Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον: Ανάγκες σε νερό των καλλιεργειών του Ν. Λάρισας – Των Δημήτρη Καλφούντζου* & Σταύρου Ευαγγελίδη*

Ο καθηγητής Δ. Καλφούντζος με τον συνεργάτη του κ. Σταύρο Ευαγγελίδη εκπόνησε μια ολοκληρωμένη και αναλυτική επιστημονική εργασία σχετικά με τις "ανάγκες σε νερό των καλλιεργειών του Νομού Λάρισας" , ενός Νομού που συγκεντρώνει ένα σημαντικό ποσοστό των καλλιεργούμενων εκτάσεων και των αντίστοιχων αρδευτικών αναγκών στη Θεσσαλία.

Η εργασία παρουσιάζει ενδιαφέρον και από την ανάλυση των στοιχείων που άπτονται των κλιματικών συνθήκων και των μεταβολών που υφίστανται, αποτυπώνοντας έτσι σφαιρικά τις πραγματικά δύσκολες συνθήκες στις οποίες αναπτύσσεται στη Θεσσαλία ο πρωτογενής τομέας σε σχέση με τις υδατικές ανάγκες.

Χρήσιμο πολύ θα ήταν εάν όλα αυτά τα στοιχεία και τα συμπεράσματα έμπειρων επιστημόνων η Πολιτεία τα αξιοποιούσε αναλόγως στην προσπάθεια διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης αγροτικής πολιτικής που τόσο εκκωφαντικά απουσιάζει στον τόπο μας.

Παραθέτουμε παρακάτω τα συμπεράσματα της εργασίας αυτής, ενώ ολόκληρη την εργασία μπορείτε να βρείτε εδώ.

[Συμπεράσματα

Η διαδικασία υπολογισμού της βασικής εξατμισοδιαπνοής που στηρίζεται σε χρονοσειρές κλιματικών δεδομένων είναι δυναμική. Αυτό σημαίνει, ότι οι τιμές της πρέπει να ανανεώνονται με την προσθήκη νέων κλιματικών δεδομένων από τους υφιστάμενους ή τους νέους μετεωρολογικούς σταθμούς που εγκαθίστανται στη Λάρισα

Οι απαιτήσεις των καλλιεργειών σε νερό, επηρεάζονται άμεσα από τους κλιματικούς παράγοντες. Ως συνέπεια των προαναφερθέντων παραμέτρων, διαπιστώνεται, η συνεχής άνοδος των απαιτήσεων σε νερό όλων των καλλιεργειών μέχρι τον Ιούλιο, όπου έχουν τις μέγιστες απαιτήσεις και μετά μείωσή τους μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Τελικά, με την επεξεργασία των κλιματικών δεδομένων και των καλλιεργούμενων εκτάσεων των ετών 2012 και 2017, προκύπτει, ότι η μέση κατανάλωση των καλλιεργειών σε νερό, για το Νομό Λάρισας, ανέρχεται σε 513,23mm για το έτος 2012, ενώ για το έτος 2017 μειώνεται σε 312,63mm. Σ’ αυτό το σημείο κρίνεται σκόπιμο να τονίσουμε, ότι για την καλλιεργητική περίοδο από 01/04/2012 έως 30/09/2012, το 2012 ήταν μια ξηρή χρονιά, με την βροχόπτωση να περιορίζεται στα 226,20mm, ενώ, σε αντίθεση με το 2017 που ήταν μια υγρή χρονιά, η βροχόπτωση ανήλθε στα 333,80mm.

Από την έρευνα προέκυψε ότι ο νομός Λάρισας αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα που εμφανίζονται και γενικότερα στην Ελλάδα.

