Το έδαφος και οι υπηρεσίες του στο οικοσύστημα του πλανήτη (Μέρος 3ο) - (Φάνης Γέμτος)*

 

Κρίσιμο στοιχείο να αποκτήσει η χώρα πολιτική προστασίας του - Ο αναντικατάστατος ρόλος της υδροηλεκτρικής ενέργειας

Το έδαφος εκτός από τις ωφέλειες στη γεωργική παραγωγή παρέχει και σημαντικές υπηρεσίες στο οικοσύστημα του πλανήτη. Ποιες είναι αυτές ;

1. Ρύθμιση του κλίματος: Το έδαφος παίζει καίριο ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος. Αποθηκεύει άνθρακα με τη μορφή οργανικής ύλης, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Η ορθολογική διαχείριση του εδάφους μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων στην ατμόσφαιρα.
2. Φιλτράρισμα και αποθήκευση νερού. Το έδαφος λειτουργεί ως φυσικό φίλτρο για το νερό. Τα εδάφη απορροφούν και αποθηκεύουν νερό, και φιλτράρουν όσο απορρέει προς τα βαθύτερα στρώματα, προφυλάσσοντας έτσι τους υδροφόρους ορίζοντες και τα επιφανειακά ύδατα από ρύπανση. Επιπλέον, η ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί νερό είναι κρίσιμη για την πρόληψη πλημμυρών και την εξασφάλιση της παροχής νερού κατά τις περιόδους ξηρασίας.
3. Παροχή θρεπτικών ουσιών. Το έδαφος είναι η κύρια πηγή θρεπτικών ουσιών για τη φυτική ζωή. Περιέχει στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την υγεία των φυτών. Χωρίς το έδαφος, η γεωργία και οι φυσικές οικολογίες δε θα μπορούσαν να επιβιώσουν.
4. Διατήρηση της βιοποικιλότητας. Το έδαφος φιλοξενεί μια τεράστια ποικιλία οργανισμών που συμβάλλουν στη διάσπαση της οργανικής ύλης και την ανακύκλωση των θρεπτικών ουσιών. Αυτοί οι οργανισμοί περιλαμβάνουν βακτήρια, μύκητες, σκουλήκια και μικροοργανισμούς, που αποτελούν τη βάση των τροφικών αλυσίδων και διατηρούν τη βιοποικιλότητα.
5. Υποστήριξη των οικοσυστημάτων. Το έδαφος παρέχει φυσικές και χημικές υποδομές απαραίτητες για την επιβίωση πολλών οικοσυστημάτων. Είναι το θεμέλιο για τα δάση, τις χορτολιβαδικές εκτάσεις, τους βάλτους και άλλους τύπους οικοσυστημάτων που στηρίζουν την άγρια ζωή και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
6. Πολιτιστική και αισθητική αξία. Το έδαφος έχει, επίσης, πολιτιστική και αισθητική αξία. Σε πολλές παραδόσεις και πολιτισμούς το έδαφος θεωρείται ιερό και έχει συμβολική σημασία. Επιπλέον, το τοπίο και η γεωμορφολογία που δημιουργούνται από διάφορους τύπους εδαφών συμβάλλουν στην ομορφιά της φύσης.
7. Οικονομικές υπηρεσίες. Η ποιότητα του εδάφους επηρεάζει άμεσα την παραγωγικότητα της γεωργίας και άλλων βιομηχανιών. Τα εδάφη υψηλής γονιμότητας με καλή διαχείριση μπορούν να αυξήσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών και να στηρίξουν τη βιωσιμότητα των αγροτικών κοινοτήτων. Επίσης, μέσω της δασοκομίας, της κατασκευής και άλλων δραστηριοτήτων, το έδαφος συνεισφέρει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και δημιουργία εισοδήματος.
8. Ρύθμιση των φυσικών διεργασιών. Το έδαφος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των φυσικών διεργασιών, όπως η διάβρωση και η εναπόθεση υλικών. Βοηθά στη σταθεροποίηση των πλαγιών και την πρόληψη κατολισθήσεων. Επιπλέον, μέσω των βιολογικών και χημικών διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο έδαφος, συμβάλλει στη διάσπαση των ρύπων και την καθαρότητα του περιβάλλοντος.

Όπως αντιλαμβάνεστε, το έδαφος και η οργανική ουσία του παίζουν έναν κρίσιμο ρόλο τόσο για τη ζωή του πλανήτη όσο και ειδικότερα για τη γεωργία. Γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε, για να αυξήσουμε την οργανική ουσία των εδαφών μας. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με αύξηση των εισροών οργανικής ύλης στο έδαφος και περιορισμό της αποδόμησής της. Εισροές είναι οι ρίζες των καλλιεργούμενων φυτών, τα φυτικά υπολείμματα, οι καλλιέργειες φυτοκάλυψης και η εφαρμογή οργανικών υλικών, όπως κοπριές, κομπόστες, υπολείμματα μεθανικής ζύμωσης. Μείωση της αποδόμησης επιτυγχάνεται με μείωση της κατεργασίας εδάφους, είτε αυτό είναι αβαθής κατεργασία, είτε κατεργασία σε λωρίδες, είτε ακατεργασία. Το σύνολο αυτών των ενεργειών θα μας οδηγήσει σε υγιή εδάφη που θα εξασφαλίζουν υψηλές αποδόσεις με χαμηλό κόστος παραγωγής και σημαντικές υπηρεσίες στο οικοσύστημα. Για τις τελευταίες μπορούν οι αγρότες να διεκδικήσουν ανταπόδοση από το κοινωνικό σύνολο ή από άλλους χρήστες των υπηρεσιών αφαίρεσης αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα, όπως η ανθρακοδέσμευση. 

Είναι κρίσιμο στοιχείο να αποκτήσει η χώρα πολιτική προστασία του εδάφους, κάτι που δε φαίνεται να καταλαβαίνει το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Η ενέργεια είναι ένα άλλο στοιχείο κρίσιμο για τη ζωή του πλανήτη. Σήμερα καταναλώνουμε τεράστιες ποσότητες ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων. Έχουμε δύο προβλήματα. Το ορυκτά καύσιμα παράγουν αέρια του θερμοκηπίου που δημιουργούν την κλιματική αλλαγή και υπάρχουν σε περιορισμένες ποσότητες, που σε κάποια χρόνια θα τελειώσουν. Επομένως, πρέπει να μειώσουμε όσο περισσότερο μπορούμε την κατανάλωση ενέργειας, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. 

Μία από αυτές είναι η υδροηλεκτρική (ΥΗ) ενέργεια που παράγεται από την ενέργεια του νερού που πέφτει σε ορεινούς όγκους.

Ο συνδυασμός με ταμιευτήρες νερού εξασφαλίζει παραγωγή ενέργειας όλον τον χρόνο. Η χώρα μας είναι γεμάτη βουνά, όπου θα μπορούσαν να δημιουργηθούν ταμιευτήρες με υδατοπτώσεις. Σημειώστε ότι σήμερα εκμεταλλευόμαστε μόλις το 35% του ΥΗ δυναμικού της χώρας και ότι οι ταμιευτήρες συνδυάζονται με την αποτροπή πλημμυρών και την εξασφάλιση νερού για τις ανάγκες άρδευσης, ιδιαίτερα σε περιόδους ξηρασίας. Η χώρα είναι διάσπαρτη με ημιτελή φράγματα, που χάρη στην έλλειψη αποφασιστικότητας του πολιτικού συστήματος παραμένουν σε αδράνεια με τεράστια υπενδεδυμένα ποσά. Η ΥΗ ενέργεια έχει και ένα σημαντικό πλεονέκτημα, ότι όλη η επένδυση (φράγμα κ.λπ.) εκτός από τα μηχανήματα παραγωγής ενέργειας, γίνεται με ελληνικά υλικά. Ένα δεύτερο, ότι μπορεί να καλύπτει ζήτηση αιχμής, αλλά και να δημιουργεί σχετικά εύκολα συστήματα αντλιοταμίευσης για αποθήκευση ενέργειας. Εμείς, βέβαια, προτιμούμε να εισάγουμε ενέργεια από τον πυρηνικό σταθμό της Βουλγαρίας, παρά να παράγουμε καθαρή ενέργεια από το νερό. Αυτό θεωρείται οικολογική συνείδηση.

Επιπλέον, η γεωργία είναι ένας μεγάλος καταναλωτής ενέργειας και παραγωγός αερίων του θερμοκηπίου. Η συνολική παραγωγή ΑτΘ από το σύστημα διατροφής φτάνει στο 30% των παγκόσμιων εκπομπών, ενώ η στενή γεωργική παραγωγή είναι κοντά στο 15%. Η ενέργεια καταναλώνεται άμεσα σε μορφή υγρών καυσίμων ή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και έμμεσα, καθώς όλες οι εισροές χρειάζονται ενέργεια για να παραχθούν. Πρακτικές, όπως η μειωμένη κατεργασία, σωστή εφαρμογή λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και νερού, η σωστή χρήση του μηχανικού εξοπλισμού, οδηγούν σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Οι νέες τεχνολογίες που αρχίζουν να εφαρμόζονται στη διαχείριση των αγροκτημάτων μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.

Στα τρία σημειώματα προσπάθησα να δώσω μια εικόνα της σημασίας της σωστής διαχείρισης των φυσικών πόρων νερό, έδαφος και ενέργεια για τον πρωτογενή τομέα και την κοινωνία. Είναι κρίσιμο να συζητήσουμε ως κοινωνία τα προβλήματα και να επιβάλλουμε στο πολιτικό σύστημα να αναπτύξει πολιτικές που θα συμβάλλουν στη σωστή διαχείριση. Οι πολιτικές δεν πρέπει απλώς να συμφωνηθούν από όλα τα κόμματα, αλλά και να μεταφερθούν στους αγρότες που θα τα εφαρμόσουν. Αντί να μοιράζουμε επιδοτήσεις και αποζημιώσεις για συλλογή ψήφων, να τις στοχεύσουμε σε αμοιβές των παραγωγών για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο οικοσύστημα και το κοινωνικό σύνολο. Αυτό πρέπει να το κάνει παράλληλα με την ΚΑΠ μια Εθνική Αγροτική Πολιτική, που θα στοχεύει επιπλέον και στην αύξηση του εισοδήματος των αγροτών, αλλά και του ΑΕΠ της χώρας. Έχουμε ελπίδες;

Υ.Γ.: Στις δύο φωτογραφίες φαίνεται το φράγμα Μεσοχώρας και ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρισμού εγκαταλελειμμένα από το 2001. Μία από τις εξηγήσεις για τη χαμηλή παραγωγικότητα της οικονομίας και τις χαμηλές αμοιβές στη χώρα μας.

* Θεοφάνης Γέμτος, Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Πηγή :  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb 

Η προστασία και η σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων – (Φάνης Γέμτος)*

 

 

(Μέρος 1ο)

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παραγωγή τροφίμων και πρώτων υλών είναι η βάση της ζωής στον πλανήτη. Παρ’ όλο που πετύχαμε τεράστιες βελτιώσεις στις αποδόσεις των καλλιεργειών μας, που τις πετυχαίνουμε με πολύ μικρή ανθρώπινη εργασία, η παραγωγή δεν είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες ενός συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού.

Οι βελτιώσεις που πετύχαμε συνεχίζουν να στηρίζονται σε μια ορθή χρήση των φυσικών πόρων, όπως το έδαφος, το νερό και η ενέργεια, σε συνδυασμό με τη γενετική βελτίωση των καλλιεργούμενων φυτών και εκτρεφόμενων ζώων.

Επομένως, είναι κρίσιμο να διαχειριζόμαστε σωστά τους φυσικούς πόρους που διαθέτουμε όχι μόνο για άμεση κάλυψη των αναγκών, αλλά και για τη διατήρηση της παραγωγικότητας για το μέλλον.

Η σωστή διαχείριση είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο και πρέπει να συζητήσουμε τα θέματα για να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις. Βέβαια, στη χώρα μας δε συζητάμε τα σοβαρά θέματα, αλλά μάλλον ό,τι προκαλεί εντυπώσεις και ψήφους στο πολιτικό σύστημα.

Αυτό, όμως, δε βοηθά να κατανοήσουμε τα προβλήματα και να βρούμε λύσεις. Θα προσπαθήσω να ξεκινήσω μια συζήτηση, με την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει.

Ας ξεκινήσουμε από το νερό. Για το κλίμα της χώρας και ειδικότερα της Θεσσαλίας (χειμώνες με χαμηλές θερμοκρασίες, βροχές και χιόνια κυρίως στα ορεινά, καλοκαίρια με υψηλές θερμοκρασίες και έλλειψη βροχών) είναι κρίσιμο να μπορέσουμε να αποθηκεύσουμε το νερό των χειμερινών βροχών για να το έχουμε το καλοκαίρι.

Το διαθέσιμο νερό το καλοκαίρι εξασφαλίζει πολύ υψηλές αποδόσεις που δεν πετυχαίνουν οι χειμερινές καλλιέργειες.

Τα χειμερινά σιτηρά έχουν αποδόσεις στα 300 κιλά/στρ., όταν το καλαμπόκι φτάνει τα 1.500 κ./στρ. Αντίστοιχη διαφορά ανάμεσα σε μηδική και βίκο κ.λπ.

Έχω γράψει πολλές φορές ότι είναι απαραίτητο να γίνουν πολλά φράγματα με ταμιευτήρες σε όλη τη χώρα για να εξασφαλίσουν καλής ποιότητας και χαμηλού κόστους νερό για τις καλλιέργειες παράλληλα με την παραγωγή καθαρής υδροηλεκτρικής ενέργειας. Ιδιαίτερα για τη Θεσσαλία τα μεσαία φράγματα στη δυτική πλευρά και στον Όλυμπο (Σκοπιά, Μουζάκι, Πύλη, Νεοχωρίτης, Αγιονέρι κ.λπ., που τα προβλέπουν στα ΣΔΛΑΠ) μαζί με τη μεταφορά μικρής ποσότητας νερού από τον Αχελώο θα καλύψουν τις ανάγκες άρδευσης τουλάχιστον 2.500.000 στρεμμάτων, που θα αποτελέσουν τη βάση μιας ισχυρής παραγωγικής πρωτογενούς παραγωγής για την περιοχή.

Τα ίδια φράγματα, σε συνδυασμό με έργα ορεινής υδρονομίας και καθάρισμα ρεμάτων κ.λπ., θα εξασφαλίσουν τη Θεσσαλία από πλημμύρες (σύμφωνα και με το υπό έγκριση από την κυβέρνηση ΣΔΚΠ της Θεσσαλίας).

Μια επιπλέον ασφάλεια για τους κατοίκους. Έχω γράψει πολλές φορές για την ανάγκη σωστής διαχείρισης των υδάτων που περιλαμβάνει την προσφορά του νερού (ταμιευτήρες), τη σωστή μεταφορά και διανομή του νερού στους αγρότες και τη σωστή εφαρμογή του νερού στο χωράφι και τις καλλιέργειες από τους αγρότες. Απαραίτητες δράσεις για να έχουμε επάρκεια νερού και υψηλή παραγωγικότητα του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας.

Ο δεύτερος φυσικός πόρος είναι το έδαφος. Δεν υπάρχει καλλιέργεια, αλλά και ζωή στον πλανήτη χωρίς τις λειτουργίες του εδάφους.

Ως έδαφος ορίζεται το επιφανειακό στρώμα της Γης, πάχους 1 μέτρου. Προέκυψε από την αποσάθρωση των αρχικών πετρωμάτων της επιφάνειας του πλανήτη σε αλληλεπίδραση με βιοτικούς παράγοντες, όπως τα φυτά, τα ζώα που βόσκουν, οι μικροοργανισμοί που ζουν στο έδαφος, με τους κλιματικούς παράγοντες. Αποτελείται από ανόργανα υλικά, που ανάλογα με το μέγεθός τους χαρακτηρίζονται ως άργιλος, ιλύς και άμμος.

Τα υλικά αυτά συνδέονται μεταξύ τους με τη βοήθεια της αργίλου, αλλά κυρίως με την οργανική ουσία του εδάφους και δημιουργούν συσσωματώματα. Η οργανική ουσία είναι το κύριο στοιχείο του εδάφους που συμβάλλει στη δημιουργία σταθερών συσσωματωμάτων που δημιουργούν τη δομή τους εδάφους. Δηλαδή τη διάταξή τους στον χώρο που δημιουργεί μικρούς και μεγαλύτερους πόρους. Οι μικροί πόροι συγκρατούν το νερό (και τα θρεπτικά στοιχεία) με μεγαλύτερες δυνάμεις από τη βαρύτητα και εξασφαλίζουν νερό στα φυτά. Οι μεγαλύτεροι αδειάζουν από νερό με τη βαρύτητα μετά από πλήρωση από βροχή ή άλλο φαινόμενο και βοηθούν στον αερισμό του εδάφους, κρίσιμο στοιχείο για τη ζωή των ριζών των φυτών, αλλά και των μικροοργανισμών.

Επομένως, το έδαφος είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πρέπει να φροντίσουμε την υγεία του για να λειτουργεί σωστά και να μας δίνει τις μεγαλύτερες αποδόσεις των φυτών μας με τις μικρότερες δυνατές εισροές.

Στα εδάφη μας λειτουργεί ένας κύκλος του άνθρακα. Τα φυτά με ενέργεια από το ηλιακό φως μέσω της φωτοσύνθεσης δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και το μετατρέπουν σε σάκχαρα.
Τα σάκχαρα μεταφέρονται και προς τις ρίζες, απ’ όπου ανταλλάσσονται με τους μικροοργανισμούς του εδάφους. Οι ρίζες προσφέρουν την ενέργεια των σακχάρων και οι μικροοργανισμοί τα θρεπτικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τα φυτά. Αυτή η ανταλλαγή ουσιών μαζί με τη μάζα των ριζών και ό,τι άλλο οργανικό υλικό εισέρχεται στο έδαφος (π.χ. φυτικά υπολείμματα), δημιουργούν την οργανική ουσία του εδάφους, κρίσιμο στοιχείο για την υγεία του εδάφους.

Η οργανική ουσία που δημιουργείται αποδομείται σταδιακά από τους μικροοργανισμούς του εδάφους και τελικά δημιουργείται μια ισορροπία που είναι η οργανική ουσία του κάθε εδάφους. Η αποδόμηση της οργανικής ουσίας παράγει διοξείδιο του άνθρακα που αποδεσμεύεται στην ατμόσφαιρα και θρεπτικά στοιχεία που αποδίδονται στα φυτά είτε εκπλύνονται στα βαθύτερα στρώματα (όπως το ευδιάλυτο στο νερό άζωτο) είτε παραμένουν στο έδαφος και χάνονται από απομάκρυνση του εδάφους (π.χ. από τη διάβρωση).

Επομένως, στο τέλος έχουμε μια ισορροπία μεταξύ των εισροών οργανικής ύλης και μετατροπής της σε οργανική ουσία του εδάφους και αποδόμησής της, αλλά και μια ισορροπία μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων που καθορίζουν τη λειτουργία του συστήματος και τελικά την παραγωγή των καλλιεργειών μας. Θα συνεχίσω στο επόμενο.

* Θεοφάνης Γέμτος, Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Πηγή :  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb 

Είναι τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα αυτά που καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα ; (Φάνης Γέμτος)*

 

Σε προηγούμενα σημειώματα αναφέρθηκα στις προτάσεις για υιοθέτηση μέτρων που οδηγούν σε μείωση των αποδόσεων των καλλιεργειών. Ιδιαίτερα η νέα ΚΑΠ έχει σειρά μέτρων που οδηγούν σε μείωση των αποδόσεων. 

Ένα από τα μέτρα είναι η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων, καθώς θεωρούνται ότι προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία μας. Για τη χώρα μας πολλές από τις απαγορεύσεις χρήσης δραστικών ουσιών έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις σε καλλιέργειες. 

Μελέτη του ΕΣΥΦ (Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας) επισήμανε τις αρνητικές επιπτώσεις για την ελληνική γεωργία, καθώς αποσύρονται από την αγορά δραστικές ουσίες, όπως ζιζανιοκτόνα για το βαμβάκι που κάνουν την καλλιέργεια ιδιαίτερα δύσκολη.

Ακόμη και η φετινή αποτυχία στο φύτρωμα του βαμβακιού αποδόθηκε από ορισμένους στην έλλειψη κάποιων δραστικών ουσιών για απολύμανση του σπόρου. Δυστυχώς, η χώρα μας αποδέχεται τις αποφάσεις των Βρυξελλών χωρίς ουσιαστικό διάλογο και αντίλογο με στόχο την προστασία των Ελλήνων παραγωγών. 

Το ΥΠΑΑΤ έχει αφεθεί στην ΚΑΠ με τις επιδοτήσεις της (από το 1980) και στις επιθυμίες των Βρυξελλών χωρίς καμία συζήτηση ή διαβούλευση και αρνείται να σχεδιάσει μια Εθνική Αγροτική Πολιτική με στόχο μια παραγωγική και υψηλού εισοδήματος γεωργία.

Μία από τις προτάσεις των οικολόγων είναι η κατάργηση των φυτοφαρμάκων για να αποκατασταθεί η φύση. Πραγματικά στο μυαλό πολλών ανθρώπων βρίσκεται η ιδέα ότι τα φυτοφάρμακα επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα και γενικότερα το περιβάλλον. 

Είναι αυτό απόλυτα σωστό ; 

Βρήκα ένα άρθρο σχετικό με την εξαφάνιση φυτικών ειδών στη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδά). Διάβασα το άρθρο με τίτλο : Πού έχουν πάει όλα τα λουλούδια ; Μια συστηματική αξιολόγηση των παραγόντων που οδηγούν στη μείωση και εξαφάνιση τοπικών φυτικών ειδών στη Βόρεια Αμερική. (Τα στοιχεία του άρθρου στα Αγγλικά στο τέλος του κειμένου). 

Το ερώτημα που ετέθη είναι αν τα παρασιτοκτόνα είναι η κύρια αιτία που προκαλεί τη μείωση των επίγειων φυτικών ειδών. 

Μια συστηματική μελέτη που έγινε σύμφωνα με το άρθρο που ανέφερα δείχνει άλλα αποτελέσματα. Στη μελέτη αναλύθηκαν οι πρωτογενείς, δευτερογενείς, τριτογενείς μέχρι πέμπτου βαθμού παράγοντες που οδηγούν τα εγχώρια είδη σε κίνδυνο εξαφάνισης. Η υπηρεσία Ιχθύων και Αγρίας Ζωής των ΗΠΑ (US Fishand Wildlife Service) έχει κατατάξει 938 είδη υπό εξαφάνιση και σε κίνδυνο για εξαφάνιση στις ΗΠΑ και άλλα 206 που παρακολουθούνται από την κυβέρνηση του Καναδά. 

Η διαδικασία εξαφάνισης ειδών έχει ξεκινήσει από την εποχή που ανακαλύφθηκε η Αμερική, όταν νέα είδη εισήχθησαν από τις άλλες ηπείρους. Η καλλιέργεια της γης και η επέκταση της γεωργίας από την Ανατολική ακτή προς τα δυτικά άλλαξε πολλά χαρακτηριστικά της φυσικής βλάστησης. 

Η Γεωργία επεκτάθηκε και κάλυψε το 50% της εκτάσεως των ΗΠΑ το 1950, που ήταν και το μέγιστο. 

Αυτό προκάλεσε μεγάλες αλλαγές στα φυτικά είδη που κάλυπταν τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 43% των φυτικών ειδών που σε βρίσκονται κίνδυνο, προέρχεται από τα ξενικά είδη που εισήχθησαν σε διάφορες περιόδους. 

Το 26% των ειδών κινδυνεύουν από την αλλαγή του περιβάλλοντος από την κατοίκιση και το 23% από την ανάπτυξη. 

Για τον Καναδά η αλλαγή του περιβάλλοντος και η κατοίκηση ήταν το πρώτο αίτιο. Τι προκαλούν τα παρασιτοκτόνα ; Τα ζιζανιοκτόνα και παρασιτοκτόνα γενικότερα προκαλούν σύμφωνα με τη μελέτη την πρωτογενή ή δευτερογενή αιτία κινδύνου εξαφάνισης για 12 είδη (το 1,3%) και 2 στο Καναδά (το 1%). Τ

α ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα βρέθηκαν να έχουν αρνητική επίδραση κάθε μορφής (από πρώτο μέχρι τέταρτο βαθμό) για 47 είδη στις ΗΠΑ και 10 στον Καναδά. 

Όπως φαίνεται από το άρθρο, η δημόσια πεποίθηση ότι τα φυτοφάρμακα αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για τη βιοποικιλότητα είναι μάλλον υπερβολική.

Ένα ερώτημα που τίθεται σε ένα σχετικό άρθρο είναι γιατί υπάρχει αυτή η διάχυτη άποψη ότι τα φυτοφάρμακα αποτελούν την κύρια αιτία μείωσης της βιοποικιλότητας. Η άποψη των συγγραφέων είναι ότι τα φυτοφάρμακα είναι εύκολο να κατηγορηθούν στα δικαστήρια και να γίνουν δίκες με μεγάλη δημοσιότητα. 

Ειδικότερα, ορισμένα φυτοφάρμακα έχουν αντιμετωπίσει σημαντικές περιπέτειες στα δικαστήρια, όπως συμβαίνει με το roundup (glyphosate), που ακόμη έχει δικαστικές εκκρεμότητες. 

Παρ’ όλο που μελέτες που ανατέθηκαν από την Ε.Ε. δεν έδειξαν σύνδεση του φαρμάκου με αρρώστιες όπως ο καρκίνος, η περιπέτεια συνεχίζεται. Σημειώνω ότι το roundup είναι κρίσιμο στοιχείο για την προώθηση της γεωργίας συντηρήσεως και της ακατεργασίας που στηρίζονται σε ψεκασμό καταστροφής όλων των ζιζανίων πριν από τη σπορά, κάτι που κάνει στη συμβατική γεωργία η κατεργασία του εδάφους και με το όργωμα.

Οφείλω εδώ να σημειώσω ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες από τις εταιρείες παραγωγής των φυτοφαρμάκων να περιοριστεί η επικινδυνότητά τους. 

Πολλές δραστικές ουσίες έχουν απαγορευτεί όταν διαπιστώθηκαν οι αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή μας. 

Όπως έγινε με τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα (π.χ. το DDT), που απεδείχθη ότι συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα και καταλήγουν στο συκώτι μας. Το DDT χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση για καταπολέμηση των κουνουπιών με ψεκασμούς από αεροπλάνα με μεγάλη ωφέλεια τότε, αλλά εκ των υστέρων διαπιστώθηκε ότι προκαλεί βλάβες και απαγορεύτηκε. Απ’ ό,τι θυμάμαι στην Αγγλία δεν απαγορεύτηκε, διότι θεωρήθηκε ότι η ορθή χρήση του δεν προκαλεί κινδύνους.

Από τα πιο πάνω είναι προφανές ότι η συζήτηση για τη χρήση των φυτοφαρμάκων καλά κρατεί. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι χωρίς τα φυτοφάρμακα και τα χημικά γενικότερα η γεωργική παραγωγή δεν μπορεί να μείνει στα σημερινά επίπεδα. Ο παράγων αυτός πρέπει να μπει στον διάλογο και να εξηγηθεί τι εκπτώσεις θα έχει μια τέτοια απαγόρευση. 

Τα μέτρα περιορισμού της χρήσης των φυτοφαρμάκων που προωθεί η Ε.Ε. και η ΚΑΠ έχουν και μια άλλη επίπτωση. Καθώς υπάρχει ανασφάλεια στη χρήση τους, οι εταιρείες παραγωγής δεν επενδύουν στην ανάπτυξη νέων δραστικών ουσιών. 

Αυτό είναι πιθανό να έχει αρνητικές εκπτώσεις στον έλεγχο των παρασίτων των καλλιεργειών που θα μειώσσει στο μέλλον τις αποδόσεις.

Καλά είναι να μπουν όλα στις συζητήσεις για να καταλήξουμε στις βέλτιστες λύσεις.

Prosser, R.S., Brain, R.A. Where have all the flowers gone? A systematic evaluation of factors driving native terrestrial plant decline in North America. Environ Sci Pollut Res 31, 48460–48483 (2024). https://doi.org/10.1007/s11356-024-34349-9

* Θεοφάνης Γέμτος, Γεωπόνος, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Πηγή :  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb 

«Προτάσεις βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και εν όψει των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών» - (Φώτης Γραβάνης)*

 

Στις 26/11/2009 στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο με τίτλο: «Κλιματικές Αλλαγές και Επιπτώσεις στη Γεωργία - Διαμόρφωση της Αγροτικής Πολιτικής ενόψει της Συνόδου της Κοπεγχάγης».

Στο Συνέδριο, που οργανώθηκε από την Διεθνή Οργάνωση Βιοπολιτικής, προσκλήθηκε ως εισηγητής από την Καθηγήτρια Αγνή Βλαβιανού-Αρβανίτη (Πρόεδρο & Ιδρύτρια της Οργάνωσης), ο Φώτιος Θ. Γραβάνης, Γεωπόνος - Ομότιμος Καθηγητής Φυτοπροστασίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Τα διαλαμβανόμενα στην εισήγηση του με τίτλο  «Προτάσεις βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και εν όψει των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών» αποτυπώνουν 14 χρόνια μετά, μάλλον προφητικά, ανάλογη κατάσταση στην Θεσσαλία, σε ό,τι αφορά στην επίπτωση, από τον Daniel προ έτους, στην υδατική κατάσταση και γενικότερα στον Πρωτογενή Τομέα.

["Προτάσεις βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και εν όψει των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών"

 

Καθηγ. Φώτιος Θ. Γραβάνης,

Διευθυντής Κέντρου Τεχνολογικής Έρευνας Θεσσαλίας,

Μέλος της Διοικ. Επιτροπής του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου,

Ομότιμος Καθηγητής Φυτοπροστασίας ΤΕΙ Λάρισας

 

Κυρίες & Κύριοι

Περιποιεί ιδιαίτερη τιμή σε μας η πρόσκληση της Καθηγ. Α. ΒλαβιανούΑρβανίτη, να εισηγηθώ στο παρόν συνέδριο τις απόψεις μας αναφορικά με τη βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη, ενόψει των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών και στο πλαίσιο των προνοιών της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Τα εισηγούμενα είναι εκτός του στενού γνωστικού μου αντικειμένου που είναι η Φυτοπαθολογία. Αποτελεί όμως μία πρόκληση να εκφράσω τις απόψεις και προτάσεις μου επί του θέματος, από τη συσσωρευμένη εμπειρία μου ως Καθηγητού, Γεωτεχνικού και πρώην Προέδρου του Παραρτήματος Κεντρικής Ελλάδος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.). Στο σημείο όμως αυτό οφείλω να ευχαριστήσω για τις υποδείξεις τους σε θέματα που άπτονται του γνωστικού τους αντικειμένου, τον Καθηγ. Νικόλαο Δαλέζιο, Καθηγητή Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την πρώην Καθηγήτρια Γεωργίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Στέλλα Γαλανοπούλου-Σενδουκά. 

Ο Κόσμος δεν θα είναι όπως τον γνωρίσαμε. Κατά τη διάρκεια του εκπνεύσαντος 20^ου αιώνα, εμείς οι άνθρωποι, κάναμε δύο παγκόσμιους πολέμους και σκοτώσαμε πάνω από 15 εκατομμύρια συνανθρώπους μας, ανακαλύψαμε την ατομική βόμβα και πατήσαμε στο φεγγάρι. Από την άλλη μεριά, ανακαλύψαμε την πενικιλλίνη και τα άλλα αντιβιοτικά και διασώσαμε εκατομμύρια άλλων συνανθρώπων μας από μικροβιολογικές ασθένειες. Και τόσα άλλα επιτεύγματα θετικά και αρνητικά, λογικά και αλλοπρόσαλλα. Σε ό,τι αφορά στην Οικονομία, επαγγέλματα που υπήρχαν εξαφανίσθηκαν ενώ άλλα αναδύθηκαν. Το χαρακτηριστικό όμως είναι ότι ο ρυθμός των αλλαγών από αδιόρατος στο πρώτο ήμισυ του 20^ου αιώνα άρχισε να επιταχύνει και έγινε ηλιγγιώδης, τόσο που και στο χρονικό περιθώριο μιας μόνον γενεάς να είναι ορατές οι δραματικές αλλαγές που επισυμβαίνουν. Τώρα και στο μέλλον οι λέξεις κλειδιά στην Οικονομία είναι η καινοτομία και η ευελιξία. Το φιλοσοφικό συμπέρασμα του Ηρακλείτου «τα πάντα ρει», αποτελεί πλέον μία κοινότοπο και εύληπτη πραγματικότητα. 

Μεγάλα προβλήματα αποτελούν η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού του τρίτου κόσμου, η πείνα και η οικολογική καταστροφή.  

Η Γεωργία τον 20^ο αιώνα

Η Γεωργία (με την ευρεία έννοια του όρου) αποτελεί την έκφραση της προσπάθειας του ανθρώπου για προσπορισμό τροφών. Δικαιώνεται ο Ξενοφών που απέδωσε «την Γεωργίαν ως των άλλων τεχνών μητέρα και τροφόν είναι».  

Η παραγωγή τροφών, δυστυχώς δεν είναι ανάλογη με τον πληθυσμό κάθε περιοχής του πλανήτη. Το παράδοξο είναι ότι η υπό δημογραφικό μαρασμό Ευρώπη παράγει πλεονασματικές ποσότητες τροφών, ενώ το φάσμα της πείνας συνεχώς και επεκτείνεται στις χώρες του τρίτου κόσμου και αγγίζει τμήματα του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι θεωρίες του Malthus (1766-1834) και Liebig (1855) περί μαρασμού του ανθρώπινου γένους λόγω δραματικής διαφοράς της αύξησης του πληθυσμού έναντι της παραγωγής τροφών και ερημοποιήσεως της παραμεσόγειας περιοχής λόγω εξάντλησης της γονιμότητας του εδάφους, διαψεύσθηκαν.

Στην εκρηκτική ανάπτυξη της Γεωργίας από το δεύτερο ήμισυ του 20^ου αιώνα οφείλεται κατά μέγα μέρος η επιβίωση του ανθρώπινου γένους. Νέες καλλιέργειες, νέες ποικιλίες και παραγωγικά υβρίδια, νέες φυλές αγροτικών ζώων, νέες μέθοδοι καλλιέργειας, εκμηχάνιση όλων σχεδόν των φάσεων παραγωγής, και άλλα επιτεύγματα, είχαν ως αποτέλεσμα τον χαρακτηρισμό της περιόδου ως «πράσινη επανάσταση». Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αύξηση της παραγωγής των σιτηρών, που αποτελούν τη βάση της διατροφής του ανθρώπου, αφού, όπως υπολογίζεται, το 53% των ενεργειακών αναγκών του ανθρώπου καλύπτεται από κατανάλωση σιτηρών, χωρίς να υπολογισθεί το ποσοστό που χρησιμοποιείται έμμεσα, ως ζωοτροφή και μετατροπή σε ζωοκομικά προϊόντα διατροφής. 

Τα τρία σπουδαιότερα σιτηρά παγκοσμίως αποτελούν το σιτάρι, το καλαμπόκι και το ρύζι. Με εισαγωγή γενετικού υλικού από Αυστραλία, Ιαπωνία, Κολομβία και ΗΠΑ, δημιουργήθηκαν νέες νάνες ποικιλίες, μεγάλης αποδοτικότητας και κλιματικής προσαρμογής στο Μεξικό, με αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό των αποδόσεων σε μία 15ετία (1953-1968). Ο δημιουργός αυτών των ποικιλιών Δρ. Μπόρλογκ, τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 1970. Ποιος δεν θυμάται την παραγωγή ενός «τσουβαλιού» σιταριού κατά στρέμμα μέχρι πριν 50 χρόνια. Τώρα παραγωγή και 1.000 χγρ./στρ. θεωρείται εφικτή. Σε ό,τι αφορά στο ρύζι που αποτελεί τη βασική διατροφή των 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού, ο Αμερικανός Chandler, Διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου ρυζιού στις Φιλιππίνες, κατόρθωσε να δημιουργήσει δύο ποικιλίες προερχόμενες από διασταυρώσεις 10.000 ειδών ρυζιού, που έδωσαν διπλάσια παραγωγή από τους γεννήτορές τους. Τέλος, όσο αφορά στο καλαμπόκι, η εισαγωγή απλών υβριδίων υπερτριπλασίασε την απόδοση των παραδοσιακά καλλιεργούμενων διπλών υβριδίων. Μήπως χάνεται βαθειά στη μνήμη η παραγωγή 300-400 χγρ./στρ.; Κάτι που τώρα ούτε καν το σκέφτεται ο αραβοσιτοπαραγωγός των 2 τον/στρ. Η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας, παρόλο τον σκεπτικισμό που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, δεν παύει να δίδει προοπτική μείωσης αν όχι απαλοιφής του φαινομένου του υποσιτισμού στις χώρες του τρίτου κόσμου.  

Όλα αυτά, Κυρίες και Κύριοι, δεν επιτεύχθηκαν τυχαία. Αυτή είναι η ανεκτίμητη προσφορά των Γεωτεχνικών στην Κοινωνία. Είναι αποτελέσματα άοκνης προσπάθειας, σοβαρής εμπειρογνωμοσύνης και αθόρυβης δουλειάς.  

Κυρίες και Κύριοι, 

Η Ελλάδα μας χαρακτηρίζεται από τεράστια ποικιλομορφία. Οι ορεινοί όγκοι, καλυπτόμενοι από περίφημα δασικά οικοσυστήματα, οι πεδιάδες μικρές και μεγάλες, πολλές των οποίων που διασχίζονται από ποταμούς, τα νησιωτικά συμπλέγματα, αποτελούν μία πανέμορφη εικόνα, που «ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων» του Δημιουργού. Επακόλουθο αποτελεί και η ποικιλομορφία ενασχόλησης των κατοίκων σε ό,τι αφορά στον πρωτογενή τομέα. 

Ρίχνοντας μια φευγαλέα ματιά στις αλλαγές που συνέβησαν, για παράδειγμα, στη Θεσσαλία, θα θυμηθούμε ότι ο σιτοβολώνας μέχρι τη δεκαετία του ’70, μετατράπηκε στην 20ετία του ’80 & ’90, στην κυρίως βαμβακοκαλλιεργούμενη εστία της Χώρας. Η εικόνα των χιλιάδων αιγοπροβάτων που διέσχιζαν τις θεσσαλικές πόλεις από και προς τα χειμαδιά μέχρι και τη δεκαετία του ’60, είναι άγνωστη στους κάτω της ηλικίας των 50 ετών κατοίκους της. Νέες καλλιέργειες (όπως η τευτλοκαλλιέργεια) όχι μόνον πρωτοεμφανίστηκαν αλλά θεωρήθηκαν μέσα σε μία 20ετία και παραδοσιακές για την περιοχή. Παράλληλα ξηρικές καλλιέργειες και όχι μόνον τα χειμερινά σιτηρά, (π.χ. τα όσπρια), παρεχώρησαν τη θέση τους στις μεγαλύτερης προσόδου ποτιστικές καλλιέργειες (δενδροκομικές, αροτριαίες, λαχανοκομικές). Παράλληλα άρχισε και η εμφάνιση των οικίσκων των αντλητικών συγκροτημάτων, που εκμεταλλεύθηκαν ληστρικά, όπως τελικά αποδείχθηκε, τον υπόγειο υδροφορέα, ενώ ο, κατά τον Όμηρο, «αργυροδίνης» Πηνειός μετατράπηκε κατά περιόδους κυριολεκτικά σε αυλάκι, που μόνον η παροχέτευση των νερών της λίμνης Ν. Πλαστήρα θύμιζε ότι είναι ποταμός. Νέες βελτιωμένες γενετικά και υψηλής απόδοσης ποικιλίες καλλιεργήθηκαν. Νέες βελτιωμένες φυλές αγροτικών ζώων υποκατέστησαν τις παλαιές. Βελτιωμένες μέθοδοι και τεχνικές στην καλλιέργεια εφαρμόσθηκαν. Μηχανές αντικατέστησαν την ανθρώπινη εργασία με πολλαπλάσια αποδοτικότητα. Μέσα για την προστασία της φυτικής παραγωγής εφευρέθηκαν και εφαρμόσθηκαν, ενώ μοντέρνες μέθοδοι εκτροφής των αγροτικών ζώων πολλαπλασίασαν το αγροτικό εισόδημα. Επιστημονική εκμετάλλευση του δασικού πλούτου, έδωσε γένεση σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες ξύλου και επίπλου.  

Στο ερώτημα εάν η σημερινή κατάσταση είναι χειρότερη από αυτή του πρόσφατου παρελθόντος, την απάντηση δίδει σχετική διαγνωστική έκθεση (2004) της Περιφέρειας Θεσσαλίας, εν όψει της σύνταξης πρότασης για το Δ’ ΚΠΣ. Σ’ αυτήν αποκαλύπτεται ότι η Θεσσαλία είναι κατά βάση γεωργική περιοχή, ενώ η όλη Οικονομία της εξαρτάται από την ανάπτυξη του Αγροτικού Τομέα. «Η περιοχή έχει διαρθρωτική ιδιομορφία στην τομεακή διάρθρωση της απασχόλησης, με εξαιρετικά μεγάλο πρωτογενή τομέα και χαμηλά ποσοστά στο δευτερογενή και τριτογενή. Παρουσιάζει δε, σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση», παρόλη τη χρηματοδότηση από τρία ΚΠΣ. Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι «η μόνη ομάδα που έχει υψηλή σχετική συμμετοχή στην οικονομική βάση της Θεσσαλίας είναι η γεωργία-κτηνοτροφία-αλιεία. Πρόκειται επίσης για τη μόνη ομάδα που τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο καταγράφει απώλειες κατά τη διάρκεια της 10ετίας 1991-2001». 

Άρχισαν, έτσι, να δημιουργούνται σκέψεις για του που το πάει ο άνθρωπος με τις συνεχείς επεμβάσεις του στο Οικοσύστημα. Μήπως τελικά η προσπάθεια για προσπορισμό τροφών φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα; Πως εντάσσεται και ποια είναι η σχέση της αγροτικής ανάπτυξης με τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Τι επιπτώσεις αναμένονται με τις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές....] Το πλήρες κείμενο της εισήγησης στον παρακάτω σύνδεσμο : 

https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/protaseis_viosimis_agrotikis_anaptyxis_f._gravanis.pdf

*Φώτιος Θ. Γραβάνης, Γεωπόνος - Ομότιμος Καθηγητής Φυτοπροστασίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb 

Κλιματική αλλαγή : Πως ωφελούνται οι λίγοι και πως επιβαρύνονται οι πολλοί - (Τάσος Μπαρμπούτης)*

Φωτιές ; Η ΚΑ ευθύνεται (και τα πεύκα φυσικά… ). Πλημμύρες ; Η μήνις του θεού (θεομηνία) με τη… συνδρομή βεβαίως της ΚΑ που είναι πάντοτε παρούσα. Καύσωνες ; 

Η ΚΑ μας τους φέρνει. Λειψυδρία ; Η ΚΑ και πάλι σαν δικαιολογία.

Υπάρχει πράγματι αυτή η ΚΑ ή μήπως κάποιοι υπερβάλλουν ; Και εάν υπάρχει, τώρα ξαφνικά «αρρώστησε» ο πλανήτης γη και μας τυχαίνουν όλα αυτά τα κακά ;

Όχι βεβαίως.

Οπως μας ενημερώνουν οι επιστήμονες, κρίσεις και αλλαγές στο κλίμα πάντοτε συνέβαιναν στον πλανήτη που ζούμε. Με αυτές άλλωστε γράφεται και η ιστορία του. Για παράδειγμα, μέσα στον απέραντο χρόνο ζωής του, άλλοτε κυριαρχούσαν ψυχρές και άλλοτε πάλι θερμές περιόδοι στο κλίμα της γης. Και συνθήκες σαν αυτές καθόρισαν, μεταξύ άλλων, την εμφάνιση και στη συνέχεια την εξέλιξη των όποιων οργανισμών δημιουργήθηκαν και συνεχίζουν να διαβιούν στον πλανήτη αυτό, σε συνδυασμό με κάθε άλλου είδους μεταβολές (πχ γεωλογικές).

Υπάρχουν λοιπόν αλλαγές στο κλίμα, όμως η περίοδος που διανύουμε έχει και κάποια χαρακτηριστικά που δεν υπήρχαν σε παλαιότερες περιόδους. Είναι πλέον αναμφισβήτητο πως για αρκετές από τις κρίσεις και κλιματικές εντάσεις που βιώνουμε ευθύνονται, εκτός των άλλων, και οι μεγάλης κλίμακας ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, υπό την ανοχή η/και την ευθύνη ισχυρών πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων που κυριαρχούν στο παγκόσμιο στερέωμα.

Για να υποστηρίξω τις σκέψεις μου σχετικά με τον τρόπο που η ΚΑ αξιοποιείται από τα συστήματα εξουσίας, επιλέγω στο σημερινό σημείωμα να αναφερθώ σε κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές και ιδιαίτερα περιβαλλοντοκτόνες παρεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση και συγκεκριμένα εκείνες που συνδέονται με τους πολέμους.

Οι πόλεμοι αναμφισβήτητα επιβαρύνουν δραματικά τις αλλαγές στο κλίμα. 

Πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες (που «ανήκουν» σε άλλο πεδίο προβληματισμού), για τους πολέμους και τους εξοπλισμούς αναλώνονται απίστευτα μεγάλες ποσότητες φυσικών πόρων, με σημαντική επιβάρυνση στο περιβάλλον (ορυκτά καύσιμα, λοιποί ενεργειακοί πόροι, υδατικοί πόροι, σιδηρομεταλλεύματα κλπ), ενώ παράλληλα εκλύονται τεράστιες ποσότητες ιδιαίτερα επιβλαβών αερίων μαζών που επηρεάζουν καθοριστικά την ατμόσφαιρα. 

Επιπλέον, στο πεδίο του πολέμου «σκοπός» (εξ’ ορισμού) είναι να καταστρέφεται από τους αντίπαλους πλήθος υποδομών, στρατιωτικών και μη, καθώς και σημαντικό μέρος των εξοπλιστικών τους συστημάτων. Και εάν σε αυτά προσθέσει κανείς την αναπόφευκτη μετά τη λήξη του πολέμου «ανασυγκρότηση» των κατεστραμμένων περιοχών και την αντίστοιχη πάλι χρήση φυσικών πόρων, τότε ο νους ενός απλού καθημερινού ανθρώπου είναι αδύνατο να συλλάβει το μέγεθος της οικολογικής καταστροφής που προκαλεί ένας παρατεταμένος πόλεμος στον πλανήτη μας. 

Μια καταστροφή για την οποία οι εμπλεκόμενοι και οι «προστάτες» τους ελάχιστα ενδιαφέρονται, δεν καταγράφουν καν τις επιβαρύνσεις που προκαλούν, ούτε βεβαίως βλέπουμε συχνές αναφορές και αναλύσεις στα μμε για την οικολογική διάσταση αυτών των πολέμων.

Ως γνωστόν όμως οι πόλεμοι εκπορεύονται κατά κανόνα από τις ισχυρές χώρες της γης η/και τις διεθνείς τους συμμαχίες πολέμου, που συστηματικά δημιούργησαν και συντηρούν. Ακόμη και εάν δεν πολεμούν οι ίδιες αυτές χώρες, οι ηγεσίες τους στηρίζουν (με η χωρίς προσχήματα) τους εμπόλεμους και τους τροφοδοτούν με τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους και εξοπλισμούς. Προφανώς, στο περίπλοκο αυτό σύστημα συμφερόντων έχουν την δική τους «συμβολή» και οι γνωστές επιχειρήσεις παραγωγής κάθε είδους εξοπλιστικών συστημάτων (από τον οπλισμό ενός απλού στρατιώτη και τα πυρομαχικά έως τα γιγαντιαία αεροπλανοφόρα, τους τεράστιους πυραύλους και τα πυρηνικά οπλοστάσια). 

Στις εταιρείες αυτές τα μεγέθη των ισολογισμών τους ξεπερνούν το ΑΕΠ των περισσότερων χωρών στον πλανήτη μας, ενώ το ύψος των κερδών τους προκαλεί ζάλη. Και φυσικά οι «παραγγελίες» και η διασφάλιση αδιάκοπης παραγωγικής δραστηριότητας αποτελεί θέμα μείζονος ενδιαφέροντος για την οικονομία και τον τομέα της απασχόλησης στις χώρες όπου είναι εγκατεστημένες. 

Για παράδειγμα η ύφεση που παρατηρήθηκε στη Γερμανία μετά το οικονομικό και κυρίως το ενεργειακό διαζύγιο με τη Ρωσία λόγω του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου, αναμένεται τώρα να αντισταθμιστεί από παραγγελίες ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για εξοπλιστικές «ανάγκες». . .  

Συνοπτικά, τα πολιτικά και επιχειρηματικά συστήματα λειτουργούν σφιχταγκαλιασμένα προς εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών, επιχειρηματικών και οικονομικών συμφερόντων τους, χωρίς επί της ουσίας να αισθάνονται υποχρέωση ενός απολογισμού για τις οικολογικές, τουλάχιστον, συνέπειες των πράξεών τους.

Επιπλέον, εκείνοι που αποφασίζουν τους πολέμους, ΟΥΔΕΠΟΤΕ απευθύνουν κάποιο ερώτημα στους λαούς και τις μικρότερες χώρες εάν συμφωνούν με τις αποφάσεις τους και τις ενέργειές τους. 

Όταν όμως έρχεται η ώρα του λογαριασμού, τότε «όλοι γινόμαστε ένα», η ΚΑ μετατρέπεται σε μια κοινή απειλή, οι μικρές χώρες και όλοι οι λαοί μετατρέπονται σε «ανθρωπότητα» και για ότι συμβαίνει ευθυνόμαστε όλοι εξίσου !

Με άλλα λόγια οι ισχυροί της γης «μαντρώνουν» τις κλιματικές κρίσεις και τα έντονα φαινόμενα στην κοινά (πλέον) αποδεκτή έννοια της «Κλιματικής Αλλαγής», την οποία έντεχνα χρησιμοποιούν σαν άλλοθι για τις καταστροφές, την μετατρέπουν σε εργαλείο απόκρουσης των ευθυνών τους και ξεπλύματος των πολιτικών που ακολουθούν. 

Πολύ συχνά μάλιστα μας κουνούν και το δάκτυλο για τις ευθύνες μας και γενικά, με την ευγενή μεσολάβηση κυβερνήσεών και «συστημικών» οικολογικών οργανώσεων που τις σιγοντάρουν η/και τις στηρίζουν, μας καλούν να προστατέψουμε την ανθρωπότητα από τις «ανθρωπογενούς χαρακτήρα» παρεμβάσεις, πληρώνοντας και τον λογαριασμό !

Στο έργο αυτό έχουν τη συνδρομή τους και αρκετοί διανοητές που ασχολούνται με παρόμοια θέματα αλλά και πολιτικοί που κινούνται σε αντίστοιχους χώρους. Ανάμεσα στα άφθονα σχετικά παραδείγματα επιλέγω ένα από πρόσφατο αυγουστιάτικο αφιέρωμα της Εφ-Συν στην «Πράσινη Μετάβαση». 

Πρόκειται για απόσπασμα από την παρουσίαση του βιβλίου «Ο κόσμος καίγεται» των Πέτρου Κόκκαλη (του γνωστού επιχειρηματικού ομίλου) και Ξεν. Κοντιάδη. Εκεί αναφέρεται πως «Ως βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξη του νέου Πράσινου Κοινωνικού Συμβολαίου, οι συγγραφείς-δηλωμένοι ευρωπαϊστές-ζητούν (την) μαζική ενεργοποίηση και συλλογική δραστηριοποίηση των πολιτών, οι οποίοι θα πρέπει να εγκαταλείψουν την ατομιστική στάση ζωής… ». Να λοιπόν που φταίει και ο «ατομισμός» των πολιτών. Το ποιοί όμως προκαλούν μαζικά όλες αυτές τις καταστροφές και ποιοί συγκεκριμένα κερδίζουν από όλη αυτή την ιστορία απλώς… παρακάμπτεται!

[Και μιας και ο κ. Π. Κόκκαλης πολιτεύτηκε με το κόμμα των «Πράσινων» στην Ευρωβουλή, θα θυμίσουμε τη συμβολή αυτής της παράταξης που τώρα συγκυβερνά στη Γερμανία και η οποία, χωρίς ενδοιασμούς, συνυπογράφει αποφάσεις ώστε να διατίθενται εκατοντάδες δισεκατομμυρίων ευρώ στην παραγωγή εξοπλιστικών συστημάτων για τον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο (και όχι μόνο), με ότι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον και «το χτίσιμο ενός δρόμου με βιώσιμο μέλλον για την ανθρωπότητα»…. (ό. π. )].

Εννοείται πως η ΚΑ δεν περιορίζεται μόνο στους πολέμους και την πολεμική βιομηχανία, αλλα αφορά σε πολλούς τομείς δραστηριότητας και στο σύνολο της παγκοσμιοποιημένης παραγωγικής διαδικασίας, που ολοένα και περισσότερο ελέγχεται από μικρότερο αριθμό χωρών και επιχειρηματικών κολοσσών, ενώ αντίστοιχα τα ασύλληπτου μεγέθους κέρδη τους συγκεντρώνονται σε όλο και λιγότερα χέρια στον πλανήτη. Παρόλα αυτά, η λογική της «συλλογικής ευθύνης» σε ότι αφορά στην ΚΑ διαμοιράζεται όλο και πιο πλατειά στις μάζες των κατοίκων αυτού του πλανήτη. Ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που συμβαίνει με τον παραγόμενο πλούτο…

Πριν λίγα χρόνια στη χώρα μας με το περίφημο «μαζί τα φάγαμε» επεδίωξαν (και τελικά το επέτυχαν) να φορτώσουν την ευθύνη για την κρίση χρέους που δημιουργήθηκε στους απλούς εργαζόμενους (σημ: η εξαπάτηση δια της προπαγάνδας αποτελεί κλασσική μέθοδο για τους πολιτικούς). 

Ετσι και τώρα με την ΚΑ ακολουθούν ανάλογη ρότα. Με κινδυνολογία και με μισές αλήθειες αποπροσανατολίζουν τους καθημερινούς εργαζόμενους, προσπαθώντας να τους πείσουν πως αυτοί, το ίδιο με τους κυβερνώντες και τους ισχυρούς της γης, ευθύνονται για την ΚΑ. 

Στην πράξη δηλαδή η ΚΑ χρησιμοποιείται ευρύτατα ως εργαλείο καλλιέργειας της εντελώς αβάσιμης (επιστημονικά και κοινωνικά) άποψης περί «συλλογικής ευθύνης».

Σε αυτό το πνεύμα και η σημερινή κυβέρνηση επικαλείται την κλιματική κρίση ως άλλοθι για να δικαιολογήσει αφενός την έλλειψη οράματος και σχεδίου, αφετέρου την απρονοησία της σε πολλούς από τους τομείς (πχ φωτιές, πλημμύρες κλπ) που συνδέονται με κλιματικά φαινόμενα. 

Την χρησιμοποιεί επιλεκτικά για να περάσει πολιτικές που έχουν υψηλό πολιτικό κόστος και αντίστοιχα να ανταποκριθεί σε δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι σε μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα (πχ παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας σε ευαίσθητες οικολογικά περιοχές, ανεμογεννήτριες σε δάση, φωτοβολταϊκά σε γη υψηλής παραγωγικότητας κοκ).

Για όλους αυτούς τους λόγους οι πολίτες θα πρέπει να αναζητήσουν τον «δικό» τους κοινό βηματισμό για την προστασία της φύσης όπως αυτοί την αντιλαμβάνονται και όχι βεβαίως με το μοτίβο των «πράσινων» πολιτικών που τα ισχυρά συμπλέγματα πολιτικής και οικονομικής εξουσίας έχουν εφεύρει και αξιοποιούν για το δικό τους όφελος.

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός 

ΠΗΓΗ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb 

«Τα παθήματα και τα μαθήματα από την Κάρλα» - (Κώστας Γκούμας - Τάσος Μπαρμπούτης)*

 

Όσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερο αποκαλύπτεται το μέγεθος των επιπτώσεων από τις καταστροφικές πλημμύρες του περασμένου έτους στην Θεσσαλία.

Κάποιες μάλιστα από αυτές εμφανίζονται για πρώτη φορά και δικαιολογημένα προκαλούν έκπληξη σε πολλούς συμπολίτες μας αλλά και στα μέσα ενημέρωσης.

Εκείνο όμως το στοιχείο που δεν αξιολογείται αναλόγως είναι πως όλες οι επιμέρους λεκάνες απορροής των υδάτων της Θεσσαλίας συνδέονται αναπόσπαστα, είτε με φυσικό τρόπο, είτε με τεχνικά έργα που κατασκευάστηκαν τις δεκαετίες 1950-60.

Έτσι ο Πηνειός εδώ και εκατομμύρια χρόνια «ενώνει» την δυτική Θεσσαλία με τις ανατολικές περιοχές της και ταυτόχρονα τροφοδοτεί με φυσικό τρόπο (πλημμύρες) την υπολεκάνη της Κάρλας και το ομώνυμο οικοσύστημα.

Επίσης με την δημιουργία του υδροηλεκτρικού ταμιευτήρα Ν. Πλαστήρα και του κλειστού αγωγού μεταφοράς του νερού συνδέθηκαν οριστικά οι λεκάνες Αχελώου και Πηνειού.

Το ίδιο συνέβη και με την σήραγγα της Κάρλας που δίνει την δυνατότητα (μόνο σε ειδικές περιπτώσεις) σύνδεσης με την λεκάνη ρεμάτων της Μαγνησίας.

Η διασύνδεση λοιπόν των λεκανών, σε συνδυασμό με την ένταση των κλιματικών φαινομένων, διαφοροποιεί την μορφή και το μέγεθος των επιπτώσεων.

Σε φυσιολογικές συνθήκες οι επιπτώσεις αυτές είναι θετικές και παραγωγικές (οικολογική ισορροπία, υδρεύσεις, αρδεύσεις, παραγωγή ενέργειας κλπ.).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ταμιευτήρας Ν. Πλαστήρα, που χωρίς τα νερά της λεκάνης Αχελώου που μεταφέρονται από αυτόν, πολύ δύσκολα η κεντρική και ανατολική Θεσσαλία θα μπορούσε να ξεπεράσει τα φαινόμενα παρατεταμένης λειψυδρίας που βιώνουμε εδώ και δεκαετίες.

Ομοίως η ασφαλής τροφοδοσία της νέας τεχνητής λίμνης Κάρλας δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τα νερά της λ. Πηνειού, αλλά και τις «ενισχύσεις» της από τον Ταυρωπό.

Μερικές φορές όμως, ιδιαίτερα από την αδιαφορία των πολιτικών προϊσταμένων και τις παραλείψεις της Διοίκησης, κάποιες επιπτώσεις είναι καταστροφικές και δυσάρεστες, όπως αυτές από τις ισχυρές πλημμύρες απ’ άκρου εις άκρον της Θεσσαλίας, που τις ζήσαμε τόσο έντονα που οι περιγραφές περιττεύουν.

Στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι λογικό να παραδινόμαστε στο λαϊκισμό (όπως δυστυχώς συμβαίνει ακόμη και με «υπεύθυνους» αυτοδιοικητικούς παράγοντες) και να ενοχοποιούμε τα τεχνικά έργα που με πολλές θυσίες και κόπο μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας.

Ούτε φυσικά είναι αποδεκτό να βρίσκονται στο στόχαστρο ανιστόρητων λαϊκιστών παλαιότερες επιλογές εμπνευσμένων πολιτικών άλλων εποχών καθώς και τεχνικών επιστημόνων που συνέβαλαν στην ασφάλεια και την αναβάθμιση των προϋποθέσεων διαβίωσης στην μεταπολεμική Θεσσαλία.

Και ερχόμαστε στο μείζον θέμα της προστασίας από τις πλημμύρες της παρακάρλιας περιοχής (γύρω από την τεχνητή λίμνη), που λόγω και των πρόσφατων προβλημάτων στον Παγασητικό, δημιούργησαν εκτεταμένη παραπληροφόρηση και προκάλεσαν τεράστια σύγχυση, με την συνδρομή  κάποιων ανταποκρίσεων από κανάλια και ΜΜΕ.

Κατά την άποψή μας, για την αποτροπή παρόμοιων φαινομένων επιβάλλεται η οριστικοποίηση των συμπερασμάτων σχετικά με την αστοχία (μετά από εβδομήντα χρόνια !) στην αντιπλημμυρική προστασία των παρακαρλίων.

Επιτέλους ας δοθεί στην δημοσιότητα (εάν φυσικά υπάρχει…) ένα πόρισμα για το τι ακριβώς συνέβη και «έσπασαν» τα αναχώματα προστασίας στο ύψος της Γυρτώνης ή/και σε άλλα σημεία, με αποτέλεσμα μέσα σε λίγες ώρες να κατακλυστούν από εκατοντάδες εκατ. κ. μ. νερού περίπου 180.000 στρέμματα !

Το βήμα αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο. Όχι μόνο για την απόδοση (τυχόν) ευθυνών σχετικά με την ελλιπή συντήρηση και παρακολούθηση της αντοχής των αναχωμάτων πριν τις καταστροφές, κάτι που καθόλου δεν υποτιμούμε.

Έχει κυρίως  σημασία να γίνει σαφές εάν η ζώνη πλημμυρών του Πηνειού, με τα υφιστάμενα αντιπλημμυρικά έργα, επαρκεί για την διέλευση των πλημμυρικών ροών σε περιπτώσεις φαινομένων μεγέθους ανάλογου με τον Ντάνιελ.

Από αυτή την εκτίμηση θα κριθούν και τα επόμενα βήματα, εάν δηλαδή θα συνεχίσουμε με το ίδιο σύστημα αντιπλημμυρικής προστασίας (ενδεχομένως με κάποια ανύψωση και ενίσχυση των αναχωμάτων ή/και διαπλάτυνση της κοίτης), με την προϋπόθεση βεβαίως ότι τα αναχώματα θα συντηρούνται συστηματικά και τα πρανή θα προστατεύονται εσωτερικά (πχ. με λιθορριπή), ώστε να αντέχουν σε ισχυρές πιέσεις, και πως η κοίτη του ποταμού θα βρίσκεται σε διαρκή και υπεύθυνη παρακολούθηση, θα πραγματοποιούνται συστηματικά οι αναγκαίοι καθαρισμοί, θα προστατεύονται οι υφιστάμενες υποδομές από παράνομες παρεμβάσεις (δρόμοι, φράγματα, κτίσματα) κοκ.

Παρόλα αυτά, εάν τελικά κριθεί πως με τα αναχώματα και τις σημερινές διαστάσεις (διατομή) της πλημμυρικής ζώνης είναι αδύνατη η προστασία των παρακάρλιων περιοχών, ΤΟΤΕ ΜΟΝΟ θα πρέπει να στραφούμε σε άλλες, εκ βάθρων διαφορετικές, επιλογές όπως για παράδειγμα να μεταφέρουμε το σύστημα προστασίας από την Γυρτώνη στο….Αιγαίο, «τρυπώντας» το Μαυροβούνι με πανάκριβες σήραγγες και έργα, που είναι άγνωστο εάν και πότε θα ολοκληρωθούν και βεβαίως, κατά δήλωση  της κυβέρνησης, βρίσκονται έξω από τα σχέδιά της.

Όσον αφορά στην επέκταση της τεχνητής λίμνης Κάρλας κατά περίπου 15-20.000 στρέμματα, αυτή θεωρούμε πως είναι καταρχήν ευπρόσδεκτη (για λειτουργικούς και περιβαλλοντικούς λόγους), πάντοτε όμως με την προϋπόθεση πως θα συνοδευτεί από την κατασκευή της διώρυγας τροφοδοσίας και πλήρωσης της τεχνητής λίμνης δια βαρύτητας από τον Πηνειό στο ύψος της Γυρτώνης, αφήνοντας στο θλιβερό παρελθόν την «αναπηρία» με την απαράδεκτη σημερινή (μεταβατική ελπίζουμε) διαδικασία των ενεργοβόρων και πανάκριβων «διπλών» αντλήσεων, πίσω από τις οποίες κρύβονται και μικροπολιτικά πελατειακά συμφέροντα («δωρεάν» αρδεύσεις, έλεγχος των αντλιοστασίων από συλλογικότητες που δεν σχετίζονται με την λειτουργία της τεχνητής λίμνης κλπ.).

Και εδώ θα σημειώσουμε πως σε όλες αυτές τις επιλογές και στην διεκδίκηση υλοποίησης έργων προστασίας και ασφάλειας των πολιτών, επιβάλλεται να συνδράμουν από κοινού όλοι οι παράγοντες της Θεσσαλίας και όχι μόνο οι «τοπικοί» κατά περίπτωση.

Πλέον, όπως προ είπαμε, δεν υπάρχουν στεγανά και «τείχη» σε περιπτώσεις φαινομένων σαν τον Ντάνιελ.

Ας ελπίσουμε πως το μάθημα αυτό το έλαβαν όλοι χωρίς εξαιρέσεις.

Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια οι αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων υπηρεσιών ώστε η αντιπλημμυρική προστασία (και όχι μόνο) να είναι υπεύθυνη και αποτελεσματική.

Στο θέμα αυτό είναι προφανής η ευθύνη της κυβέρνησης που, συνειδητά κατά την άποψή μας, «παίζει» με όλες αυτές τις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώνει την Διοίκηση από χρήσιμο επιστημονικό προσωπικό, της στερεί τα μέσα και τους οικονομικούς πόρους και διαρκώς «κρύβεται» από τις δικές της ευθύνες και την ανικανότητα των πολιτικών της στελεχών, καλλιεργώντας στους πολίτες την απογοήτευση για το «κακό», απρόσωπο και αναποτελεσματικό Δημόσιο.

Επιπλέον τόσα χρόνια, παρά τις τεκμηριωμένες προτάσεις που επί δεκαετίες υπέβαλαν οι  θεσσαλικές οργανώσεις και έγκυροι επιστήμονες, οι κυβερνήσεις απέφευγαν να δημιουργήσουν έναν φορέα ουσιαστικής και αποτελεσματικής διαχείρισης των υδάτων στη Θεσσαλία.

Οι πολιτικές τους ευθύνες είναι μεγάλες !!

Και αφού τα τελευταία χρόνια συνέβησαν όλα αυτά, αφού χάθηκαν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, εκ των υστέρων μας «έταξαν» τον ΟΔΥΘ, θεσμοθετώντας όμως παράλληλα την κατάργηση των ΤΟΕΒ και την αμφιλεγόμενη συγκέντρωση  των αρδεύσεων στην Ανώνυμη Εταιρία.

Κλείνοντας, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στην πρόσφατη αστοχία με τα ψάρια στον Παγασητικό κόλπο που έγινε αντικείμενο συζήτησης ακόμη και πέρα από τα όρια της χώρας μας !

Αυτή την εμφάνιση στις πλημμυρισμένες παρακάρλιες εκτάσεις και στη συνέχεια την «κατάληψη» του Παγασητικού από έναν τεράστιο πληθυσμό νεκρών ψαριών, ίσως δεν θα μπορούσε να την προβλέψει ούτε και ο πιο ευφάνταστος σκηνοθέτης ταινιών τρόμου !

Παρόλα αυτά, οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν στις πλημμυρισμένες περιοχές και η αφθονία τροφής επέτρεψε τον υπερ-πολλαπλασιασμό των ψαριών, κάτι που για κάποιους ειδικούς επιστήμονες ήταν φαινόμενο φυσιολογικό.

Ομοίως και η αντίστοιχη έλλειψη οξυγόνου από την σταδιακή αποστράγγιση των υδάτων που οδήγησε τα ψάρια στο θάνατο από ασφυξία ήταν (σύμφωνα με τους ειδικούς) και αυτή προβλέψιμη και δεν θα έπρεπε να εμφανιστούν τα πρώτα νεκρά ψάρια για να το αντιληφθούν οι όποιοι  αρμόδιοι.

Κατά την άποψή μας η υπόθεση των νεκρών ψαριών, η ρύπανση και τα προβλήματα υγιεινής που προκάλεσαν, καθώς και οι οικονομικές επιπτώσεις στον τουρισμό και τους επαγγελματίες, επιβεβαιώνει όσα προηγουμένως αναφέραμε και ενδυναμώνει τη θέση για κοινή αντίληψη, κοινές διεκδικήσεις και κοινή δράση ΟΛΩΝ των θεσσαλών.

Συμπερασματικά, το θέμα της υπολεκάνης της Κάρλας και όσα συνδέονται με την διαχείριση των υδάτων στην περιοχή αποτελεί ένα ζήτημα με πολλές παραμέτρους και απαιτεί ψύχραιμη αξιολόγηση και αποφάσεις μετά από ουσιαστική διαβούλευση με φορείς και επιστήμονες.

Οι προχειρότητες και οι κραυγές λαϊκισμού και μάλιστα από άτομα σε θέσεις ευθύνης μόνο αρνητικές υπηρεσίες προσφέρουν, ενώ παράλληλα θέτουν σε κίνδυνο ένα βιώσιμο μέλλον για την Θεσσαλία.

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

 Eνημερωθείτε για τα νέα του blog

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb