας και λειψυδρίας. Η ολοκλήρωση του ταμιευτήρα – φράγματος Συκιάς επί του Άνω Αχελώου θα προσφέρει την δυνατότητα για δημιουργία ενός «αποθέματος» υδάτων, αποφασιστικής σημασίας για τις κρίσιμες αυτές περιόδους.

·   Το ίδιο έργο (Συκιά)  προσφέρει παράλληλα και ευκαιρίες, αφενός για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, αφετέρου για ενίσχυση των αναγκών άρδευσης, με την περιορισμένη μεταφορά σε προβληματικές περιοχές της Θεσσαλίας, όπου τα υδατικά ελλείμματα αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς (υπεραντλήσεις, σχεδόν «εξαφάνιση» επιφανειακών υδάτων κ.α.).

·    Το μέγιστο όμως πρόβλημα συνίσταται στην «αφανή» οικολογική καταστροφή που συντελείται κατά τις τελευταίες δεκαετίες και που, δυστυχώς, δεν ευαισθητοποίησε όσο θα έπρεπε ούτε τους φορείς της περιοχής ούτε τις κυβερνήσεις. Η καταγραφή - από τα Σχέδια Διαχείρισης  Υδάτων (ΣΔΥ) - ενός γιγαντιαίου συσσωρευμένου ελλείμματος στα μη ανανεώσιμα αποθέματα των υπόγειων υδροφορέων του κάμπου, το οποίο ξεπερνά τα τρία (3) δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Το θέμα αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί μεσοπρόθεσμα σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός με την επίμονη εφαρμογή ενός προγράμματος εξοικονόμησης νερού, με στόχο την μείωση των καταναλώσεων τουλάχιστον κατά 25%, αφετέρου με την σταδιακή επανατροφοδότηση (εμπλουτισμό) νερού στους εξαντλημένους υδροφορείς, αξιοποιώντας συνδυαστικά όλες τις προσφερόμενες δυνατότητες ταμίευσης, είτε αυτές που προαναφέραμε στην λεκάνη Πηνειού, είτε (κυρίως) αυτήν της Συκιάς στην όμορη λεκάνη Αχελώου.

·   Οι σύνθετες δράσεις που, εντελώς συνοπτικά, περιγράψαμε, απαιτούν πολιτικό και διοικητικό συντονισμό στην κατεύθυνση μιας υγιούς και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτων. [ Και τούτη τη φορά, μπροστά στις αδήριτες και πιεστικές ανάγκες, η σημερινή Κυβέρνηση δεν θα πρέπει να αγνοήσει και αυτή (όπως πολλές προηγούμενες) τις προτάσεις για θεσμικό εκσυγχρονισμό και βελτίωση της λειτουργίας του τομέα διαχείρισης υδάτων καθώς και την δημιουργία φορέα διαχείρισης με συμμετοχή των χρηστών, όπως συμβαίνει σε πλήθος άλλων χωρών στην ΕΕ και τον κόσμο ολόκληρο].

Ο ανασχηματισμός αποτέλεσε την αφορμή για την διατύπωση των παραπάνω προτάσεων αλλά και των ανησυχιών μας από την απογοητευτική απραξία, σε όλους τους άξονες που περιγράψαμε, της κυβέρνησης Κυρ. Μητσοτάκη, παρότι οι υποσχέσεις πριν και μετά τις εκλογές του 2019 υπήρξαν άφθονες και ενθουσιώδεις.

Η έλλειψη συντονισμού και η απουσία πολιτικού – κυρίως – σχεδίου για το υδατικό της Θεσσαλίας υπήρξε  προφανής.

Στον τομέα των υδάτων η Θεσσαλία ουσιαστικά συνεχίζει να «κινείται» (τρόπος του λέγειν), χωρίς σχέδιο, χωρίς στόχους.

Και ναι μεν, η προηγούμενη Κυβέρνηση επέδειξε ανάλογη απραξία, η πολιτική της όμως είχε διαφορετικό προσανατολισμό. Εκείνοι επικέντρωσαν ουσιαστικά όλη τους την προσπάθεια για να «κτίσουν» ένα δήθεν οικολογικό προφίλ, και παράλληλα να αποκρούσουν και να υπονομεύσουν, με ότι μέσα μπορούσαν, την ολοκλήρωση των έργων Άνω Αχελώου (άλλαξαν τα ΣΔΥ και το χωροταξικό, εγκατέλειψαν τα ημιτελή έργα στο έλεος των στοιχείων της φύσης κ.α.), μιας και ο βασικός τους ιδεολογικοπολιτικός στόχος είναι να κατεδαφιστούν αυτά τα  (εμβληματικά για τις εμμονές τους) έργα.

Και τώρα παρατηρούμε ότι και η ΝΔ, αντικειμενικά, συνεχίζει το έργο τους (!) με σαφή τάση εξάντλησης της τετραετίας της χωρίς καμμιά πρόοδο στα έργα Αχελώου αλλά και γενικότερα στον ακανθώδη τομέα των υδάτων, όπως προαναφέρθηκε.

Το γεγονός ότι ο μανδύας που φορούν φέρει την επιγραφή «είμαστε υπέρ της εκτροπής Αχελώου», καθόλου δεν μπορεί  να κρύψει την αναποτελεσματικότητα της κυβερνητικής πολιτικής.

Η «σιγή» κατά την πρόσφατη συζήτηση εντός της Κυβέρνησης για αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και η απουσία οποιουδήποτε σημαντικού θεσσαλικού έργου από τις σχετικές λίστες, έρχεται εις επίρρωση αυτής της εκτίμησης.

Και το δυσάρεστο είναι ότι και ένας σημαντικός αριθμός βασικών φορέων της περιοχής, είτε από τον χώρο της αυτοδιοίκησης, είτε των επιστημονικών οργανώσεων, είτε των συνδικαλιστικών και άλλων συλλογικοτήτων, που άλλοτε έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον και είχαν δραστηριοποιηθεί για το υδατικό – οικολογικό πρόβλημα της Θεσσαλίας (με συνέδρια, ημερίδες, υπομνήματα προς την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και επισκέψεις – πιέσεις στους Υπουργούς), σήμερα σιωπούν απέναντι στην «φιλική» (για τους περισσότερους) Κυβέρνηση Μητσοτάκη και απέχουν, αποδεχόμενοι χωρίς αντιδράσεις την προφανή αγνόηση των υποσχέσεών της.

Το είπαμε και το ξαναλέμε. Η κατάσταση στον τομέα των υδάτων είναι τόσο εκρηκτική, που υποχρεωτικά θα οδηγήσει σε υπέρβαση της αδιαφορίας των κυβερνήσεων και των οποίων πολιτικών μας εκπροσώπων. Είναι απαίτηση των καιρών, της ίδιας της ζωής μας και της ευημερίας των επόμενων γενεών εδώ στη Θεσσαλία.

* Ο Κώστας Γκούμας είναι γεωπόνος, πρώην Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρώην πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​
- Από την ομάδα μας στο fb