Παρατηρείται δε, ότι η διαχείριση των υδάτινων πόρων εξελίσσεται σε κρίσιμο παράγοντα μελλοντικής πορείας για την γεωργική παραγωγή και το τοπικό εισόδημα κατ’ επέκταση. Στο πλαίσιο αυτό, βασικοί στόχοι μιας αναπτυξιακής στρατηγικής θα πρέπει να θεωρούνται η ολοκλήρωση των υφισταμένων αρδευτικών δικτύων, αλλά και η υποστήριξη του συστήματος άρδευσης με νέα δίκτυα. Η εφαρμογή των παραπάνω κρίνεται άμεσης προτεραιότητας, δεδομένου ότι διαφαίνεται ο κίνδυνος ερημοποίησης του εδάφους.

Επίσης, κρίσιμο και καθοριστικό παράγοντα για τη διατήρηση των σημερινών καλλιεργειών, αλλά και για την εικόνα της γεωργικής εκμετάλλευσης στο μέλλον, αποτελεί η ολοκλήρωση των υφιστάμενων αρδευτικών δικτύων, αλλά και η υποστήριξη του συστήματος άρδευσης.

Η μείωση της παραγωγικότητας και οι αυξανόμενες ανάγκες εγγειοβελτιωτικών έργων, αυξάνουν κατακόρυφα το κόστος της παραγωγής, με ορατή την εκδοχή μείωσης της βιωσιμότητας του πρωτογενή τομέα και δυσμενών επιπτώσεων στην εθνική οικονομία. Είναι βέβαιο, ότι η πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση των παραγωγών σε σχέση με την ορθολογική χρήση του νερού και τις επιπτώσεις της μείωσης των υδατικών πόρων θα συμβάλει στην εξοικονόμησή του.

Η κατεύθυνση της σύγχρονης πολιτικής μειωμένων εισροών στην παραγωγή, δεν μπορεί να παραβλέπει την εξάντληση των υδατικών αποθεμάτων από την αλόγιστη χρήση και την ανάγκη λήψης μέτρων ορθολογικής διαχείρισης.

Βασικό μέτρο στο πλαίσιο μιας τέτοιας λογικής, αποτελεί η επιλογή κατάλληλων συστημάτων άρδευσης για μικρότερες απώλειες (στάγδην άρδευση), καθώς και η χρήση βελτιωμένων ποικιλιών με αυξημένη αντοχή σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες.

Δεδομένης της αξιόλογης συνεισφοράς του πρωτογενούς τομέα παραγωγής του νομού Λάρισας στην εθνική οικονομία, κρίνεται, αναγκαία η αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας, που θα πρέπει να συνυπολογίζει τις παραπάνω κατευθύνσεις.

Διαπιστώνεται, ότι ο αριθμός των μετεωρολογικών σταθμών είναι μικρός και ότι η κατανομή τους στο χώρο δεν είναι άριστη. Κρίνεται, απαραίτητη η σωστή αρχειοθέτηση των στοιχείων που υπάρχουν, ώστε, να είναι δυνατή η διατήρηση και η αξιοποίησή τους. Η έλλειψη των στοιχείων και η αδυναμία επεξεργασίας τους στερεί την δυνατότητα μελέτης, καθώς και την εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης, όσον αφορά τις απαιτήσεις των καλλιεργειών.

Ο σχεδιασμός χαρτών κατανομής της μέσης ημερήσιας εξατμισοδιαπνοής αναφοράς και της μέσης μηνιαίας βροχόπτωσης στο Νομό Λάρισας θα συμβάλει σημαντικά στην εύρυθμη λειτουργία των υφιστάμενων αρδευτικών δικτύων, στον προγραμματισμό νέων και γενικότερα στην ορθολογική διαχείριση του αρδευτικού νερού.

Άρα, απαιτείται, η καλύτερη οργάνωση για να είναι εφικτός ο προγραμματισμός της ποσότητας νερού που θα χρειαστούν οι καλλιέργειες στο μέλλον, ώστε, να βελτιωθεί η απόδοση του πρωτογενούς τομέα.]

*Δημήτριος Καλφούντζος, Καθηγητής Τμήματος Γεωπονίας - Αγροτεχνολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λάρισα. E-mail: dkalf@uth.gr

*Σταύρος Ευαγγελίδης, Τεχνολόγος Γεωπόνος

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb