Αναγκαία η προσαρμογή του πρωτογενή τομέα στην αντιμετώπιση επισιτιστικής και ενεργειακής κρίσης - Του Φάνη Γέμτου*

 

Ο πρωτογενής τομέας είναι η βάση της επιβίωσης του ανθρώπου στο πλανήτη.

Παρ’ όλο που το πολιτικό σύστημα της χώρας από την Αθήνα δυσκολεύεται να αντιληφθεί τα προβλήματα αλλά κυρίως τις δυνατότητες της χώρας, στον πρωτογενή τομέα θα στραφούμε για να αποφύγουμε την επισιτιστική κρίση στη χώρα, αλλά και να βοηθήσουμε τις χώρες του τρίτου κόσμου που θα υποστούν τις επιπτώσεις και θα δοκιμαστούν σκληρά.

Ο πρωτογενής τομέας καταναλώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας για να διατηρήσει την υψηλή παραγωγικότητα, ενώ έχει σημαντική συμβολή στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Είναι προφανές ότι θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Τι πρέπει να πετύχουμε και πώς ;

Πρώτα πρέπει να αυξήσουμε όσο μπορούμε τη παραγωγικότητά μας. Να παράγουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Προφανώς για να το πετύχουμε εκτός από τις κατάλληλες καλλιέργειες και ποικιλίες πρέπει να εφαρμόσουμε και τις σωστές καλλιεργητικές φροντίδες και πρακτικές.

Οι λέξεις κλειδιά για την υψηλή παραγωγικότητα είναι η γονιμότητα του εδάφους και η διαθεσιμότητα του νερού.

Έχω γράψει πολλά άρθρα και για τα δύο, αλλά θα ήθελα να τα συνοψίσω πάλι εδώ.

Η γονιμότητα του εδάφους όπως έχω γράψει πολλές φορές στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην οργανική ουσία ( Ο.ΟΥ.) που περιέχει. Σε όλη την Ευρώπη τουλάχιστον το 75% των καλλιεργούμενων εκτάσεων έχει Ο.ΟΥ. κάτω από 2%. Η χώρα μας είναι ακόμα χειρότερα.

Τα περισσότερα χωράφια μας έχουν Ο.ΟΥ. κοντά στο 1%. Αυτό οφείλεται εκτός από το ξηρο-θερμικό κλίμα μας και στις καλλιεργητικές πρακτικές που ακολουθούμε για πολλά χρόνια.

Ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες οι μονοκαλλιέργειες βαμβακιού και σκληρού σίτου με κίνητρο τις υψηλές επιδοτήσεις μαζί με την κακή διαχείριση των υπολειμμάτων καλλιεργειών και τη συνεχή βαθιά κατεργασία του εδάφους με αναστροφή του (όργωμα) οδήγησαν στη χαμηλή Ο.ΟΥ. του εδάφους.

Υπάρχουν πολλές κινήσεις σε όλο τον κόσμο που στοχεύουν στη βελτίωση της γονιμότητας των εδαφών μέσω αύξησης της Ο.ΟΥ. και της βιοποικιλότητας του εδάφους. Σημειώστε ότι μια κουταλιά εδάφους περιέχει εκατομμύρια μικροοργανισμών που εξασφαλίζουν τη γονιμότητά του και τη σωστή λειτουργία του. Τέτοιες κινήσεις είναι το 4 στα χίλια αύξηση της Ο.ΟΥ. κάθε χρόνο για άμβλυνση της κλιματικής κρίσης. Προτάθηκε στη σύνοδο για το Κλίμα του Παρισιού και έχω γράψει σχετικά. Τελευταία βρήκα μια κίνηση «σώστε το έδαφος» (SaveSoil- Savesoil.org) που προτείνει να αυξήσουμε την οργανική ουσία στο 3-6% για να έχουμε όχι μόνο υψηλές αποδόσεις αλλά και υψηλή ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων.

Ένα υγιές έδαφος παράγει υγιεινά τρόφιμα. Πώς μπορούμε να πετύχουμε αυτή την αύξηση της Ο.ΟΥ. του εδάφους, της γονιμότητας και της υγείας του. Έχουμε αρκετά εργαλεία στα χέρια μας.

Η Γεωργία Συντηρήσεως, είναι ένας συνδυασμός σωστά σχεδιασμένων αμειψισπορών, χρήσης καλλιεργειών συνεχούς φυτοκάλυψης του εδάφους και χρήση ακατεργασίας που μειώνει την αποδόμηση της Ο.ΟΥ. Η χρήση της, ακόμα και με συγκομιδή όλου του υπέργειου τμήματος των καλλιεργειών φυτοκάλυψης αύξησε την Ο.ΟΥ. σε πειράματα στο ΠΘ στο 2,5% μέσα σε τέσσερα χρόνια.

Η συνεχής φυτοκάλυψη θα έχει ευεργετική προστασία του εδάφους από διάβρωση όπως έδειξαν πειράματα που κάναμε στο αγρόκτημα του πρώην ΤΕΙ και στην Αβερώφειο ΓΣ.

Έχω αναλύσει πολλές φορές τις ωφέλειες από την αύξηση της Ο.ΟΥ. και κυρίως τη δυνατότητα αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα (ανθρακοδεσμευτική γεωργία) κάτι που φαίνεται να προωθούν και οι πολιτικές της ΕΕ.

Ατυχώς το ΥΠΑΑΤ και η Ελληνική Κυβέρνηση ασχολείται με επιδοτήσεις και αποζημιώσεις (χωρίς πρόγραμμα και συνέχεια), ενώ αδιαφορεί για αλλαγές των καλλιεργητικών πρακτικών που θα εξασφαλίσουν των μακροχρόνια βιωσιμότητα της Ελληνικής Γεωργίας.

Αν ασχολούνταν και με αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με στόχο το υψηλό εισόδημα των αγροτών θα είχαμε ένα ακμαίο πρωτογενή τομέα να στηρίζει την οικονομία της χώρας και να δημιουργεί ευημερούντες αγρότες.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Το δεύτερο στοιχείο εξασφάλισης υψηλής παραγωγικότητας της γεωργίας είναι το νερό.

Μια πονεμένη ιστορία για τη χώρα και ιδιαίτερα για τη Θεσσαλία. Είναι σε όλους γνωστό ότι η γεωργία καταναλώνει μεγάλες ποσότητες νερού. Στη Θεσσαλία φτάνει στο 90% της κατανάλωσης.

Η άρδευση όμως δίνει ουσιαστικά υψηλή παραγωγικότητα. Ένα ξηρικό σιτάρι παράγει 300-400 κιλά/ στρέμμα όταν με ένα - δύο ποτίσματα μπορεί να δώσει 600 κιλά/στρ. (όπως έδειξαν πειράματα στο Τμήμα Αγροτεχνολογίας).

Το αρδευόμενο καλαμπόκι μας δίνει 1.500 κ/στρ. και η μηδική αντίστοιχα. Επομένως το αρδευτικό νερό μας δίνει μεγάλες δυνατότητες αύξησης των αποδόσεων αλλά και δυνατότητα διπλών καλλιεργειών.

Το ΥΠΑΑΤ πρότεινε να βάλουμε επίσπορες καλλιέργειες μετά από χειμερινές όπου έχουμε νερό. Αλλά δεν άκουσα καμία συνέχεια για το θέμα.

Πώς θα εφαρμοστούν, αν θα επιδοτηθούν, κάποιες οδηγίες για τους αγρότες. Τίποτα. Όλα θα γίνουν μόνα τους.

Η εξασφάλιση νερού στη χώρα χωρίς σχετικές επενδύσεις είναι μάλλον δύσκολη. Το κλίμα μας έχει συγκεντρωμένες τις βροχές τον χειμώνα. Αν δεν συγκεντρώσουμε και αποθηκεύσουμε το νερό των χειμερινών βροχών για να το χρησιμοποιήσουμε το καλοκαίρι και το αφήνουμε να χύνεται στη θάλασσα τότε φθηνό επιφανειακό νερό δεν θα είναι διαθέσιμο.

Οι αγρότες βρίσκουν την εύκολη λύση των υπόγειων υδάτων που αντλούν και εξαντλούν με τεράστιο ενεργειακό, οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Αν δεν κάνουμε τίποτα για βελτίωση των πυλώνων της υψηλής παραγωγικότητας, μάλλον άδικα περιμένουμε αύξηση της παραγωγικότητας.

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΠΗΓΗ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

 Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb  

Παγκόσμια Ημέρα καταπολέμησης της Ερημοποίησης και Ξηρασίας - Οι θέσεις της Ε.Δ.Υ.ΘΕ*

 

Μεγάλα τα ελλείμματα, ακόμη κι αν γίνουν περιφερειακοί ταμιευτήρες και λιμνοδεξαμενές - Απολύτως αναγκαία η πρόσθετη ενίσχυση του υδατικού δυναμικού από τον Αχελώο

…Σε ό,τι αφορά το τεράστιο υδατικό έλλειμμα του Υ.Δ. Θεσσαλίας και τις καταστροφικές του συνέπειες, οι μελέτες αποδεικνύουν πως ακόμη και όταν κατασκευασθεί το σύνολο των περιφερειακών ταμιευτήρων εντός της ΛΑΠ Πηνειού που περιλαμβάνονται στη σχετική Υπ. Απόφαση (Ενιπέας, Νεοχώρι, Μουζάκι κ.λπ.), αλλά και το σύνολο των «απροσδιόριστων» έως αυτήν τη στιγμή λιμνοδεξαμενών (συνολικής χωρητικότητας -υποτίθεται- 75 εκατ. κ.μ. νερού), ακόμη και εάν επιτευχθεί ο στόχος του σχεδίου για εξοικονόμηση περίπου 180 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως, ακόμη και εάν επιλεγεί με ορθολογικά (και περιβαλλοντικά) κριτήρια το «βέλτιστο» μείγμα καλλιεργειών του θεσσαλικού κάμπου, στον βαθμό που οι ανάγκες των αρδεύσεων σχεδιάζονται για διατήρηση αρδευόμενων εκτάσεων της τάξης των 2,5 εκατ. στρεμμάτων (επιλογή που αποδέχθηκαν όλες οι κυβερνήσεις), τότε τα ελλείμματα θα παραμένουν.

Στην περίπτωση αυτήν, η πρόσθετη ΕΝΙΣΧΥΣΗ του υδατικού δυναμικού από τη ΛΑΠ Αχελώου είναι απολύτως ΑΝΑΓΚΑΙΑ. Αυτό υποστηρίζει η Ε.Δ.Υ.ΘΕ., με αφορμή την παρουσίαση στοιχείων – προβλέψεων για δραματική επιδείνωση του υδατικού προβλήματος στη Θεσσαλία. 

ΕΡΩΤΗΣΗ :

Στην Ημερίδα της ΕΔΥΘΕ που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή στην Λάρισα (στο ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ) για την Παγκόσμια Ημέρα καταπολέμησης της Ερημοποίησης και Ξηρασίας, έγινε αναφορά για «δραματική μεταβολή των συνθηκών και των παραμέτρων που συνθέτουν το ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ της Θεσσαλίας».

Θα μπορούσαμε να  έχουμε μια πιο αναλυτική τοποθέτηση για το θέμα αυτό ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

Στην εκδήλωση αυτή η ΕΔΥΘΕ επιδίωξε να αναδείξει  τις  προτάσεις της και τις ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ της για ΔΙΕΞΟΔΟ από την ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ την οποία βιώνουμε.

Κοινή είναι η πεποίθηση ότι η Διαχείριση των Υδάτων (ΔΥ) στη Θεσσαλία είναι κακή και αναποτελεσματική. Αυτό συνδέεται και με το γεγονός ότι  δεν υφίσταται μια σαφής, θεσμοθετημένη και κοινά αποδεκτή μεσοπρόθεσμη πολιτική για τον πρωτογενή τομέα, με  συνέπεια να μην είναι σαφώς προσδιορισμένοι και οι υδατικοί πόροι για την υλοποίηση αυτής της πολιτικής.

Σε αυτές τις συνθήκες, μια ΣΥΓΧΡΟΝΗ, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ, ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ  και ΒΙΩΣΙΜΗ  ΔΥ στην Θεσσαλία ΔΕΝ πρόκειται να υπάρξει.

Η ΔΥ  θα παραμένει ένα «σχέδιο επί χάρτου», χωρίς δυνατότητα να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι απειλές από την ξηρασία, την ερημοποίηση, την εντεινόμενη υποβάθμιση των οικοσυστημάτων στην περιοχή, την συνεχιζόμενη εγκατάλειψη καλλιεργούμενων εκτάσεων και φυσικά δεν είναι εφικτό  να οδηγηθούμε σε μια υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.

Για όλους αυτούς τους λόγους διεκδικούμε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό για τις πολιτικές, τις δράσεις και τα έργα που απαιτούνται (master plan), κάτι που έως σήμερα καμμιά κυβέρνηση δεν έχει πραγματοποιήσει.

Σε ότι αφορά στο τεράστιο υδατικό έλλειμμα του ΥΔ  Θεσσαλίας και τις καταστροφικές του συνέπειες, οι μελέτες αποδεικνύουν πως, ακόμη και όταν κατασκευασθεί το σύνολο των περιφερειακών ταμιευτήρων εντός της ΛΑΠ Πηνειού που περιλαμβάνονται στην σχετική Υπ. Απόφαση  (Ενιπέας, Νεοχώρι, Μουζάκι κλπ.) αλλά και το σύνολο των «απροσδιόριστων» έως αυτή τη στιγμή λιμνοδεξαμενών (συνολικής χωρητικότητας - υποτίθεται - 75 εκατ. κ. μ. νερού), ακόμη και εάν επιτευχθεί ο στόχος του σχεδίου για εξοικονόμηση  περίπου 180 εκατ. κ. μ. νερού ετησίως, ακόμη και εάν επιλεγεί με ορθολογικά (και περιβαλλοντικά) κριτήρια το «βέλτιστο» μείγμα καλλιεργειών του Θεσσαλικού κάμπου, στον βαθμό που οι ανάγκες των αρδεύσεων  σχεδιάζονται για διατήρηση αρδευόμενων εκτάσεων της τάξης των 2,5 εκ. στρεμμάτων (επιλογή που αποδέχθηκαν όλες οι κυβερνήσεις), τότε τα ελλείμματα θα παραμένουν.

Στην περίπτωση αυτή, η πρόσθετη ΕΝΙΣΧΥΣΗ του υδατικού δυναμικού από την ΛΑΠ Αχελώου είναι απολύτως ΑΝΑΓΚΑΙΑ.  Και προφανώς είναι αδύνατο να αρκεστούμε στο σημερινό ισχνό ποσοστό (10%) της ενίσχυσης που μας προσφέρει   σήμερα ο ταμιευτήρας Ν. Πλαστήρα,  ο οποίος, στις δύσκολες στιγμές λειτουργεί (καταχρηστικά και σε βάρος του ίδιου οικοσυστήματος) σαν ταμιευτήρας αποθεμάτων ασφαλείας απέναντι στην ξηρασία.

Μοιραία λοιπόν η συζήτηση επιστρέφει στα ημιτελή έργα Άνω Αχελώου, έστω και εάν αυτά ΔΕΝ ταυτίζονται απόλυτα με το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.

Παρόλα αυτά,  με την ολοκλήρωση τους θα καλύψουν μέρος αυτών των αναγκών του ΥΔ/Θ, θα θέσουν  τέλος στον παραλογισμό της «αφανούς καταστροφής» των υπόγειων υδροφορέων και της διερευνώμενης άντλησης από τα  μόνιμα αποθέματα τους, θα επιτρέψουν την  υποκατάσταση ενός μεγάλου μέρους των υφιστάμενων γεωτρήσεων και θα αποτρέψουν τις  υπεραπολήψεις υδάτων από τα επιφανειακά οικοσυστήματα. Παράλληλα  θα δημιουργηθούν ευεργετικά υδατικά αποθέματα , αφενός για την λειψυδρία, αφετέρου για την  κάλυψη ελλειμμάτων  (που έχουν συσσωρευτεί διαχρονικά στους υπόγειους υδροφορείς), ύψους τριών δισεκατομμυρίων κ. μ. νερού.

Με άλλα λόγια, στις σημερινές συνθήκες, το υδατικό ζήτημα εξελίσσεται σε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, με πολλές παραμέτρους που διαρκώς επιδεινώνονται.

Επίσης, ας μην μας διαφεύγει ότι, στις σημερινές συνθήκες, με την υπέρμετρη ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενες πηγές (η οποία προσεγγίζει το 80%) και τις συνεχιζόμενες εισαγωγές από ηλεκτρικής ενέργειας από τρίτες χώρες, η υδροηλεκτρική αξιοποίηση των έργων Αχελώου αποκτά  όλο και μεγαλύτερη σημασία, αφενός κατά τον ρου του ποταμού, αφετέρου με την μεταφορά από Συκιά προς Μουζάκι.

Σήμερα, παρότι τα έργα Άνω Αχελώου βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο, η από το 2010 διακοπή εργασιών, οι αντιφατικές αποφάσεις του ΣτΕ και οι διάφορες πολιτικές αλλαγές ενθάρρυναν τους «αντιπάλους» των έργων, ενώ οι όποιες προσπάθειες διαλόγου έχουν πλέον εξελιχθεί σε παράλληλους μονολόγους, με σαφώς παγιωμένες απόψεις.

Πάντως, πριν λίγα χρόνια, σε μια άλλη εμβληματική υπόθεση όπως αυτή της Μεσοχώρας επί του Άνω Αχελώου, η τόσο προφανής για το σύνολο σχεδόν των πολιτών αυτής της χώρας (πλην των ακραίων δογματικών) έννοια του «δημόσιου συμφέροντος, αποδείχθηκε  τόσο ισχυρή, που τελικά υποχρέωσε σε άτακτη υποχώρηση  τις ιδεοληψίες, τους δογματισμούς, τις εμμονικές αιτιάσεις κάποιων δικαστών και τα διάφορα πολιτικά παιχνίδια.

Έτσι  ένα σημαντικό τμήμα από τους  φορείς αυτών των απόψεων οδηγήθηκε τελικά στην  εγκατάλειψη του στόχου «κατεδάφισης» της Μεσοχώρας (όπως επί πολλά χρόνια ανοιχτά διακήρυσσαν) και στην πλήρη αλλαγή της στάσης τους, με αποτέλεσμα (θετικό προφανώς) να αδειοδοτηθεί από την τότε κυβέρνηση (2017) το σημαντικό αυτό έργο.

Εν τω μεταξύ, σε όλα τα εμπόδια που υπήρξαν κατά το παρελθόν στην ολοκλήρωση των έργων Αχελώου, προστέθηκε τα τελευταία χρόνια και η ενεργειακή πολιτική των τελευταίων κυβερνήσεων που στήριξαν  την   κυριαρχία του φυσικού αερίου ως «μεταβατικού» καυσίμου για την «απολιγνιτοποίηση», εργάσθηκαν με συνέπεια για  να εξασφαλίσουν στο ενεργειακό μείγμα έναν επαρκή «χώρο» σε ολιγοπωλιακά επιχειρηματικά σχήματα για επενδύσεις  παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας, με παράλληλο βεβαίως εξοβελισμό της ΥΗ ενέργειας και φυσικά και  των έργων Αχελώου.

Σε αυτές τις συνθήκες, η σημερινή κυβέρνηση επέδειξε μια ανεπίτρεπτη διστακτικότητα, δεν φρόντισε για την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών επαναπροσδιορισμού των τεχνικών έργων, την περιβαλλοντική τους τεκμηρίωση και την αδειοδότηση τους με αποτέλεσμα να απομακρυνθούμε κατά μια ακόμη τετραετία από την λειτουργία των έργων Αχελώου.

Είναι βέβαιο ότι τα έργα αυτά ΔΕΝ μπορούν άλλο  να παραμένουν σε καθεστώς εγκατάλειψης.

Όλοι οι πολίτες σήμερα αντιλαμβάνονται τους τεράστιους κινδύνους για την ζωή και τις περιουσίες των ανθρώπων στην περιοχή από έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.

Συνειδητοποιούν επίσης τις συνέπειες στο ποτάμιο οικοσύστημα του Αχελώου από την παρεμπόδιση της φυσιολογικής του ροής (λόγω  προφραγμάτων, χωματισμών και κατασκευών από σκυρόδεμα) και γενικά το οικολογικό έγκλημα που συντελείται στην περιοχή της Συκιάς, μπροστά στο οποίο οι κυβερνήσεις παραμείνουν αδρανείς και, συνειδητά ή όχι, σιωπηλοί συμπαραστάτες.

Θεωρούμε πως  ΟΛΟΙ  έχουν  υποχρέωση να οδηγήσουν το θέμα  στη Βουλή για την λήψη οριστικών αποφάσεων, κάτι που  τα επιτελεία των κομμάτων διστάζουν να προχωρήσουν.

Εμείς είμαστε βέβαιοι πως τελικά η υπευθυνότητα θα επικρατήσει και οι μικροπολιτικές λογικές θα ηττηθούν από την προτεραιότητα εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος, όπως ακριβώς συνέβη και στη Μεσοχώρα.

Θα θέλαμε, με αυτήν την  ευκαιρία,  να διαβεβαιώσουμε όλους τους φίλους συμπολίτες που παρακολουθούν την δραστηριότητα μας και βεβαίως και τους πολιτικούς παράγοντες ότι η πρόθεση μας είναι εξ ορισμού η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και η κοινή δράση για τα μεγάλα αυτά προβλήματα της Θεσσαλίας.

Θεωρούμε ότι χωρίς την πλατιά συνειδητοποίηση της κρισιμότητας του υδατικού προβλήματος και χωρίς την δραστηριοποίηση των σκεπτόμενων και ενεργών πολιτών στην κατεύθυνση επίλυσης του, η Θεσσαλία θα παραμένει ανοχύρωτη απέναντι σε ποικίλες απειλές, αλλά και  καταδικασμένη σε μια  μίζερη ανάπτυξη και σε ένα μέλλον που δεν αξίζει στις νεότερες γενιές.

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

*Γιαννακός Κώστας, γεωπόνος, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

ΠΗΓΗ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Όλες τις ερωτήσεις της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ της Δευτέρας («Ε.τ.Δ.»), από 20/9/2021 μέχρι σήμερα, με τις σχετικές απαντήσεις της Επιτροπής για την Διεκδίκηση επίλυσης  Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ.) μπορείτε να βρείτε εδώ

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb  

Προβλήματα άρδευσης καλλιεργειών στη Θεσσαλία - Μαρία Κόκκορα* - Αλέξανδρος Τσίτουρας* - Δημήτριος Καλφούντζος*

 

Άλλη μια επιστημονική εργασία αναλύει και τεκμηριώνει το μεγάλο πρόβλημα της Θεσσαλίας (και ειδικότερα της ανατολικής της περιοχής), σε ότι αφορά στην ανεπάρκεια της προσφοράς νερού, στις επιπτώσεις στην ποιότητα του εδάφους, στην δυνατότητα άρδευσης των καλλιεργειών.

Οι επιστήμονες υποδεικνύουν λύσεις, οι οποίες, δυστυχώς, ελάχιστα λαμβάνονται υπόψη από τους έχοντες την ευθύνη διαχείρισης των μεγάλων προβλημάτων της χώρας, μεταξύ των οποίων και ο διατροφικός, ο υδατικός και ο ενεργειακός τομέας, οι οποίοι στην παρούσα φάση έχουν αποκτήσει κρίσιμη σημασία για την ζωή μας, το περιβάλλον και την οικονομία της περιοχής μας.

Η εργασία παρουσιάστηκε στο 15o Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Υδροτεχνικής Ένωσης (Ε.Υ.Ε.) στη Θεσσαλονίκη (2-3/6/2022)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Στην παρούσα εργασία αξιοποιήθηκαν και χαρτογραφήθηκαν σε περιβάλλον GIS δεδομένα από εδαφολογικές μελέτες προκειμένου να αναδειχθεί το πρόβλημα άρδευσης παραγωγικών εδαφών της Θεσσαλίας και κυρίως του Νομού Λάρισας. Σύμφωνα με τους χάρτες, στο Ν. Λάρισας, υπάρχουν γεωργικά εδάφη, έκτασης μεγαλύτερης από 865.000 στρ., που είναι υψηλής παραγωγικότητας και χαμηλών απαιτήσεων σε αρδευτικό νερό. Οι περιοχές αυτές αρδεύονται ανεπαρκώς κυρίως από γεωτρήσεις μεγάλου βάθους, εξαντλώντας τα υπόγεια υδατικά αποθέματα της περιοχής. Προκειμένου να επιλυθεί το πρόβλημα της εξάντλησης των υπόγειων υδάτων και ταυτόχρονα να αξιοποιηθούν τα παραγωγικά εδάφη της περιοχής μελέτης, δεν φαίνεται να υπάρχει άλλη λύση παρά η μεταφορά νερού από τον Αχελώο.

*Μαρία Κόκκορα - Αλέξανδρος Τσίτουρας - Δημήτριος Καλφούντζος

Τμήμα Γεωπονίας- Αγροτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λάρισα

Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών, ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Λάρισα 

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb  

Νερό και ενέργεια - Του Ανδρέα Αγγελάκη*

Ένας σημαντικός διανοητής του τομέα των υδάτων παρουσιάζει σε εφημερίδα του τόπου του (ΠΑΤΡΙΣ) τις σκέψεις του για το τόσο επίκαιρο θέμα της σχέσης νερού και ηλεκτρικής ενέργειας. 

Επίσης, παρότι ζει μακριά από τη Θεσσαλία, επικεντρώνει μέρος του άρθρου του στον "παραλογισμό" του ΥΗΕ Μεσοχώρας Τρικάλων.

Πρόκειται για έργο που σηματοδοτεί την τεράστια ζημία που συχνά προκαλείται από τις ιδεοληψίες κάποιων ημιμαθών ψευτο - οικολόγων, την αβελτηρία πολλών από όσους μας κυβέρνησαν και κυρίως την αδιαφορία των εκπροσώπων μας στην διαχείριση της εξουσίας για την αξιοποίηση "ξεχασμένων" επενδύσεων που έγιναν από το υστέρημα του ελληνικού λαού (ενώ επί δεκαετίες υποτίθεται ότι οι κυβερνήσεις αναζητούν "άλλους" επενδυτές για την ανάπτυξη του τόπου μας....).

* Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι Μηχανικός Υδατικών Πόρων, Συνεργαζόμενος Ερευνητής στον Ελληνικό Οργανισμό ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ), Ινστιτούτο Ηρακλείου. Είναι, επίσης, Τεχνικός Σύμβουλος της Ελληνικής Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (EΔEYA).

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb  

 

Η κυβέρνηση ασχολείται ελάχιστα με τους κινδύνους λειψυδρίας - ερημοποίησης της Θεσσαλίας - Ε.Δ.Υ.ΘΕ*

…Προφανώς η κυβέρνηση ελάχιστα ασχολείται με τους κινδύνους που μας απειλούν και το μόνο που ενδιαφέρεται είναι να «βγάλει» την τετραετία αλώβητη από τις πολιτικές απώλειες που ενδεχομένως θα είχε (π.χ. σε κάποιες οργανώσεις δήθεν οικολόγων, στην Αιτωλοακαρνανία, σε ολιγοπωλιακές εταιρείες με αντικρουόμενα ενεργειακά συμφέροντα κ.ο.κ.) στην περίπτωση εφαρμογής συγκεκριμένων και τεκμηριωμένων επιστημονικών προτάσεων.

Εάν λοιπόν νομίζουν ότι με την τακτική αυτή υπηρετούν τα συμφέροντα των Θεσσαλών, ας συνεχίσουν. «Έκαστος εφ’ ω ετάχθη»...

Αυτό υποστηρίζει η ΕΔΥΘΕ, με αφορμή την εξελισσόμενη τριπλή κρίση - οικολογική, ενεργειακή, διατροφική - τη διοργάνωση σχετικής ημερίδας για την αντιμετώπιση της ξηρασίας και ερημοποίησης της Θεσσαλίας και το πώς αξιολογεί τη σημερινή κατάσταση στον πρωτογενή τομέα στην περιοχή. Ειδικότερα :

ΕΡΩΤΗΣΗ :

Ανακοινώθηκε ότι στις 17 Ιουνίου (την ερχόμενη Παρασκευή) διοργανώνεται από το ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ, το Οικονομικό Επιμελητήριο Θεσσαλίας και τον Γεωπονικό Σύλλογο Λάρισας, (λόγω της Παγκόσμιας Ημέρας για την καταπολέμηση της ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ και της ΞΗΡΑΣΙΑΣ), ΗΜΕΡΙΔΑ με θέμα: «Η Θεσσαλία μπροστά σε απειλές και ευκαιρίες από τη δραματική κλιματική, ενεργειακή και διατροφική κρίση που βιώνουμε», με την παρουσία σημαντικών επιστημόνων-ειδικών στα θέματα αυτά καθώς και της ΕΔΥΘΕ.

Πώς αξιολογείτε εσείς τη σημερινή κατάσταση στη Θεσσαλία ;

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

Αυτή την χρονική περίοδο, λόγω και της «τριπλής» απειλής (οικολογικής, ενεργειακής, διατροφικής) που συνειδητοποιείται πλέον από όλους στη χώρα μας και ειδικά στην Θεσσαλία, ο λόγος των ειδικών επιστημόνων  στα θέματα αυτά  κερδίζει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των καθημερινών ανθρώπων που αγωνιούν για το αβέβαιο μέλλον στο οποίο οδηγούμαστε.

Η μεγάλη όμως αντίφαση που παρατηρούμε είναι  η προσπάθεια των πολιτικών που δίνουν μεν χώρο στον επιστημονικό λόγο και στις προτάσεις τους (αφού τέτοιες πρωτοβουλίες  αποφέρουν βελτίωση της εικόνας τους και κυρίως προσωπική προβολή), παράλληλα όμως βλέπουμε να αποστασιοποιούνται  από τα «δυσάρεστα» για τους κυβερνώντες  συμπεράσματα  και να  προσπαθούν, όχι πάντα με  επιτυχία, να συγκαλύψουν τις  αυτονόητες ευθύνες  για την απραξία   τους !

[Τυπικό τέτοιο παράδειγμα  αποτέλεσε και η εκδήλωση που διοργάνωσαν πριν λίγες ημέρες στο Δήμο Αγράφων, δίπλα στις όχθες του ποταμού Αχελώου (καθόλου τυχαία), η Περιφέρεια  και  οι δήμαρχοι (ΠΕΔ)  Θεσσαλίας.

Όλα τα ενημερωτικά  δελτία που δοθήκαν στη δημοσιότητα και τα ΜΜΕ, επικεντρώθηκαν στα ευχολόγια και στις ανούσιες γενικότητες των παριστάμενων υπουργών και των διοργανωτών, σε μια  τακτική   να μετριάσουν τις  ευθύνες της κυβέρνησης (που ουσιαστικά «απουσιάζει» από το δραματικό γίγνεσθαι της  Θεσσαλίας) και σε μια συνειδητή προσπάθεια  να καταγράφεται μεν ως  «θετική» τους η στάση τους στο «τι πρέπει να γίνει», χωρίς όμως ανάληψη δεσμεύσεων, χωρίς την δέουσα αποφασιστικότητα και διάθεση να αγωνιστούν πραγματικά για να το πετύχουν.

Όσο για τον λόγο των επιστημόνων που συμμετείχαν, αυτός πέρασε σε δεύτερη μοίρα  εφόσον οι διοργανωτές δεν φρόντισαν να γίνει γνωστή στους συμπολίτες μας έστω και  μια ουσιαστική σύνοψη των βασικών τους τοποθετήσεων.

Ούτε καν μια φωτογραφία τους δεν είδαμε, σε αντίθεση με τους αυτοδιοικητικούς,  τους πολιτικούς (και τους....πολιτευόμενους) που πλέον στα ΜΜΕ τους αναγνωρίζουν ακόμη και τα νήπια !]

Γι’  αυτό και εμείς στο σημερινό μας σημείωμα  θα επικεντρώσουμε σε αποσπάσματα από τις  σημαντικές επισημάνσεις του επικεφαλής της μελετητικής ομάδας κ. Σπ. Παπαγρηγορίου στο (υπό αναθεώρηση) νέο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων  Θεσσαλίας, όπως τις παρουσίασε στην εκδήλωση των Αγράφων.

Βασική και αδιαμφισβήτητη ήταν η παρατήρηση του ότι:

 «…Η κάλυψη της ζήτησης (νερού) σήμερα γίνεται με μη βιώσιμο τρόπο, αντίθετο με τις αρχές της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά, τόσο σε ότι αφορά τα επιφανειακά όσο και τα υπόγεια νερά». Διαπιστώνει επίσης « Αδυναμία βιώσιμης κάλυψης ποσοτικών αναγκών ύδατος για όλες τις χρήσεις με προεξάρχουσα τη γεωργία», «Υπερεκμετάλλευση υπόγειων νερών με αποτέλεσμα την κακή ποσοτική κατάσταση σε 10 υπόγεια υδατικά συστήματα», «Υπερβολική απόληψη από ποτάμια ΥΣ που σε πολλά υπερβαίνει το 50% της φυσικοποιημένης απορροής κατά τη θερινή περίοδο» και καταλήγει ότι «Η επίλυση του ελλειμματικού ισοζυγίου στο ΥΔ Θεσσαλίας με βιώσιμο τρόπο, χωρίς να υπονομεύεται το παραγωγικό δυναμικό του ΥΔ, είναι κομβικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας Πλαίσιο. Αν η ανάπτυξη αυτή συνδυασθεί με την υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης και ανάπτυξης της διαθεσιμότητας αρδευτικού νερού μπορεί να είναι βιώσιμη».

Ο επικεφαλής των μελετητών ισχυρίζεται  ότι «Οι επενδύσεις για την υλοποίηση έργων ταμίευσης στη Θεσσαλία, μεταφοράς 250 εκ. κ.μ. σε ετήσια βάση  από τον Αχελώο και των σχετικών συνοδών έργων αποτελούν ορθή κατεύθυνση βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών, καθώς και των λοιπών φυσικών πόρων».

Επίσης  θεωρεί :

«Περιορισμένη (την) εξάπλωση συλλογικών αρδευτικών δικτύων που καλύπτουν μόνον το 23% περίπου των αρδευόμενων εκτάσεων, με το υπόλοιπο να αρδεύεται μέσω ιδιωτικών γεωτρήσεων» και πως τα «Πρωτεύοντα δίκτυα άρδευσης έχουν τη μορφή κατά κανόνα ανοικτών χωμάτινων καναλιών με ελλιπή συντήρηση και μεγάλες απώλειες»       

Τέλος διατυπώνει  ανησυχία επειδή  «Το μεγάλο έργο επαναδημιουργίας της λίμνης Κάρλας ως μεγάλης κλίμακας οικολογική παρέμβαση ανάταξης λιμναίου οικοσυστήματος και παροχής νερού άρδευσης εξακολουθεί να υποτροφοδοτείται με φρέσκο νερό από τον Πηνειό, όσο δεν έχουμε ενίσχυση υδατικού δυναμικού του Πηνειού, μέσω μεταφοράς από Αχελώο»

Και σε όλα αυτά έρχονται να ταιριάξουν οι αγωνίες  δυο ομιλητών της Ημερίδας που διοργανώνουμε την ερχόμενη Παρασκευή (Παγκόσμια Ημέρα για την καταπολέμηση της ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ και της ΞΗΡΑΣΙΑΣ), οι οποίοι προειδοποιούν (αποσπάσματα από τις περιλήψεις των ομιλιών τους) ότι :

[..…η επιταχυνόμενη διάβρωση …. εδαφών και η συνεχιζόμενη υποβάθμιση …. λόγω εδαφικής αναπνοής και μείωσης της διαθεσιμότητας νερού έχουν αρχίσει να κάνουν εμφανή την καταστροφική τους επίδραση που υποβοηθείται από τη συνεχιζόμενη ξηρασία και αύξηση της θερμοκρασίας….. Το πρόβλημα χρειάζεται άμεσες επεμβάσεις που αφορούν τόσο στην εξεύρεση αρδευτικού νερού …… αλλά και συγκεκριμένων καλλιεργητικών πρακτικών όπως η αμειψισπορά και η χλωρή λίπανση για την ανακοπή της ερημοποίησης των επικλινών εκτάσεων στη Θεσσαλία…… που πρέπει να αποτελεί για τη χώρα «δείκτη» επιτυχούς γεωργικής δραστηριότητας και «στοίχημα» καλής προς τα έξω εικόνας μιας σύγχρονης γεωργίας». (καθηγητής Ν. Δαναλάτος).

 «Ο Πηνειός ποταμός …. αποστραγγίζει σχεδόν το σύνολο της Θεσσαλίας και συνιστά πηγή οικολογικής ισορροπίας αλλά και επιβίωσης. Η ξήρανση του ποταμού την θερινή περίοδο, σχεδόν στο σύνολό του, δημιουργεί ακραίες κλιματικές συνθήκες στον ευρύτερο χώρο του, οι οποίες   επιταχύνουν σημαντικά την ερημοποίηση. Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλο τρόπο, παρά μόνο με την  ολοκλήρωση και λειτουργία των έργων εκτροπής του Αχελώου, που θα προσφέρουν κατά ελάχιστο την οικολογική παροχή του ποταμού την περίοδο Μάιος - Οκτώβριος.

Παράλληλα, η σημαντική μείωση της υπόγειας υδροφορίας, εξαιτίας υπερεκμετάλλευσης, η συστηματική ρύπανση των υδάτων, η παλαιότητα υπαρχόντων έργων και εξοπλισμού άρδευσης …. η σχεδόν παντελής απουσία σύγχρονων εγγειοβελτιωτικών έργων ….. δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα και θέτουν σημαντικές δυσκολίες στο σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας εναρμονισμένης με την Εθνική Νομοθεσία και τις Οδηγίες ΕΕ διαχείρισης των υδάτων…... Η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων και η εντατικοποίηση των απορροών, με συχνή παρουσία πλημμυρών, με ιδιαίτερη βαρύτητα στα πλημμυρικά κύματα, εξαιτίας της έντονης γεωμορφολογίας, πρέπει να συνυπολογίζονται. Σημειώνεται ότι, ο σημαντικότερος παράγοντας ερημοποίησης στη Θεσσαλία είναι  η εδαφική διάβρωση…» (καθηγητής Γ. Μιγκίρος).

Και εμείς, μπροστά στην τρομακτικά δύσκολη κατάσταση που «φωνάζουν» και προειδοποιούν οι επιστήμονες, γινόμαστε από τα ΜΜΕ δέκτες καθησυχαστικών δηλώσεων, όπως πχ. του Προέδρου της ΠΕΔ, ο οποίος,  σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη, την απραξία και τις καθυστερήσεις έργων υδάτων (συμπεριλαμβανομένων των  εγκαταλειμμένων έργων Αχελώου, με ευθύνη ΚΑΙ της σημερινής κυβέρνησης) προσπάθησε να την αποδώσει  στις συνήθεις παθογένειες της γραφειοκρατίας των δημοσίων έργων, συσχετίζοντας τα έργα Αχελώου με κάποια έργα …..οδοποιίας (!) στον δήμο του, τα οποία χρειάστηκε, όπως είπε, τρεισήμισι χρόνια να ξεκολλήσουν.

Και με τέτοια επιχειρήματα ο κ. πρόεδρος νομίζει πως θα αποκρύψει από τους   θεσσαλούς ότι το βασικό πρόβλημα με την κυβέρνηση (την οποία  συνειδητά προστατεύει με τέτοιες δηλώσεις) είναι ότι δεν έχουν ακόμη ληφθεί οι ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ τόσο για τα θέματα διαχείρισης των υδάτων όσο και ειδικά για τα έργα Αχελώου.

Δεν  έχουν δοθεί (από τους συναρμόδιους υπουργούς) εγγράφως και με σαφήνεια οι ανάλογες κατευθύνσεις στους μελετητές, αφενός για  την ανάπτυξη της γεωργίας (είδος καλλιεργειών, διατροφική ασφάλεια, έκταση αρδευόμενων καλλιεργειών, υδατικές ανάγκες κλπ.), αφετέρου για  την ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας από τον Αχελώο.

Προφανώς η κυβέρνηση ελάχιστα ασχολείται με τους κινδύνους που μας απειλούν και το μόνο που ενδιαφέρεται είναι  να «βγάλει» την τετραετία αλώβητη από τις  πολίτικες απώλειες  που ενδεχομένως θα είχε (πχ. σε κάποιες οργανώσεις δήθεν οικολόγων, στην Αιτωλοακαρνανία, σε ολιγοπωλιακές  εταιρίες με αντικρουόμενα ενεργειακά συμφέροντα κ.ο.κ.) στην  περίπτωση εφαρμογής των επιστημονικών προτάσεων που προαναφέραμε.

Εάν  λοιπόν νομίζουν ότι με την τακτική αυτή υπηρετούν τα συμφέροντα των θεσσαλών, ας συνεχίσουν. «Έκαστος εφ’ ω ετάχθη»…..

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ

ΠΗΓΗ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Όλες τις ερωτήσεις της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ της Δευτέρας («Ε.τ.Δ.»), από 20/9/2021 μέχρι σήμερα, με τις σχετικές απαντήσεις της Επιτροπής για την Διεκδίκηση επίλυσης  Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ.) μπορείτε να βρείτε εδώ

Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb  

Οι παθογένειες της χώρας, το Φράγμα Γυρτώνης και ο ΤΟΕΒ "Μάτι Τυρνάβου" - Του Φάνη Γέμτου*

Τις προηγούμενες εβδομάδες τον τοπικό Τύπο απασχόλησαν δύο θέματα σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων της περιοχής μας.

Στο Φράγμα Γυρτώνης που ψάχνει διαχειριστή και κινδυνεύει να αχρηστευτεί.

Στον ΤΟΕΒ «Μάτι Τυρνάβου» (ΤΜΤ) που έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση γιατί χρωστά στη ΔΕΗ.

Ο ΤΜΤ καλύπτει μια περιοχή από τον Τύρναβο μέχρι τη Γιάννουλη, από τον οποίο αρδεύονται γύρω στα 7.000 στρέμματα. Παλαιότερα υπήρχε ένας τσιμενταύλακας που μετέφερε νερό μέχρι τον δρόμο Λάρισας-Τυρνάβου και ποτίζονταν χωράφια κοντά στην Παιδόπολη ανάμεσα στα δύο αναχώματα του Πηνειού με επιφανειακό νερό.

Κάποτε το κανάλι σταμάτησε να φέρνει νερό και τα χωράφια ποτίζονταν αρχικά από τον Πηνειό και όταν στέρευε και αυτός τα καλοκαίρια, με γεωτρήσεις. Αυτός ο ΤΟΕΒ από ό,τι φαίνεται χρωστά στη ΔΕΗ περισσότερα από 3.000.000 ευρώ και λογικά η ΔΕΗ τούς έκοψε το ρεύμα. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί αγρότες δεν θα μπορούν να ποτίσουν τα χωράφια τους. Από το ρεπορτάζ των εφημερίδων φαίνεται ότι τη ζημιά πληρώνουν δίκαιοι και άδικοι. Δηλαδή παραγωγοί συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, θα μείνουν χωρίς νερό. Φυσικά οι βουλευτές της περιοχής άρχισαν τις πιέσεις για επανασύνδεση επικαλούμενοι ακόμα και την κρίση της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων. Δεν θα αμφισβητήσω ότι σωστό είναι να αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση για να συνεχίσουν να παράγουν τα 7.000 στρέμματα.

Το ερώτημα που θέτω είναι γιατί έφτασε ο ΤΟΕΒ σε αυτήν τη κατάσταση. Με άλλα λόγια έχει γίνει κάποια ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ για να μάθουμε τι έγινε ; Φταίνε οι διοικήσεις του ΤΟΕΒ που δεν πλήρωναν τους λογαριασμούς ; Γιατί ; Δεν εισέπρατταν από τους χρήστες αρδευτικό τέλος και γιατί ; Είναι θέμα πελατειακών σχέσεων ;

Επειδή στο τέλος τον λογαριασμό θα πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι δεν είναι λογικό να μάθουμε τι συνέβη ;

Τόσο για να μάθουμε πώς γίνεται η διαχείριση των οργανισμών, κυρίως όμως για να αποφύγουμε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
Από όσα έμαθα ρωτώντας φαίνεται ότι η ιστορία των ΤΟΕΒ μοιάζει με την ιστορία των αγροτικών συνεταιρισμών (ΑΣ).

Παλαιότερα οι Διευθύνσεις Εγγείων Βελτιώσεων ήλεγχαν τη λειτουργία των ΤΟΕΒ. Με την κατάργησή τους ο έλεγχος των ΤΟΕΒ μεταφέρθηκε σε διάφορους φορείς (Δήμους, Περιφέρεια) που από ό,τι φαίνεται, καθώς δεν γνώριζαν το θέμα δεν έκαναν τους ελέγχους που έπρεπε. Θυμόμαστε όλοι οι παλαιότεροι ότι οι ΑΣ ελέγχονταν «ασφυκτικά» για τις διοικήσεις τους από την Αγροτική Τράπεζα. Στη 10ετία του 1980 καταργήθηκε ό έλεγχος χωρίς να αντικατασταθεί από άλλο. Κλασική ιστορία της 10ετίας του 1980. Αυτό οδήγησε στην καταστροφή των ΑΣ και το χειρότερο κατέστρεψε την εμπιστοσύνη των αγροτών σε αυτούς. Σήμερα πολλοί αγρότες αρνούνται τη συνεργασία με ΑΣ, καθώς έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους.

Πώς θα αποτρέψουμε τέτοια φαινόμενα και στους ΤΟΕΒ ; Προφανώς ελέγχοντας και αξιολογώντας τους.

Ερωτήματα υπάρχουν όπως π.χ. είναι σωστή η διοίκηση των ΤΟΕΒ; Είναι στελεχωμένοι οι ΤΟΕΒ να κάνουν τη δουλειά τους ; Είναι σωστό να είναι άμισθα τα διοικητικά συμβούλια ; Ποιος τους ελέγχει και αξιολογεί ; Μήπως θα έπρεπε κάθε χρόνο να ανακοινώνουν πεπραγμένα ; Να ανακοινώνουν την οικονομική τους κατάσταση ;

Είναι ερωτήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα αν θέλουμε να προλάβουμε μια ακόμα αποτυχία λειτουργίας γεωργικών θεσμών.

ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΓΥΡΤΩΝΗΣ

Το Φράγμα της Γυρτώνης έχει κατασκευαστεί στον Πηνειό με στόχο να ρυθμίζει το ροή του νερού του ποταμού. Με μια σειρά από θυροφράγματα μπορεί να τα κλείνει και να συγκεντρώνει 4-5 εκατ. κ.μ. νερού στην κοίτη του Πηνειού. Αυτό βοηθά τόσο στην τροφοδοσία με νερό εκτάσεων δικαιοδοσίας του ΤΟΕΒ Πηνειού (κυρίως ανατολικά της παλαιάς οδού Λάρισας, Βόλου), όσο και στον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων της περιοχής, αλλά και θα συμβάλλει (μελλοντικά όταν κατασκευαστεί ο απαιτούμενος αγωγός) στην πλήρωση με νερό του ταμιευτήρα της Κάρλας.

Το έργο κόστισε 40.000.000 ευρώ και είναι τελειωμένο εδώ και 10 χρόνια. Τι έγινε με την περάτωση ; Δεν βρέθηκε κανένας φορέας να αναλάβει τη λειτουργία και τη συντήρησή του.

Οι εικόνες της «Ε» με όγκους κλαδιών συσσωρευμένους μπροστά από το φράγμα δείχνουν το πρόβλημα.

Δουλεύουν τα θυροφράγματα ; Ποιος είναι ο φορέας που έχει την ευθύνη του φράγματος ; Υποθέτω ότι το κατασκεύασε το Υπουργείο Υποδομών. Και μετά ; Είναι δυνατόν να μην έχει κανείς την ευθύνη λειτουργίας ;

Αν δεν μπορούν να βρουν κάποιον ας το δώσουν σε κάποιον ιδιώτη να το συντηρήσει και να το λειτουργεί. Όπως φαίνεται ότι θα κάνουν με τα ΣΔΙΤ που σχεδιάζουν. Αλλά υπάρχουν και προβλήματα στη λειτουργία. Μπορεί να γεμίσει η κοίτη του Πηνειού ; Από ό,τι φαίνεται όχι όσο προβλέπονταν γιατί κάποιοι χαμήλωσαν τα αναχώματα που πρέπει να αποκατασταθούν. Ποιος πρέπει να το κάνει αυτό ; Το σύστημα θα έπρεπε να λειτουργεί με βαρύτητα και να μη χρειάζεται λειτουργία αντλιών. Κάτι που δεν έγινε. Και προφανώς η πλήρωση τόσο του ταμιευτήρα Κάρλας όσο και των μικρότερων ταμιευτήρων της περιοχής χρειάζονται δύο αντλήσεις για να λειτουργήσουν ; Ποιος πληρώνει το κόστος.

Ένα μέρος ο ΤΟΕΒ Πηνειού και λογικά. Για την τροφοδοσία του ταμιευτήρα της Κάρλας ποιος πληρώνει το κόστος ;

Ο Περιφερειάρχης καμαρώνει ότι οι αγρότες που τροφοδοτούνται από εκεί ποτίζουν δωρεάν μέσω δικτύου κλειστών αγωγών που κατασκεύασε η Περιφέρεια.

Ο Πρωθυπουργός υπέγραψε μια επέκταση του δικτύου κλειστών αγωγών πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Έργα ιδιαίτερα χρήσιμα. Είναι βέβαιο ότι για το νερό αυτό λειτουργούν τουλάχιστον δύο αντλήσεις. Ποιος πληρώνει ; Δεν πρέπει να μάθουμε πώς λειτουργεί το σύστημα ; Αν το κόστος πληρώνουν οι Έλληνες φορολογούμενοι τότε δεν είναι δωρεάν η άρδευση, αλλά επιδότηση του κόστους.

Μια σειρά από ερωτήματα προκύπτουν από τη διαχείριση των νερών στην περιοχή μας. Παντού βλέπουμε προβλήματα που κάποια στιγμή γίνονται έντονα και φτάνουν στη δημοσιότητα. Όλα οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη διαφάνειας στη διαχείριση και στην έλλειψη αξιολόγησης για να γνωρίζουμε τι συμβαίνει.

 Όσο δεν αποφασίζουμε να τα επιβάλλουμε θα τα βρίσκουμε μπροστά μας και θα μας εκπλήσσουν !

 *Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΠΗΓΗ : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

 Eνημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

​- Από την ομάδα μας στο fb