Δράσεις για μεσοπρόθεσμη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Μέρος 1ο) - Του Φάνη Γέμτου*

Έγραψα την προηγούμενη Δευτέρα ότι οι Δήμοι, Περιφέρειες και Κεντρική Κυβέρνηση  πρέπει να ηγηθούν προσπάθειας εφαρμογής μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Το ίδιο πρέπει να κάνει και η επιστημονική κοινότητα τη χώρας. Θα πρέπει  άμεσα να ασχοληθούν με έρευνα που θα ορίσει τα αναγκαία μέτρα και προσαρμογές στην κλιματική αλλαγή. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι Παγκόσμια η έρευνα ασχολείται με το θέμα και υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία.

Ένα χαρακτηριστικό όμως της έρευνας στη γεωργική πράξη είναι ότι οι διάφορες ιδέες πρέπει να εφαρμοστούν στη χώρα μας για να δούμε αν λειτουργούν.

Καθώς οι συνθήκες κλίματος, εδάφους κ.λπ. διαφέρουν, τα αποτελέσματα πολλές φορές πρέπει να ελεγχθούν τοπικά πριν εφαρμοστούν. Προφανώς χρειαζόμαστε χρηματοδότηση προσανατολισμένης έρευνας, αλλά και κάποιο σύστημα να μεταφερθούν τα αποτελέσματα στους τελικούς χρήστες δηλαδή στους αγρότες.

Θα πρέπει επίσης οι αγρότες να εφαρμόσουν ό,τι αποφασιστεί χωρίς αντιρρήσεις και υπεκφυγές. Προσαρμογές πρέπει να γίνουν και στην εκπαίδευση ώστε οι  απόφοιτοι Πανεπιστημίων και τεχνικών σχολείων να μπορέσουν να προσφέρουν στις νέες συνθήκες.

Το πρόβλημα είναι αρκετά σύνθετο και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την ελληνική γραφειοκρατία και κόστος για να προχωρήσει. Η ωφέλεια όμως θα είναι τεράστια καθώς οι αποζημιώσεις μιας χρονιάς είναι αρκετές για να αποσβέσουν όλο το κόστος πρόληψης. Αυτό είναι που πρέπει να καταλάβουμε όλοι για να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις.

Ας δούμε όμως ποια πρακτικά μέτρα πρέπει να πάρουμε για να προσαρμοστούμε.
Πρώτο θέμα η διάβρωση των εδαφών. Η Θεσσαλία έχει το 30% των καλλιεργούμενων εκτάσεων με κλίσεις που τα κάνουν να χάνουν κάθε χρόνο πολύτιμο επιφανειακό γόνιμο έδαφος. Έχω αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα στο πρόβλημα. Αν κάποιος δει τα επικλινή εδάφη της Χάλκης στο google earth θα δει τις κορυφές να ασπρίζουν.  Είναι η μάργα που βγαίνει στην επιφάνεια όταν το επιφανειακό έδαφος έχει απομακρυνθεί. Έντονα φαινόμενα διάβρωσης είχαμε και με τον Ιανό καθώς η απορροή του νερού στις πλαγιές προκάλεσε απομάκρυνση τεράστιων ποσοτήτων γόνιμου εδάφους.

Η δημιουργία εδάφους είναι μια πολύ αργή διαδικασία για αυτό πρέπει να περιορίσουμε την απώλεια εδάφους από  διάβρωση σε λιγότερο από 1 χιλιοστό τον χρόνο.

Πώς επιτυγχάνεται αυτό ; Συνεχής κάλυψη του εδάφους με καλλιέργειες ή φυτικά υπολείμματα, αύξηση της οργανικής ουσίας του  εδάφους που δημιουργεί σταθερότερα συσσωματώματα, κατάργηση του οργώματος και όπου μπορούμε  καλλιέργεια κατά τις ισοϋψείς.  Ιδιαίτερα σε δενδρώδεις καλλιέργειες με τις γραμμές κατά τις κλίσεις πρέπει να διατηρούμε το έδαφος ανάμεσα στις γραμμές καλυμμένο  για να αποφεύγουμε τη διάβρωση. Ο έλεγχος της βλάστησης θα γίνεται με χορτοκοπή αντί για τη κατεργασία του εδάφους που κάνουμε σήμερα.

Η νέα ΚΑΠ αλλά και οι δυνατότητες εμπορίας του αποθηκευμένου άνθρακα στο έδαφος μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη πολιτικών που θα προστατεύσουν τα καλλιεργούμενα επικλινή εδάφη. Αλλά και στις δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις  πρέπει να πάρουμε μέτρα προστασίας με αναδασώσεις και ορθολογική βόσκηση. 

Αυτά περιορίζουν της απορροές προς τα χαμηλότερα σημεία και πρέπει να τα φροντίζουμε για να κάνουν τη δουλειά τους περιορίζοντας τις ζημιές.
Η δημιουργία ταμιευτήρων που να συγκρατούν τα νερά των απορροών σε μεγάλες πλαγιές είναι μια σημαντική δυνατότητα. Καθώς οι ταμιευτήρες αποθηκεύουν τα νερά ελέγχοντας σημαντικά τις ροές.

Στο πρόσφατο παράδειγμα του Ιανού, η περιοχή των Σοφάδων δεν είχε μεγάλα προβλήματα καθώς το φράγμα Σμοκόβου συγκράτησε πολλές απορροές. Αντίθετα στα Φάρσαλα, Παλαμά, Καρδίτσα η  έλλειψη  των φραγμάτων στον Ενιπέα και στο Μουζάκι επιδείνωσε το πρόβλημα με τις καταστροφές που όλοι γνωρίζουμε. Αποτέλεσμα να πληρωθούν αποζημιώσεις 400 εκατομμυρίων € όταν η κατασκευή των δύο φραγμάτων  κοστίζει  200 εκατομμύρια €.

Προβλήματα μπορούμε να έχουμε στο μέλλον και από το ημιτελές φράγμα  της Συκιάς, αλλά και σε άλλες περιοχές όπως η Πύλη που δεν κατασκευάστηκαν φράγματα παρά τις μελέτες που υπάρχουν. 

Οι ταμιευτήρες έχουν και σημαντικά άλλα πλεονεκτήματα, όπως η δημιουργία αποθέματος για περιόδους ξηρασίας.  Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι μια από τις προβλέψεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι  οι περίοδοι ξηρασίας.

Τι θα κάνουμε αν έχουμε 2-3 χρόνια  ξηρασίας ; Το 70 % των Θεσσαλών υδρεύεται  από υπόγεια νερά, ενώ το 70% των χωραφιών σήμερα αρδεύεται εξαντλώντας τους υπόγειους υδροφορείς.

Τότε θα πούμε το νερό νεράκι καθώς οι δύο ταμιευτήρες που έχουμε (Πλαστήρα και Σμοκόβου)  δεν θα μπορούν να μας καλύψουν.
Βέβαια υπάρχουν και οι «οικολόγοι».   Αποκαλούν τους ταμιευτήρες φαραωνικά έργα, που καταστρέφουν το περιβάλλον. Αναμφίβολα όπως έχω τονίσει πολλές φορές υπάρχουν αλλοιώσεις στο περιβάλλον.

Αυτό ισχύει για κάθε τεχνικό έργο που κάνουμε. Από τα σπίτια μας μέχρι τους δρόμους, γέφυρες κλπ. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να κάνουμε ένα ισοζύγιο κόστους - οφέλους.

Μπορούμε να συζητάμε αν πρέπει να έχουμε πολυκατοικίες ή μονοκατοικίες, αλλά δεν νομίζω να συζητά κανείς να πάμε σε σπηλιές.

Το ίδιο ισχύει   για τους δρόμους, γέφυρες, σήραγγες κλπ. Δεν ξέρω αν έπρεπε να μείνουμε με τους  στενούς δρόμους και τους δεκάδες νεκρούς  τα Σαββατοκύριακα για να μην αλλοιώσουμε το περιβάλλον.

Το ίδιο ισχύει για τους ταμιευτήρες και τα φράγματα. Πρέπει να περιορίσουμε τη γεωργία μας σε ξηρικές καλλιέργειες ώστε να εξοικονομήσουμε νερό ή να κάνουμε ταμιευτήρες και να αυξήσουμε το εισόδημα από τη γεωργία με μια αναδιάρθρωση καλλιεργειών με αρδευόμενες καλλιέργειες υψηλής αξίας όπως τα οπωροκηπευτικά ;

Και επιπλέον να αποφύγουμε την καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων και την είσοδο θαλασσινού νερού ;

Ας τα βάλουμε στη ζυγαριά και ας αποφασίσουμε.

 *Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Θα κρυώσουμε και θα...πεινάσουμε το φετινό χειμώνα ; Πως η ενεργειακή κρίση φέρνει και επισιτιστική ανασφάλεια - Του Γιάννη Κολλάτου*

 

Και πως επηρεάζει την τοπική αγροτική οικονομία.

Η ενεργειακή κρίση φέρνει και επισιτιστική στη χώρα και στην Ευρώπη, καθώς ήδη έχουν αρχίσει να παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις στα ράφια των μάρκετ, ενώ σημαντικά προβλήματα αντιμετωπίζει η εφοδιαστική αλυσίδα αγαθών. Στη Θεσσαλία βέβαια οι ελλείψεις αυτές δεν έχουν ακόμη φανεί, αφού υπάρχει τοπική παραγωγή σε κρέας, γαλακτοκομικά, τυριά κλπ, ωστόσο δεν αποκλείεται να δούμε ελλείψεις μέσα στο χειμώνα ιδιαίτερα σε προϊόντα που παράγονται σε εργοστάσια της Ασίας, όπως για παράδειγμα στο Βιετνάμ ή την Ταϋλάνδη, όπου κλείνουν το ένα μετά το άλλο τα εργοστάσια λόγω της έξαρσης της πανδημίας, ενώ τα εργοστάσια της Κίνας πλέον αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τις ελλείψεις σε ενέργεια.

Τα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια λοιπόν και τα δώρα αξεσουάρ, όπως και κάποια τάμπλετ, ή ακόμη και τα αυτοκίνητα, τα υφάσματα και τα ρούχα είναι τα πρώτα μεγάλα θύματα της παγκόσμιας κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ σειρά παίρνουν τα εισαγόμενα τρόφιμα. Οι ελλείψεις που παρατηρούνται στην Βρετανία είναι «πιλότος» για τι κρίσεις που μπορεί να έχουμε στο μέλλον.

Ο επόμενος μεγάλος βραχνάς δισεκατομμυρίων πολιτών είναι ο παγκόσμιος πληθωρισμός που εξανεμίζει μισθούς και φέρνει οικογένειες στα πρόθυρα ενεργειακής και επισιτιστικής ανασφάλειας, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Για τη χώρα μας ο «εφιάλτης» αυτού που ονομάζουμε ακρίβεια, είναι ήδη ορατός για κάθε οικογένεια με τα τιμολόγια ρεύματος ή φυσικού αερίου, ή την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης στα χωριά, όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα καύσης ξύλου ή πέλετ των οποίων η τιμή επίσης έχει εκτοξευτεί.

Γίνεται κατανοητό ότι το τύπωμα χρήματος (πληθωρισμός) μπορεί να είναι απεριόριστο, αλλά η γη είναι πεπερασμένη και θα πρέπει να θρέψει έναν παγκόσμιο πληθυσμό που συνεχώς αυξάνει… Οι πολυεθνικές της βιοτεχνολογίας , όπως και με την περίπτωση των εμβολίων στην πανδημία θα κληθούν και πάλι να κάνουν το «θαύμα» τους .

Είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα έρθουν σύντομα επιδιώκοντας να δώσουν τη λύση στο επισιτιστικό πρόβλημα με τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους (τα λεγόμενα μεταλλαγμένα), που έχουν ήδη «πατεντάρει» απαγορεύοντας τη χρήση τους από αγρότες ή απλούς πολίτες που θα θέλουν να καλλιεργήσουν τα δικά τους τρόφιμα για να καλύψουν ανάγκες διατροφής της οικογένειάς τους…

Η περίπτωση της δικαστικής διαμάχης της Monsanto εναντίον του Καναδού αγρότη Percy Schmeiser για τη χρήση σπόρων της ελαιοκράμβης, είναι ενδεικτική μιας δυστοπίας από το τι μας επιφυλάσσει το κοντινό μέλλον όπου η κλιματική κρίση θα δίνει τον τόνο για μειωμένες σοδειές στην αγροτική παραγωγή, που θα καλούνται να καλύψουν αυξημένες ανάγκες διατροφής του παγκόσμιου πληθυσμού... Ήδη η ένδυση δείχνει να υποχωρεί και πάλι στις προτεραιότητες των καταναλωτών του βορείου ημισφαιρίου, έναντι των τροφίμων… Καθώς μπαίνουμε σιγά-σιγά στο χειμώνα η θέρμανση (άρα η ενέργεια) και η ενεργειακή- θερμιδική κάλυψη μέσω των τροφίμων, αποκτούν ξανά μεγαλύτερη σημασία, μετά τη σχετική ευφορία από τη λήξη της καραντίνας που δημιούργησε νέα ζήτηση για ρούχα στους καταναλωτές, ενώ μη λησμονούμε ότι τα εργοστάσια κατασκευής ρούχων είναι στην Ασία που αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προαναφέραμε με τη βιομηχανική της παραγωγή…

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να «φρενάρει» το ράλι ανόδου και του βαμβακιού, αφού κλείνουν τα εργοστάσια που θα το μεταποιήσουν, με αποτέλεσμα να έχουμε μία μικρή μείωση των τιμών το τελευταίο τριήμερο που οδήγησε πολλούς παραγωγούς να κλείσουν τις τιμές με τους εκκοκκιστές.

Άλλοι αγρότες πάλι παίρνουν το ρίσκο καθώς θεωρούν ότι αυτά είναι χρηματιστηριακά παίγνια που συμβαίνουν κάθε χρόνο τέτοια εποχή και περιμένουν ότι οι τιμές φέτος στο σύσπορο βαμβάκι θα ξεπεράσουν ακόμη και τα 80 λεπτά το κιλό, λόγω της έλλειψης που υπάρχει στην παγκόσμια παραγωγή βάμβακος …

Την ίδια ώρα οι έντονες βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών δημιουργούν νέα προβλήματα στην τοπική οικονομία, καθώς ένα ποσοστό 30 με 40% του βαμβακιού ιδιαίτερα στις περιοχές Φαρσάλων, Κοιλάδας-Μάνδρας, Φαρκαδόνας και Παλαμά, Σελλάνων και Μουζακίου είναι ακόμη ασυγκόμιστο.

Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Αντρέας Λυκουρέντζος που βρέθηκε προχθές σε σύσκεψη στη Λάρισα, στην περιφέρεια, δεσμεύτηκε ότι θα γίνει καταγραφή των ζημιών στις καλλιέργειες και θα αποζημιωθούν οι παραγωγοί για απώλεια βάρους και ποιότητας, ωστόσο παραμένουν ακόμη εκκρεμότητες με τις ενστάσεις των παραγωγών στο Ν Καρδίτσας που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρώτη φάση των άμεσων αποζημιώσεων από τον «Ιανό».
Σε ότι αφορά τώρα τη γενικότερη εικόνα στην τοπική οικονομία, από τη μια υπάρχει μια σχετική ευφορία για τις υψηλές τιμές σε βασικά προϊόντα, όπως στάρι, κριθάρι, μηδική, καλαμπόκια και φυσικά βαμβάκι, από την άλλη ωστόσο επικρατεί και προβληματισμός για το κύμα ανατιμήσεων στα αγροτικά εφόδια και κυρίως σε λιπάσματα, φάρμακα, σπόρο, ενώ για τα οργώματα των χειμερινών σιτηρών, με το πετρέλαιο στο 1,40 ευρώ το λίτρο το κόστος παραγωγής εκτοξεύεται με το «καλημέρα» για τη νέα χρονιά, αν σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι οι τιμές ήταν στο 1,10 με 1,15 ευρώ το λίτρο. Λιπάσματα πάνω κατά 200 ευρώ ο τόνος, πετρέλαιο πάνω κατά 30 λεπτά το λίτρο και σπόρος στη διπλάσια τιμή σε σχέση με πέρυσι, δημιουργούν ένα κοστολόγιο κατά 50% τουλάχιστο αυξημένο σε σχέση με πέρυσι. Και μην ξεχνάμε τις μεγάλες απώλειες που είχαμε φέτος στην παραγωγή από τα οπωροφόρα λόγω των ανοιξιάτικων παγετών, αλλά και τα αμπέλια και φυσικά τις πρόσφατες καταστροφές από τις βροχοπτώσεις

Και βέβαια παραμένει ένα ερωτηματικό πότε θα συγκομιστούν τα βαμβάκια που είναι ακόμη στα λασπωμένα χωράφια και ποια θα είναι η τιμή των μεταβροχικών…

Μη λησμονούμε τέλος ότι πολλά χωράφια που βρίσκονται εντός του ΤΟΕΒ Ταυρωπού πριν ξεκινήσει η αρδευτική περίοδος, οι αγρότες της Καρδίτσας αναγκάζονται να τα ποτίσουν για να ρίξουν την οξύτητα στα χώματα (είναι ιδιαίτερα όξινα) και αυτό γίνεται μέσω αντλητικών από τα τρακτέρ που σημαίνει ότι καταναλώνουν πανάκριβο πλέον πετρέλαιο, ενώ δεν γίνεται καν λόγος για το κόστος άρδευσης στην ανατολική Θεσσαλία μέσω γεωτρήσεων λόγω της έλλειψης επιφανειακών νερών.

Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως η μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο για τους αγρότες, αλλά και για βιοτεχνίες και εμπορικές επιχειρήσεις, είναι πλέον επιτακτική ανάγκη για να μπορέσουν να επιβιώσουν οι παραγωγοί της λεγόμενης πραγματικής- παραγωγικής οικονομίας, τόσο στη Θεσσαλία, όσο και στη χώρα. Στο νέο κόσμο της επισιτιστικής ανασφάλειας που «ξημερώνει», το να παραμένει τριπλάσιος ο ΕΦΚ κατανάλωσης στην Ελλάδα σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, για ρεύμα και καύσιμα, είναι τελικά σαν να «πυροβολούμε τα πόδια μας», αφού η είσπραξη φόρων από μία οικονομία που θα εξαρτάται από εισαγόμενα τρόφιμα και εν γένει ενέργεια, απλά δημιουργεί ένα νέο φαύλο κύκλο ελλειμμάτων και συσσώρευσης χρέους

*Ο Γιάννης Κολλάτος είναι δημοσιογράφος

Πηγή : thessaliatv.gr

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

  

Η διαβούλευση για την Μεσοχώρα απαιτεί τεκμηριωμένες τοποθετήσεις και όχι ανυπόστατα επιχειρήματα και ψευτοοικολογικά στερεότυπα - Των Κ. Γκούμα* - Τ. Μπαρμπούτη*

 

Επανερχόμαστε στην διαβούλευση για την νέα περιβαλλοντική μελέτη που υπέβαλλε για έγκριση η ΔΕΗ στο αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) για το υδροηλεκτρικό (ΥΗ) έργο Μεσοχώρας.

Και αυτό γιατί παρατηρούμε πως βασικά χαρακτηριστικά αυτού του σύνθετου έργου, δυστυχώς, στρεβλώνονται ή/και εργαλειοποιούνται καταλλήλως από ορισμένους (αυτή τη φορά από το Δίκτυο «Μεσοχώρα - Αχελώος SOS», με  σχετικό δημοσίευμα), με την ελπίδα να «κερδίσουν»  οπαδούς γύρω από την «επαναστατική» διεκδίκησή τους για …κατεδάφιση (!) αντί για την αδειοδότηση του έργου.

Θεωρούμε χρήσιμο συνεπώς να εκθέσουμε τις απόψεις μας  προσδοκώντας ότι θα προσφέρουμε την πραγματική εικόνα του θέματος στην κοινή γνώμη.

 

1.   Για πολλοστή φορά χρησιμοποιούν το αστήρικτο επιχείρημα ότι η Μεσοχώρα δεν αποτελεί αυτοτελές ενεργειακό έργο,  επιμένοντας στον ψεύτικο ισχυρισμό ότι συνδέεται με  την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων προς την λεκάνη Πηνειού.

Το θέμα αυτό, ως γνωστόν, έχει «κλείσει» εδώ και πολλά χρόνια. Η παραγωγή της ενέργειας στην Μεσοχωρα θα γίνεται με αποφάσεις ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ του διαχειριστή (ΔΕΗ).

ΔΕΝ υπάρχουν δεσμεύσεις ως προς την ποσότητα υδάτων που θα «φεύγουν» από την τεχνητή λίμνη Μεσοχώρας  και μέσω του αγωγού προσαγωγής (μήκους ~7,5 χλμ. και διαμέτρου 6 μ.) και θα οδηγούνται στον ΥΗ Σταθμό Γλύστρας. Μετά την  παραγωγή ενέργειας  τα νερά θα οδηγούνται στην παρακείμενη κοίτη του ποταμού Αχελώου, συνεχίζοντας την πορεία τους προς νότο (σημ. όταν δημιουργηθεί και η τεχνητή λίμνη Συκιάς θα εισέρχονται σε αυτήν).

Επίσης ΔΕΝ υπάρχουν δεσμεύσεις – και αυτό είναι καθοριστικό – ως προς την χρονική περίοδο κάθε έτους όπου θα απελευθερώνονται τα νερά της λίμνης Μεσοχώρας για παραγωγή ενέργειας, δεδομένου ότι η ΔΕΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να φυλάσσει ποσότητες για την αρδευτική περίοδο. Δηλαδή, ακριβώς το αντίθετο  από εκείνο που θα συμβαίνει (μελλοντικά) στη Συκιά, η οποία θα έχει αυτές τις δεσμεύσεις.

Το ίδιο επίσης συμβαίνει σήμερα με το γνωστό σε όλους ΥΗΕ Ν. Πλαστήρα που έχει δεσμεύσεις, αφενός προς τον ΤΟΕΒ Ταυρωπού (άρδευση για περισσότερα από 115.000 στρ.), αφετέρου προς τον Σύνδεσμο Ύδρευσης Καρδίτσας.  Γι’ αυτό τα δυο αυτά ΥΗ έργα θεωρούνται «πολλαπλού σκοπού» και, σε αντιδιαστολή με την Μεσοχώρα, δεν είναι αμιγώς ενεργειακά.

Συνεπώς, παρότι το έργο Μεσοχώρας προβλέπονταν αρχικά να συμβάλλει στην μεταφορά υδάτων στον Θεσσαλικό κάμπο, μετά το 1995, με την απόφαση μείωσης των ποσοτήτων νερού προς μεταφορά, η Μεσοχώρα, «τεχνικά» αλλά και «διοικητικά», κατέστη ένα αμιγώς υδροηλεκτρικό έργο.

Όσα λέγονται για να συνδέσουν την Μεσοχώρα με την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων προς τον κάμπο είναι «εκ του πονηρού», σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν συγχύσεις και να ενεργοποιηθούν αντανακλαστικά εναντίον της λειτουργίας της.

Ακόμη και το ΣτΕ, το οποίο στο παρελθόν είχε οδηγηθεί σε παράλογες αποφάσεις* σχετικά με την Μεσοχώρα, στην απόφαση 26/2014 αναγνώρισε με σαφήνεια την ΜΗ ΣΥΝΔΕΣΗ της με την μεταφορά νερού (εκτροπή).

Όσο για  τις ευθύνες σχετικά με  την επί 20 χρόνια εγκατάλειψή της σχεδόν ολοκληρωμένης Μεσοχώρας, αν και εύκολα προκύπτουν από την απλή ανάγνωση του ιστορικού της υπόθεσης αυτής, στην σημερινή μας ανάρτηση θα αποφύγουμε να υπεισέλθουμε. Ας σκεφθούμε μόνο ότι με βάση το σημερινό ύψος τιμής (χονδρική) της ενέργειας, το ΥΗΕ Μεσοχώρας θα παράγει έσοδα της τάξης των 30 εκατ. ευρώ ετησίως, κάτι που αποδεικνύει τη ζημία που έγινε στην Εθνική Οικονομία όταν το έργο αυτό παρέμενε εγκαταλειμμένο για είκοσι ολόκληρα χρόνια…

Στο σημείο αυτό θα συμπληρώσουμε πως παρότι  η Μεσοχώρα  δεν σχετίζεται με την άρδευση του Θεσσαλικού κάμπου,  εκείνο που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι ότι η Θεσσαλία δεν είναι ελλειμματική μόνο στα νερά αλλά και στην ενέργεια, δηλαδή η παραγωγή ενέργειας υπολείπεται σαφώς από την κατανάλωση. Το πιο χαρακτηριστικό όμως είναι ότι μόνο για τις 33.000 χιλιάδες γεωτρήσεις που λειτουργούν στον κάμπο καταναλώνεται ενέργεια περίπου 700 GWh ετησίως, δηλαδή σχεδόν διπλάσια από την (αναμενόμενη) παραγωγή του ΥΗΕ Μεσοχώρας !

Με βάση αυτό το δεδομένο, η Μεσοχώρα αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά την γενικότερη κατάσταση στον κάμπο, έστω και εάν τα νερά της δεν θα προσφέρουν το δημόσιο αγαθό της άρδευσης αλλά εκείνο της «πράσινης» ενέργειας για την κάλυψη μέρους των αναγκών.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Είναι χαρακτηριστική η τύφλωση ορισμένων δικαστών οι οποίοι στην απόφαση τους 3478/2000 (εισηγητής Κ. Μενουδάκος) ακύρωσαν την απόφαση συνέχισης των έργων, γιατί παρατήρησαν ότι κατακλύζονταν οριακά ένα μοναστήρι στο Μυρόφυλλο (Αγ. Γεώργιος). Μόνο που δεν διάβασαν καλά στον χάρτη ότι η περιοχή αυτή ανήκει στην κατάντη λίμνη Συκιάς και όχι σε εκείνη της Μεσοχώρας, την οποία όμως δυστυχώς, συμπεριέλαβαν στην ακυρωτική τους απόφαση ! Άραγε λάθος ή σκοπιμότητα ; Ίσως η ιστορία δώσει κάποτε απάντηση…….

 

2.  Όμως στην ικανοποίηση του πάθους ορισμένων για την «κατεδάφιση» της Μεσοχώρας είναι αναγκαία και η «τρομοκράτηση» της κοινής γνώμης για το τι θα συμβεί εάν η Θεσσαλία ενισχυθεί, μέσω του ημιτελούς ταμιευτήρα Συκιάς, με επιπλέον νερά  από την ΛΑΠ Ανω Αχελωου (σημ. ήδη από το 1960 ενισχύεται με  νερά του π. Μέγδοβα /ταμιευτήρας Ν. Πλαστήρα). Και πάλι λοιπόν επιστρατεύονται επιχειρήματα για  «υδροβόρες καλλιέργειες της χημικής (;) γεωργίας», για  «κατασπατάληση νερού» κλπ.

Όλοι λοιπόν όσοι αναμασούν τα ξεπερασμένα αυτά επιχειρήματα της τελευταίας 40ετίας, ας γνωρίζουν ότι στις σημερινές συνθήκες (κλιματική κρίση, κίνδυνοι ξηρασίας, έντονες πλημμύρες, ανάγκη οικολογικής αποκατάστασης και προστασίας υπόγειων και επιφανειακών οικοσυστημάτων στην ΛΑΠ Πηνειού κλπ.), κυρίαρχα προβλήματα για την Θεσσαλία αποτελούν η ΑΣΦΑΛΕΙΑ από τα νερά και το τεράστιο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ζήτημα, θέματα που αμφότερα απαιτούν την μέγιστη δυνατή ταμίευση υδάτων και την δημιουργία επαρκών αποθεμάτων πολλαπλής χρησιμότητας, είτε από την ΛΑΠ Αχελώου (με μεταφορά) είτε από την ΛΑΠ Πηνειού (μικροί και μεσαίοι ταμιευτήρες), χωρίς εξαίρεση.

Η «ζήτηση» υδάτων για τους δύο αυτούς βασικούς σκοπούς είναι απολύτως ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ, ενώ αντίθετα οι αρδευτικές ανάγκες θα προσαρμοστούν (με μια σχετική ελαστικότητα, ανάλογα με τις αρδευόμενες εκτάσεις) ως ένας μόνο από τους σκοπούς αξιοποίησης αυτής της «προσφοράς» νερού που θα επιτευχθεί με την δημιουργία αυτών των έργων ταμίευσης (Συκιά/Αχελώος και έργα στην ΛΑΠ Πηνειού).

 

3. Θα ήταν παράξενο για μας εάν οι «προστάτες» του Αχελώου δεν προσπαθούσαν να προκαλέσουν αντανακλαστικά φόβου και στους φίλους συμπολίτες της Αιτωλοακαρνανίας. Τους ενοχλεί που οι μελετητές της ΜΠΕ Μεσοχώρας διατυπώνουν το αυτονόητο, ότι δηλαδή από την «…λειτουργία της Μεσοχώρας καμία επίπτωση δεν αναμένεται κατάντη των Κρεμαστών» και ότι «δεν έχει επίπτωση στην Αιτωλοακαρνανία, στις εκβολές Αχελώου».

Και εφόσον οι συντάκτες του δημοσιεύματος παριστάνουν ότι έχουν σεβασμό στις αποφάσεις του ΣτΕ, τους υπενθυμίζουμε ότι αυτές ακριβώς τις διαπιστώσεις (περί μη αρνητικών επιπτώσεων) αποδέχεται και η 3478/2000 απόφαση του ΣτΕ, όπου μία προς μία απορρίφθηκαν όλες οι σχετικές αιτιάσεις των προσφευγόντων (το ακυρωτικό αποτέλεσμα της απόφασης προήλθε από την υπόθεση της μονής Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου, που σχολιάσαμε στα προηγούμενα). Αυτό εξάλλου αποδεικνύει ότι το ΣτΕ ούτε «ακύρωσε» τα έργα μεταφορας (εκτροπής), ούτε ήταν δυνατόν να αποφασίσει σχετικά με την σκοπιμότητα τους, απλά ακύρωσε διοικητικές πράξεις με προβλήματα ή παραλείψεις (όπως πχ. η μη πρόβλεψη της κατάκλυσης της μονής που προστατεύεται από διεθνή συνθήκη).

Τέλος, επειδή οι ίδιοι προβληματισμοί είχαν αναπτυχθεί και κατά την διαβούλευση των μελετών για τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), υπενθυμίζουμε ότι και οι μελετητές τότε, απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα φορέων της Αιτωλοακαρνανίας, απέδειξαν τεκμηριωμένα και χωρίς τοπικιστικού χαρακτήρα επιρροές, ότι ο «Αχελώος στο κατάντη του τμήμα είναι απολύτως ρυθμισμένο σύστημα και δεν μπορεί να επηρεαστεί  από την απόληψη 250 εκατ. κυβ. μέτρων χειμερινών απορροών του άνω ρου αυτού» και ότι η ποσότητα μεταφοράς προς ΛΑΠ Πηνειού (εκτροπή)  «…στις εκβολές (Αχελώου) αντιστοιχεί στο 6% του μέσου ετήσιου όγκου απορροής» και τέλος καταλήγουν στο «…συμπέρασμα ότι τα όποια τυχόν προβλήματα δεν προκύπτουν από την διαθεσιμότητα γλυκού νερού, αλλά από τον τρόπο διαχείρισής του….. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει περίσσεια διαθέσιμου νερού που μπορεί, αν κριθεί, να εξυπηρετήσει τέτοιες ανάγκες».

Γνωστά βεβαίως όλα αυτά, χρήσιμο όμως να τα υπενθυμίζουμε μιας και κάποιοι έχουν βαλθεί να «κατεδαφίσουν» έργα που πληρώθηκαν από το υστέρημά μας.

Και εδώ προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα : Εφόσον, όπως λένε, η Αιτωλοακαρνανία «γνωρίζει από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις από την λειτουργία τεσσάρων μεγάλων φραγμάτων» (σημ. εννοούν ΥΗ έργων), με επιπτώσεις στο «μικροκλίμα, εκβολές (Αχελώου), ψάρια, πουλιά», τι προτίθενται να πράξουν για τα τέσσερα αυτά ιστορικά έργα ; Βρίσκονται και αυτά στο στόχαστρο της βαρβαρότητας για κατεδάφιση, όπως προετοιμάζονται να πράξουν στη Μεσοχώρα ; Και εάν όχι με ποιο σκεπτικό τα εξαιρούν ;

Και αφού, παρότι «κατεδαφιστές» και «επαναστάτες», δείχνουν να σέβονται την θεσμική λειτουργία της χώρας (πχ. αποφάσεις ΣτΕ, συμμετοχή στη διαβούλευση ΜΠΕ Μεσοχώρας κλπ,), ας εξηγήσουν στον Ελληνικό λαό, από πού αντλούν την δημοκρατική νομιμοποίηση για τις βάρβαρες, ανεύθυνες  και παράλογες προθέσεις κατεδάφισης ; Επίσης, τι προτείνουν για την εξασφάλιση των αναγκαίων οικονομικών πόρων για την μελέτη, τις εργασίες κατεδάφισης, την απομάκρυνση των τεράστιων όγκων σκυροδεμάτων και χωματισμών, την καταστροφή του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και βεβαίως την απαραίτητη αποζημίωση του «κυρίου» των έργων, δηλαδή την ΔΕΗ ; Θα πρέπει αυτές να επιβαρύνουν τον Ελληνικό λαό ή μήπως έχουν σκεφθεί κάποια πιο «υπεύθυνη»  εναλλακτική λύση ;

 

4. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια αποστροφή στους ισχυρισμούς των «κατεδαφιστών», ότι δηλαδή υπάρχουν «κεντρικές πολιτικές αποφάσεις που (τις) υποδεικνύουν τα εργολαβικά ενεργειακά λόμπι».

Μετά τα όσα συμβαίνουν στον ενεργειακό τομέα θα είμασταν οι τελευταίοι που θα αρνηθούμε την επίδραση ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων στις κυβερνητικές επιλογές. Η δική μας όμως οπτική είναι ότι η ΥΗ ενέργεια δεν εμπίπτει στις βασικές προτεραιότητες των επιχειρηματικών ομίλων, και ότι αρκετοί ολιγάρχες της ενέργειας έχουν ισχυρό ενδιαφέρον να μην τεθεί άμεσα (ίσως και ποτέ) σε λειτουργία η Μεσοχώρα, η οποία αντικειμενικά περιορίζει το δικό τους πεδίο επενδύσεων και κερδοφορίας (πχ. φυσικό αέριο, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά).

Εξάλλου και οι δύο τουλάχιστον τελευταίες κυβερνήσεις πριμοδοτούν αυτά ακριβώς τα έργα,  έχοντας εξοστρακίσει πλήρως την ΥΗ ενέργεια (πλην της ολοκληρωμένης Μεσοχώρα) από τους ενεργειακούς τους σχεδιασμούς (δες ΕΣΕΚ Σταθάκη/2018 και Χατζηδάκη/2020).

Ας αφήσουν λοιπόν κατά μέρος τις εύκολες «επαναστατικές» και «αντισυστημικές» κορώνες και ας παραδεχθούν το προφανές, ότι δηλαδή οι μόνοι που αντικειμενικά συμπίπτουν με τις δογματικές τους εμμονές να μην λειτουργήσει το ΥΗ συγκρότημα Μεσοχώρας (ιδιαίτερα μετά την σχετική μετατόπιση υπέρ του έργου από τον ΣΥΡΙΖΑ και μέρους των οικολόγων) είναι κάποια ολιγοπώλια του ενεργειακού τομέα και κανείς άλλος.

Ας συνειδητοποιήσουν επίσης  ότι η υπόθεση της Μεσοχώρας δεν γυρίζει πίσω.

Πέραν της λειτουργίας (το ταχύτερο δυνατό) του έργου και απόδοσης του οικονομικού αλλά και οικολογικού οφέλους (παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ) από αυτό, το μείζον θέμα είναι η δίκαιη αποζημίωση των κατοίκων Μεσοχώρας  και η αποκατάσταση των περιουσιών τους.

Εξάλλου, όπως η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων έχει ήδη απομονώσει τους πάσης φύσεως κήρυκες του μίσους κατά του έργου και του διχασμού της τοπικής κοινωνίας, έτσι συνολικά και η κοινή γνώμη της χώρας έχει αντιληφθεί το «παιχνίδι» των αρνητών – κατεδαφιστών και τους έχει οριστικά καταδικάσει σε ανυποληψία και απομόνωση.

 

 *Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κ. Ε

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

Κλιματική κρίση : Πως η ερήμωση της υπαίθρου οδηγεί σε φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία - Του Γιάννη Κολλάτου*

 

Οι φυσικές καταστροφές από την κλιματική κρίση τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα, εδράζονται και στο δημογραφικό της πρόβλημα, αλλά και στην ανυπαρξία χωροτοταξικού σχεδιασμού. Σε ότι έχει να κάνει με τις μεγάλες φωτιές που έχουμε κάθε καλοκαίρι στην Αττική και τις συνεπακόλουθες πλημμύρες στην περιοχή το φθινόπωρο (βλέπε Μάνδρα) αυτές εδράζονται στο γεγονός ότι υπάρχει αστική πύκνωση τις τελευταίες δεκαετίες σε δασικές εκτάσεις.

Την ίδια ώρα η πληθυσμιακή αιμορραγία στην ύπαιθρο αφήνει αποδεκατισμένες τις ημιορεινές περιοχές της χώρας από πληθυσμό, εκεί που στο παρελθόν ανθούσαν των Ελλήνων οι κοινότητες και φρόντιζαν για τα δάση, την ορεινή υδρονομία και συγκρατούσαν τα επικλινή εδάφη με τις αναβαθμίδες, βάζοντας φυσικά εμπόδια στις πλημμύρες.

Ο «Ιανός» μας ανέδειξε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, πως η ερήμωση των χωριών στην Αργιθέα, στα Άγραφα και την Όθρυ (από όπου πηγάζουν ο Πάμισος, ο Καλέντζης και ο Ενιπέας) , με δεδομένη την απουσία των δασικών υπηρεσιών από το φυσικό τους έργο, μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες και να βυθίζει στη λάσπη ολόκληρες πόλεις όπως συνέβη με την Καρδίτσα, καταδικάζοντας σε μαρασμό για μεγάλο διάστημα τοπικές οικονομίες.
Η ερήμωση των χωριών και γενικότερα της υπαίθρου φαίνεται πλέον και από τις εκτιμήσεις για τη νέα απογραφή που αναμένεται το Νοέμβρη και δίνει μείωση του πληθυσμού της χώρας (κατά 500.000 κατοίκους, ή -3,7%) , ακόμη πιο δραματική μείωση της Θεσσαλίας (μείον 32.575 κατοίκους, ή -5,1%) μέσα σε μια δεκαετία και ειδικότερα της Καρδίτσας, όπου η μείωση του πληθυσμού της υπερβαίνει το 10% (μείωση κατά 11.823 κατοίκους σε σχέση με την απογραφή του 2011)…

Αυτό είναι απόρροια ενός στρεβλού τριτοκοσμικού τρόπου ανάπτυξης της χώρας ιδιαίτερα στη μεταπολεμική Ελλάδα, που η αντιπαροχή ήρθε να καλύψει και να «επουλώσει τα τραύματα του εμφυλίου» με την ανωνυμία των μεγάλων πόλεων και ιδιαίτερα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια αυτά τα δύο μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα συγκέντρωσαν το 70% σχεδόν του πληθυσμού της χώρας και απαιτήθηκε η οικιστική τους επέκταση εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος που περιέβαλε την Αθήνα κυρίως… Η αστυφιλία όμως αυξάνει τις αποστάσεις για τη δουλειά, το κόστος της στέγης και αυτό δεν ευνοεί τη δημιουργία οικογένειας. Έτσι το φυσικό ισοζύγιο θανάτων -γεννήσεων μετατρέπεται δραματικά σε αρνητικό και αυτό δείχνει ότι ο τόπος μας δεν έχει μέλλον

Η οικονομία της χώρας βαθιά μεταπρατική, ως κατάλοιπο και της «οθωμανοκρατίας» που ευνοούσε μόνον το εμπόριο και τη ναυτιλία, αφού οι παραγωγικές δυνάμεις (βιοτεχνίες, αγροτική παραγωγή και κτηνοτροφία) καταδυναστεύονταν από τους μπέηδες, ευνόησε την περεταίρω αστικοποίησή της
Το λεγόμενο «κράτος των Αθηνών» φροντίζει έκτοτε για τη διαιώνιση αυτού του τρόπου ανάπτυξης των εγχώριων οικονομικών δυνάμεων, δημιουργώντας τα λεγόμενα «τζάκια» που από την Αττική απομυζούν τον πλούτο που παράγει η χώρα.

Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι ευθύνες για τη στρεβλή ανάπτυξη που οδήγησε στην απαξίωση και ερήμωση της υπαίθρου, στη μετανάστευση και την αστυφιλία, έχουν και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις και ο τεχνικός κόσμος της χώρας, που αναλώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, από τότε που η χώρα μπήκε στην ΕΟΚ (άρα ξεκίνησαν τα κοινοτικά πακέτα στήριξης) στα «εύκολα» έργα οδοποιίας και άφησε στη λήθη τα δύσκολα που σχετίζονται με την κλιματική κρίση, όπως τα αντιπλημμυρικά, τα έργα άρδευσης και ύδρευσης και κυρίως τα έργα ορεινής υδρονομίας, τα οποία είναι εξόχως έργα πολιτικής προστασίας. Και φυσικά η ανυπαρξία εθνικής στρατηγικής για τη συγκρότηση του πρωτογενούς τομέα και την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με βάση τι ζητά η αγορά και όχι τα λόμπι τω Βρυξελλών, αφού όλα αφέθηκαν στην ΚΑΠ…
Έτσι έφτασε ο τόπος μας να θυμίζει Νότια Αφρική υπό καθεστώς «απαρχάϊντ». Οι μεταπράτες της Αθήνας, απομυζούν τον πλούτο που παράγουν οι ολοένα και λιγότεροι παραγωγοί στην περιφέρεια (αγρότες, κτηνοτρόφοι, βιοτέχνες, εργάτες σε φάμπρικες).
Οι τελευταίοι προκειμένου να ανταπεξέλθουν στα εγγενή προβλήματα διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας που τους αφήνει απροστάτευτους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό εκμεταλλεύονται ληστρικά το περιβάλλον, γη και υδάτινους πόρους για να επιβιώσουν.

Αυτό πηγάζει από την ανυπαρξία έργων υποδομής και υποβοήθησης της παραγωγικής διαδικασίας (έργα συλλογικά άρδευσης, έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης κλπ.) αλλά και του υψηλού κόστους ενέργειας και καυσίμων, ως κατάλοιπου των μνημονίων (τριπλάσιος ο ειδικός φόρος κατανάλωσης από το μέσο ευρωπαϊκό όρο) και της ανυπαρξίας τραπεζικής πίστης.
Έτσι στο τέλος, όταν θα έχει στερέψει ο ευλογημένος κάμπος της Θεσσαλίας από νερά και η γη του θα έχει απαξιωθεί από τη διάβρωση και την υπερεκμετάλλευση που οδηγεί σε υπογονιμότητα , θα έρθει η γενικευμένη εγκατάλειψη.

Τότε οι «Αφρικάνερς», αφού θα έχουν στερέψει οι πλουτοπαραγωγικές μας πηγές, θα μας επιστρέψουν τον τόπο μας φτωχοποιημένο και ερημοποιημένο κοινώς «ρημαγμένο» , να τον διαχειριστούμε, όπως συνέβη με τη Νότια Αφρική που παραδόθηκε στους γηγενείς από τους αποικιοκράτες Μπόερς και τους Αφρικάνερς, όταν στέρεψαν τα ορυχεία διαμαντιών και χρυσού…

Υ.Γ. Στο χέρι μα είναι αυτή η εξέλιξη να αλλάξει. Στην ελληνική περιφέρεια εξακολουθούν να υπάρχουν οι υγιείς δυνάμεις παραγωγής της χώρας. Θα πρέπει από εδώ και στο εξής να αναγκάσουμε το πολιτικό μας προσωπικό να μας μετρά όχι μόνο ως ψήφους που κάθε δεκαετία λιγοστεύουν, αλλά κυρίως ως παραγωγούς εθνικού πλούτου, δίχως τον οποίο δεν θα έχουν και οι ίδιοι πολιτικό μέλλον…

*Ο Γιάννης Κολλάτος είναι δημοσιογράφος

Πηγή : thessaliatv.gr

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

Ένα σχόλιο της Ε.Δ.Υ.ΘΕ για την τοποθέτηση του Χρίστου Τσαντήλα - Του Κώστα Γιαννακού*

 

Με πολύ ενδιαφέρον διαβάσαμε στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (4/10/2021) τις απόψεις που κατέθεσε ο φίλος γεωπόνος Χρίστος Τσαντήλας (ΧΤ) για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.

Παρατηρούμε με ικανοποίηση ότι οι απόψεις του συμβαδίζουν σε γενικές γραμμές με το σκεπτικό των διεκδικήσεων της Επιτροπής μας, ότι πολλές από τις διαπιστώσεις του είναι κοινές και ότι  συμμερίζεται τις ίδιες ανησυχίες που και εμείς επανειλημμένα εκφράσαμε δημοσίως.

Ας μας επιτραπούν κάποιες διευκρινήσεις και λίγα ακόμη σχόλια στην τοποθέτηση του ΧΤ.

1.  Στην Επιτροπή Διεκδίκησης επίλυσης του Υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ) συμμετέχουν, ως γνωστόν, άτομα που δραστηριοποιούνται σε φορείς (επιμελητήρια, επιστημονικά σωματεία, συνεταιρισμούς κ.α), καθηγητές ΑΕΙ, επιστήμονες – επαγγελματίες, αυτοδιοικητικοί, αγρότες κλπ.

Η Ε.Δ.Υ.ΘΕ είναι εξ’ ορισμού «ανοιχτή» και ο ρόλος της είναι να αναδεικνύει τα προβλήματα (όπως εξάλλου πολύ συχνά κάνει και ο ΧΤ) και να προβάλλει τις λύσεις, είτε αυτές περιέχονται σε αποφάσεις που «δεσμεύουν» την διοίκηση και του πολιτικούς (πχ. Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων – ΣΔΥ), είτε ακόμη βασίζονται σε προτάσεις που επανειλημμένα και τεκμηριωμένα έχουν προκύψει από τον πλούσιο διάλογο που αναπτύχθηκε στη Θεσσαλία (και όχι μόνο) τα τελευταία 40 χρόνια (συνέδρια, ημερίδες, μελέτες ΑΕΙ, υπεύθυνη αρθρογραφία, εκδόσεις  κ.ο.κ.).

Με βάση όλα αυτά και επειδή το υδατικό - περιβαλλοντικό πρόβλημα «όχι μόνο δεν λύνεται αλλά συνεχώς επιδεινώνεται» όπως και ο ΧΤ διαπιστώνει, κρίναμε ότι επιβάλλεται ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ η εφαρμογή των ενδεδειγμένων λύσεων στο ζήτημα αυτό.

Επιλέξαμε συνεπώς  ένα πλαίσιο ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ απέναντι στα κέντρα αποφάσεων (Κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση, κόμματα κλπ.), προσαρμοσμένο στις σημερινές συνθήκες.

Η δραστηριοποίηση μας στην κατεύθυνση αυτή θεωρήθηκε αναγκαία δεδομένου ότι (θα συμφωνήσει σε αυτό ο ΧΤ), όσο και εάν αναπτύσσεται ο «οργανωμένος δημόσιος διάλογος», δεν αρκεί από μόνος του, χρειάζεται και πολιτική πίεση με συμμετοχή φορέων και οργανώσεων.

Ναι λοιπόν, δεν είμαστε κάποιος «θεσμοθετημένος» φορέας, ούτε διεκδικήσαμε κάτι τέτοιο. Μας κινητοποιεί η αγωνία για την δραματική κατάσταση στη Θεσσαλία. Πιστεύουμε  στον αγώνα που κάνουμε και πρόσωπα σαν το ΧΤ θα ήταν σημαντικό να συνδράμουν στην προσπάθεια μας.

2.   Ο ΧΤ εκτιμά ότι «θα πρέπει να αναλύσουμε όλες τις παραμέτρους» που συνθέτουν το υδατικό – περιβαλλοντικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.

Αυτή είναι και η δική μας αφετηρία. Γι’ αυτό ακριβώς οι αναλύσεις μας ξεκινάνε από τις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί ή αναμένεται στο μέλλον να προκύψουν λόγω της εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης. Με βάση αυτές τις αβεβαιότητες αναδείξαμε ως μείζον πρόβλημα για την Θεσσαλία την ΑΣΦΑΛΕΙΑ από σοβαρότατους κινδύνους ξηρασίας (αλλά και πλημμυρών) και την τεράστια ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ καταστροφή στα υδάτινα οικοσυστήματα (υπόγεια και επιφανειακά, που πρέπει να αποκατασταθούν), στην διάβρωση των εδαφών, στην αποτροπή της υφαλμύρυνσης κ.ο.κ.

Αποδείξαμε επίσης ότι «απάντηση» στα δύο βασικά αυτά θέματα αποτελεί η δημιουργία αποθεμάτων με την ταμίευση επιφανειακών υδάτων στη θεσσαλική περιφέρεια, εξαντλώντας «ΟΛΕΣ ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ και χωρίς εξαιρέσεις τις δυνατότητες που μας προσφέρονται» στο σκέλος της «προσφοράς» του υδατικού ισοζυγίου ΛΑΠ Πηνειού.

Παράλληλα, ως προς την «ζήτηση», προβάλλουμε με επιμονή την ανάγκη εξοικονόμησης νερού, περιορισμού των καταναλώσεων κλπ., επισημαίνοντας όμως ότι αυτό απαιτεί σχέδιο, νέες υποδομές μεταφοράς/διανομής νερού, σύγχρονα συστήματα άρδευσης/νέες τεχνολογίες και φυσικά δεν αρκούν τα ευχολόγια.

Εάν δημιουργηθούν οι ταμιευτήρες για τους δύο προαναφερθέντες κυρίαρχους στόχους (ασφάλεια, οικολογική αποκατάσταση), αυτά ως έργα «πολλαπλού σκοπού» θα εξυπηρετήσουν παράλληλα την γεωργία μέσω των αρδεύσεων (που σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα).

Ας μην μας διαφεύγει ότι από το ΣΔΥ έχει επιλεγεί η εξυπηρέτηση των αρδευτικών αναγκών  2,5 εκ. στρεμμάτων. Επίσης στο ΣΔΥ καθορίζονται και πρόσθετες  οικολογικές απαιτήσεις για αντιμετώπιση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί (πχ. επί πολλά χρόνια σημαντικές ποσότητες νερού θα δεσμεύονται για τεχνητό εμπλουτισμό προς αποκατάσταση ελλειμματικών υπόγειων υδροφορέων - συνολικό ύψος ελλείμματος 3 δις κ. μ. νερού !), καθιστώντας άκρως αναγκαία την ταμίευση όσο το δυνατόν περισσοτέρων ποσοτήτων νερού.

Τέλος οι ταμιεύσεις αυτές θα συμβάλλουν σημαντικά και στην ενεργειακή αυτονόμηση της Θεσσαλίας με ΑΠΕ μέσω της λειτουργίας υδροηλεκτρικών σταθμών (Μεσοχώρα, Συκιά και άλλους μικρότερους), καθώς και στην  πολύτιμη αποθήκευση  ενέργειας (σύστημα άντλησης – ταμίευσης) με βάση τον ταμιευτήρα Συκιάς.

 

3.  Ένα ακόμη βασικό ζήτημα που θίγει η σημαντική τοποθέτηση του ΧΤ είναι η «εκτροπή Αχελώου», που κατά την άποψή μας «τέμνεται» με όλους τους προαναφερθέντες άξονες επίλυσης του υδατικού.

Αρχίζουμε με μια επισήμανση : Δικαιολογημένα χρησιμοποιείται ο όρος «εκτροπή Αχελώου» (από όσους τον επιλέγουν), δεδομένου ότι αυτός ο όρος επικράτησε κατά την περίοδο έναρξης των σχετικών έργων (μέσα δεκαετίας 1980) και αυτός είναι ο επίσημος τίτλος των έργων σε όλες τις διοικητικές αποφάσεις.

Επειδή όμως «εκτροπή» ποταμού στην πράξη δεν υφίσταται, ορθώς κάποιοι επιλέγουν την χρήση του όρου «μεταφορά» υδάτων που, κατά την άποψή μας, ανταποκρίνεται πλήρως στην τεχνική – επιστημονική ορολογία.

Πρακτικά και οι δύο όροι στον διάλογο είναι αποδεκτοί.

Όσον αφορά τώρα στον «απλοποιημένο» τρόπο που ο μέσος συμπολίτης μας προσλαμβάνει την υπόθεση των υδάτων της Θεσσαλίας (συμφωνούμε απόλυτα με τον ΧΤ), αυτό δημιουργεί προβλήματα και συχνά άσκοπες τριβές, στοιχεία που εκμεταλλεύονται κάποιοι ανεύθυνοι πολιτικοί για να κρύψουν τις ευθύνες τους για την απαράδεκτη καταστροφική στασιμότητα στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας.

Γι’ αυτό το λόγο η Ε.Δ.Υ.ΘΕ ανέλαβε μια πρωτοβουλία να ζητήσει από το πολιτικό σύστημα (Βουλή, Κυβέρνηση, κόμματα, βουλευτές) την οριστική υπέρβαση της εκκρεμότητας των έργων Αχελώου.

ΟΧΙ λοιπόν άλλη ανοχή στα υπέρ/κατά της «εκτροπής» !

ΑΜΕΣΑ, χωρίς άλλη καθυστέρηση, συζήτηση του θέματος στη Βουλή ώστε, μέσα από δημοκρατικό «θεσμοθετημένο» διάλογο, να καταλήξουν επιτέλους είτε στην επικαιροποίηση της αρχικής απόφασης (την οποία εφάρμοζαν όλες οι Κυβερνήσεις από το 1984 έως το 2010) για ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ των έργων μεταφοράς (Ταμιευτήρας /ΥΗΕ Συκιάς και σήραγγα προς Μουζάκι), είτε να ανατρέψουν την απόφαση αυτή και να δρομολογήσει η Κυβέρνηση την ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ (κατεδάφιση) των έργων, «απελευθέρωση» του μπαζωμένου ποταμού Αχελώου και επαναφορά της φυσιολογικής/οικολογικής λειτουργίας του, με παράλληλη αποκατάσταση του τοπίου της περιοχής.

Άλλη λύση δεν προσφέρεται, ούτε με βάση την τεχνική επιστήμη, ούτε με βάση την οικολογική ευαισθησία, ούτε βεβαίως την πολιτική ηθική.

ΟΧΙ άλλη κοροϊδία στους Θεσσαλούς στο ζήτημα αυτό.

 

Με εκτίμηση

Για την ΕΔΥΘΕ

 *Κώστας Γιαννακός, Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb