Μαθήματα που θα έπρεπε να πάρουμε από τις καταστροφές του "ΙΑΝΟΥ" - του Φάνη Γέμτου*

Ημιτελές φράγμα Ληθαίου

Στα προηγούμενα τέσσερα σημειώματα αναφέρθηκα στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις περιοχές Καρδίτσας, Φαρσάλων, Αλμυρού κλπ. από τον "Ιανό". 

Στο διάστημα αυτό εμφανίστηκαν διάφορα δημοσιεύματα για τις ευθύνες που υπάρχουν. Από τη μεριά των προσκείμενων στην Κυβέρνηση η κύρια αιτία είναι οι «πρωτοφανείς» καιρικές συνθήκες, από τη μεριά της αντιπολίτευσης προφανώς φταίνε οι κυβερνώντες. Μια ιστορία επίρριψης ευθυνών εκατέρωθεν που έχουμε ζήσει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια.

Ακούστηκε : το πρόβλημα της έντασης των καιρικών φαινομένων, ότι τα πρόχειρα φράγματα που είχαν κατασκευαστεί το καλοκαίρι για να συγκρατήσουν το νερό και να βοηθήσουν στην άρδευση των χωραφιών δεν είχαν αφαιρεθεί εκτός από δύο, ότι το Δασαρχείο δεν έδινε άδεια να κοπούν δασικά δέντρα για να καθαριστούν τα ρέματα (αυτό που είδα με τα μάτια μου είναι ότι η κοίτη του Γαβριά ήταν γεμάτη δέντρα που προφανώς δεν επέτρεπαν την εύκολη απορροή του νερού- η φωτογραφία με την όμορφη βλάστηση είναι ο Γαβριάς), ότι δεν καθαρίστηκαν τα ρέματα στα πεδινά (αρμοδιότητας Περιφέρειας, ΤΟΕΒ) και ορεινά (αρμοδιότητας Δασαρχείου).

Ο κ. Αλεξάκος, πρώην νομάρχης και δήμαρχος Καρδίτσας, μηχανικός και υπάλληλος Δημόσιας Υπηρεσίας αναφέρθηκε στο τι έπρεπε να γίνει που προφανώς γνωρίζει καλά. Αναφέρθηκε όμως και στην έλλειψη υπαλλήλων που γνωρίζουν τα θέματα. Ο ένας συνταξιοδοτήθηκε και ο άλλος παροπλίστηκε γιατί δεν ήταν προσκείμενος στους κυβερνώντες. Αυτό είναι ένα από τα τραγικά χαρακτηριστικά της Δημοσίας Διοίκησης να παροπλίζονται ικανοί υπάλληλοι που δεν είναι «δικοί» μας. Χαρακτηριστικό του κομματικού πελατειακού συστήματος που μας κυβερνά.
Αλλά όλη η Διοίκηση έχει μόνο δύο υπαλλήλους γνώστες του θέματος; Νεότεροι δεν υπάρχουν; Όταν συνταξιοδοτείται ένας ικανός υπάλληλος δεν μένει τίποτα από πίσω του; Η Νομαρχιακή Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρθηκε στα σχέδια αντιμετώπισης πλημμυρών που εκπονήθηκαν το 2017 και από τότε η Περιφέρεια δεν εφάρμοσε τις προτάσεις. Φυσικά ούτε λόγος για το ότι επί 4,5 χρόνια δεν προχώρησε καμία μελέτη ή έργο για ταμιευτήρες νερού που θα προστάτευαν τις περιοχές από τις πλημμύρες, θα αποθήκευαν νερό για αρδεύσεις, θα παρήγαγαν υδροηλεκτρική ενέργεια και θα αποτελούσαν απόθεμα νερού για ξηρές περιόδους που αναμένουμε να έχουμε με την κλιματική αλλαγή.

Ήταν μόνο θέμα Περιφέρειας η προώθηση των μελετών έργων που προβλέπονταν και στα ΣΔΥ (Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων) του 2014 και στο σχέδιο Φάμελλου του 2017 ;

Το ερώτημα βέβαια απευθύνεται και στις προηγούμενες Κυβερνήσεις (της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ) των τελευταίων πολλών ετών που δεν φρόντισαν να δρομολογήσουν έργα ταμίευσης υδάτων τόσο απαραίτητα για τη θωράκιση της Θεσσαλίας από πλημμύρες, ξηρασίες, καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων από υπεραντλήσεις για ύδρευση και άρδευση, καταστροφή της ποιότητας των υπογείων υδροφορέων που κάνουν τα Φάρσαλα να μην έχουν πόσιμο νερό.

Η σημερινή εικόνα δείχνει έργα ημιτελή για δεκαετίες (Ληθαίος από το 2007, Αγιονέρι από το 2006, Μεσοχώρα - έτοιμη εδώ και 19 χρόνια με απώλεια ενέργειας αξίας 30.000.000 ευρώ / χρόνο, Συκιά - ημιτελής εδώ και 11 χρόνια). Κακοσυντηρημένα δίκτυα ανοικτών αγωγών με τεράστιες απώλειες νερού. Γεωτρήσεις των ΤΟΕΒ χωρίς κλειστά δίκτυα μεταφοράς νερού όπως υπόσχονταν όταν έκαναν το Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπογείων Υδάτων (ΠΑΥΘ) στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και σήμερα λειτουργούν αντλίες με μεγάλες παροχές που όταν το νερό περισσεύει το αφήνουν να τρέχει (χάνεται) στα κανάλια. Να μη μιλήσω για πρόγραμμα προστασίας των επικλινών εδαφών από τη διάβρωση που δεν υπάρχει εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.

Το Υπουργείο Γεωργίας πιστεύει (και χρηματοδοτεί μελέτες για να το στηρίζουν) ότι τα προγράμματα νιτρορρύπανσης, βιολογικής γεωργίας μέχρι και οι εξισωτικές αποζημιώσεις προστατεύουν τα εδάφη από τη διάβρωση! Όλα αυτά όταν ξεσπά η κάθε κρίση και καταστροφή αποδίδονται από το πολιτικό προσωπικό στα αντίπαλα πολιτικά σχήματα και φυσικά στους ξένους που εποφθαλμιούν τη χώρα μας και μας φορτώνουν με μνημόνια.

Τι πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε τα προβλήματα στο μέλλον; Να τελειώσουμε πρώτα ό,τι ημιτελές υπάρχει άμεσα. Είναι βέβαιο ότι κάθε ημιτελές έργο όταν περατωθεί θα παράγει πλούτο για να γίνουν και τα επόμενα. Η συνεχής έναρξη έργων (με κόψιμο κορδέλας) που αφήνονται ημιτελή βολεύει προσωρινά το πελατειακό σύστημα αλλά βλάπτει ουσιαστικά τη χώρα και όλους μας. Πίστευα ότι ο Πρωθυπουργός της χώρας και ο Περιφερειάρχης της Θεσσαλίας συνεπικουρούμενοι από την αντιπολίτευση θα όριζαν μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων να αξιολογήσει τι έγινε και γιατί είχαμε αυτές τις καταστροφές. Να καταλογίσει τις ευθύνες όπου πρέπει και κυρίως να εξηγήσει αντικειμενικά τι έπρεπε να έχει γίνει. Αμέσως μετά, με τα πορίσματα των ειδικών να καταστρώσουμε ένα μακροχρόνιο σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων.
Τα έργα είναι γενικά γνωστά τόσο από τα ΣΔΥ όσο και από τα σχέδια αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών. Θα πρέπει τα έργα να ιεραρχηθούν, να ωριμάσουν (να γίνουν μελέτες κ.λπ.) ώστε κάθε φορά που βρίσκονται χρήματα να προωθούνται.

Έτσι θα δεσμευτούν οι σημερινοί αλλά και οι μελλοντικοί διαχειριζόμενοι τις τύχες της χώρας και της περιοχής και στα επόμενα λίγα χρόνια θα έχουμε μια διαφορετική Θεσσαλία και Ελλάδα. Καθώς γίνεται μια συζήτηση για την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης (ένα από τα σημαντικά θέματα της Επιτροπής Πισσαρίδη) μήπως πρέπει να βρεθεί τρόπος να μην μπορεί κάθε πολίτης ή ομάδα πολιτών ξοδεύοντας 2-3.000 ευρώ να καθυστερεί έργα και επενδύσεις για πολλά χρόνια; Που πάνε φυσικά και τη χώρα χρόνια πίσω.

Όνειρα φθινοπωρινής νύχτας ; Μάλλον.

* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb