Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η επίλυση του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας απαιτούν σοβαρότητα και ολοκληρωμένο σχέδιο - Του Κώστα Γκούμα*

 

Πληθαίνουν καθημερινά τα φαινόμενα της κλιματικής διαταραχής σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη μας  αφήνοντας με δραματικό τρόπο το αποτύπωμα τους σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Εξετάζοντας την πολιτική των Κυβερνήσεων στη χώρα μας απέναντι στις νέες προκλήσεις, θα μπορούσαμε, σε πρώτο επίπεδο, να δεχθούμε ότι συμπορεύονται στην «κοινή» προσπάθεια της παγκόσμιας κοινότητας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με επίκεντρο την μείωση των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα.

Ειδικά για το θέμα αυτό, οι δύο τουλάχιστον τελευταίες Κυβερνήσεις (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ), με βάση (κυρίως) τα σχέδια που εκπόνησαν για την «ενέργεια και το κλίμα» (ΕΣΕΚ), αναμόρφωσαν πλήρως το ενεργειακό μίγμα της χώρας.

Στα σχέδια αυτά όμως παρατηρούμε ότι περιόρισαν απότομα και δραστικά (ενώ είχαν πολλά χρονικά περιθώρια) την λιγνιτική παραγωγή, διαμορφώνοντας παράλληλα ένα ευρύ πεδίο δράσης σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες για να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο και τον άνεμο (φωτοβολταϊκά/αιολικά) και το (εισαγόμενο) φυσικό αέριο, εκτοξεύοντας στα ύψη την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας.

Οι ενστάσεις λοιπόν στην κοινή αυτή πολιτική των δύο Κυβερνήσεων είναι πολλές και ποικίλες.

Το σχέδιο τους κατ’ αρχήν δεν κατάφερε να αποτρέψει τα φαινόμενα αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον (πχ. αιολικά σε δασικές ορεινές περιοχές, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών), ούτε την σημαντική απώλεια πολύτιμων γεωργικών γαιών από συνεχώς επεκτεινόμενες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών.

Επίσης τα ΕΣΕΚ τους χαρακτηρίζονται από ανεξήγητη (;) μονομέρεια σε ότι αφορά στις ΑΠΕ, από τις οποίες επίμονα εξαιρούν την Υδροηλεκτρική ενέργεια (ΥΗε).

Και να σκεφθεί κανείς, ότι η κλιματική κρίση, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτηρίζεται και από φαινόμενα παρατεταμένης ξηρασίας, «αντίδοτο» των οποίων είναι οι αποθηκεύσεις μεγάλων ποσοτήτων νερού.

Το πιο λογικό λοιπόν και χρήσιμο ταυτόχρονα θα ήταν να ενισχυθεί η δημιουργία τεχνητών λιμνών – ταμιευτήρων για παραγωγή ΥΗε, που, ως γνωστόν, είναι έργα πολλαπλού σκοπού και η γεωμορφολογία της Ελλάδας ευνοεί την ταυτόχρονη αξιοποίηση των υδάτων αυτών στην «μάχη» κατά της ξηρασίας αλλά και στην υποστήριξη, μέσω των αρδεύσεων, του πρωτογενή τομέα.

Εξάλλου, και οι άλλες χώρες της Ευρώπης με τις οποίες συμπορευόμαστε στον κοινό στόχο της μείωσης των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα, έχουν εδώ και πολλά χρόνια δημιουργήσει τις υποδομές για παραγωγή ΥΗε σε πολύ υψηλά ποσοστά αξιοποίησης του υδατικού τους δυναμικού (πχ. Γερμανία πάνω από 90%, σκανδιναβικές χώρες πάνω από 95% κ.ο.κ.), ενώ την χώρα μας οι εμμονές των Κυβερνήσεων την «καταδίκασαν» να παραμείνει καθηλωμένη (από το 1999 !) στα επίπεδα του 34% !

Στη Θεσσαλία, αυτή ακριβώς  η εχθρότητα κατά της ΥΗε έχει δημιουργήσει εξωφρενικές (κυριολεκτικά) καταστάσεις, με την εγκατάλειψη ημιτελών έργων στη Μεσοχώρα Τρικάλων και στην Συκιά Καρδίτσας, που τόσα θα μπορούσαν να συνεισφέρουν  στην παραγωγή «πράσινης» ενέργειας και στους άλλους στόχους που προαναφέραμε.

Και στο σημείο αυτό δεν θα μπορούσαμε να μην σχολιάσουμε την απαράδεκτη απραξία της σημερινής Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη και του αρμόδιου Υπουργού Υποδομών κ. Κ. Καραμανλή, οι οποίοι υποσχέθηκαν επανειλημμένα ότι θα προχωρήσουν τα ημιτελή έργα του Αχελώου.

Η τελευταία απόφαση του ΣτΕ (26/2014) τους ήταν γνωστή πολύ πριν ακόμη αναλάβουν την διακυβέρνηση (δες σχετικές δηλώσεις ήδη από το 2017). 

Και εάν οι υποκριτές του ΣΥΡΙΖΑ την επισείουν ως «σκιάχτρο», φοβούμενοι πως θα ενεργοποιηθεί η συνέχιση των έργων αυτών, οι της ΝΔ θα έπρεπε να την έχουν μελετήσει και να έχουν προσαρμόσει τον σχεδιασμό τους (για την έναρξη των έργων), στις παρατηρήσεις της συγκεκριμένης απόφασης του ΣτΕ.

Και όχι μόνον δεν το έπραξαν, αλλά ούτε καν αξιοποίησαν το γεγονός ότι η απόφαση αυτή έχει ήδη καταργήσει την διακοπή των εργασιών (όπως ίσχυε από το 2010 έως το 2014), οπότε, υπό προϋποθέσεις, μπορούν  να επανεκκινήσουν τα έργα για λόγους δημοσίου συμφέροντος και σοβαρότατων κινδύνων κατάρρευσης. Για παράδειγμα επιβάλλεται  η ολοκλήρωση της επένδυσης της σήραγγας μεταφοράς με τα προκατασκευασμένα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα, που βρίσκονται εγκαταλειμμένα στην έξοδο της σήραγγας (εργοτάξιο Μουζακίου), περιμένοντας εδώ και 15 χρόνια (!) κάποιοι αρμόδιοι να αποφασίσουν την τοποθέτησή τους ώστε να απομακρύνουν τον κίνδυνο…

Ειδικά όμως για τον κ. Καραμανλή οι ευθύνες δεν σταματούν εδώ. Πριν τις εκλογές του 2019, (έστω και με καθυστέρηση 4 ετών), ο προκάτοχός του κ. Χρ. Σπίρτζης του είχε παραδώσει την τεχνική έκθεση (έμπειρων και διεθνούς κύρους επιστημόνων) για τους τεράστιους κινδύνους που υπάρχουν στο ημιτελές φράγμα Συκιάς (πλημμυρικά φαινόμενα, φόβοι για τις ζωές ανθρώπων και τις περιουσίες κατοίκων κατάντη της Συκιάς), ενώ ο ίδιος (ήδη από το 2016) είχε εγκρίνει και ένα ποσό περίπου 3 εκατομμυρίων ευρώ για άμεσες επεμβάσεις και συντήρηση των έργων.

Έως σήμερα, έχοντας ολοκληρώσει δύο χρόνια θητείας και παρά τις επανειλημμένες ρητές υποσχέσεις του (άλλη μία την ώρα που γράφεται το άρθρο αυτό, δες σχετική συνέντευξη στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 25/7/2021), ο κ. Υπουργός δεν υπέγραψε ΑΚΟΜΗ την σύμβαση για το επείγον αυτό θέμα.

Σε ανάλογα επίπεδα ανευθυνότητας κινείται και το Υπουργείο Περιβάλλοντος (αρμόδιο για την Διαχείριση Υδάτων), το οποίο παρά την παρέλευση δύο ετών διακυβέρνησης, δεν έχει ακόμη υπογράψει την σύμβαση για την αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, που αποτελεί έναν ακόμη δεσμευτικό παράγοντα για την συνέχιση των έργων Αχελώου (απομεινάρι των εμμονών του κ. Φάμελλου και των ιδεοληπτικών αγκυλώσεων της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ). Και όλα αυτά συμβαίνουν υπό το ….άγρυπνο βλέμμα του επιτελικού κράτους, που και αυτό δεν ενδιαφέρεται ούτε καν για την στοιχειώδη ανταπόκριση στις δεσμεύσεις του ίδιου του κ. Πρωθυπουργού !

Και για να τελειώνουμε με τα έργα Αχελώου, είναι καιρός τα κόμματα που μας κυβερνούν να εγκαταλείψουν την ανεύθυνη υποταγή στο δόγμα, ότι για μια Κυβέρνηση δεν έχει σημασία τι θα γίνει μετά από μερικά χρόνια, αλλά μόνο τι θα συμβεί έως τις επόμενες εκλογές !

Επίσης ας γνωρίζουν ότι κανέναν πια δεν επηρεάζουν οι ψεύτικες υποσχέσεις τους και η ρητορική τους «υπέρ/κατά της εκτροπής Αχελώου».

Ας πάνε άμεσα στη Βουλή, ας εξετάσουν τα νέα δεδομένα (και ιδιαίτερα αυτά που δημιουργούν τα πρόσφατα κλιματικά φαινόμενα) και ας αποφασίσουν οριστικά, υπεύθυνα και μπροστά στο λαό τι θα κάνουν με τα έργα αυτά που στοίχισαν ήδη εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Εάν τα χρειάζεται ο τόπος (εμείς αυτό ακράδαντα πιστεύουμε) να τα ολοκληρώσουν χωρίς άλλη καθυστέρηση, ώστε σύντομα να λειτουργήσουν.

Εάν πάλι κρίνουν ότι πρέπει να αλλάξουν οι πολιτικές αποφάσεις (των δεκαετιών 1980,1990 και 2000) για την υλοποίησή των έργων, ας προχωρήσουν στην κατεδάφισή τους με παράλληλη αποκατάσταση του τοπίου.

Ένα μόνο πράγμα δεν μπορούν να (συνεχίσουν να) πράττουν : Να πολιτεύονται με ένα μείγμα αδιαφορίας και πόλωσης, να κοροϊδεύουν το λαό και ταυτόχρονα να αυτογελοιοποιούνται παριστάνοντας ότι «διαφωνούν», την ίδια ώρα που εντείνονται  δραματικά οι οικολογικές και οικονομικές επιπτώσεις  στην Θεσσαλία.

Κλείνουμε με το κεντρικό θέμα της κλιματικής κρίσης με το οποίο αρχίσαμε.

Ακόμη και εάν δεχθούμε ότι, μετά από αρκετά χρόνια, η χώρα μας θα έχει επιτύχει τους κοινούς στόχους μείωσης εκπομπών αερίων, αυτό σίγουρα δεν είναι αρκετό. 

Για να έχει αποτέλεσμα μια πολιτική απέναντι στην κλιματική κρίση, κάθε υπεύθυνη Κυβέρνηση οφείλει να εκπονήσει και να εφαρμόσει, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με τα αναγκαία έργα και δράσεις σε κάθε περιοχή.

Και για την Θεσσαλία  βασικό στοιχείο ενός τέτοιου σχεδιασμού αποτελούν οι υδατικές υποδομές, η διαχείριση των υδάτων και ο πρωτογενής τομέας. 

Αυτός ο σχεδιασμός, δυστυχώς απουσιάζει. Και αυτό ακριβώς, κατά την δική μας αντίληψη, είναι το βασικό  κριτήριο αξιοπιστίας  για τις Κυβερνήσεις και για την Αυτοδιοίκηση.

Τέλος εάν κάποιοι θεωρούν ότι με την υπόσχεση για  ένταξη  (μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης) ενός μόνο σημαντικού έργου ταμίευσης σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, αυτό του Ενιπέα/Παλιοδερλί Φαρσάλων, «ξεμπλέκουν» από τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους Θεσσαλούς πολίτες, είναι πολύ γελασμένοι. Εδώ πλέον θα φανεί εάν οι μεγαλοστομίες των κυβερνητικών στελεχών αλλά και των αυτοδιοικητικών για τον πρωτογενή τομέα, την διατροφική κρίση, την κλιματική αλλαγή κλπ. συμβαδίζουν με την πρόθεση για ουσιαστικά έργα και αποτελεσματικές πολιτικές.

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" : - Από την σελίδα μας στο fb​ - Από την ομάδα μας στο fb

 

ΝΕΑ ΚΑΠ : Γενικότητες χωρίς ουσία, έργα υποδομών και Προστιθέμενη αξία - Του Φάνη Γέμτου*

 

Στο τρίτο σημείο** ο κ. Οικονόμου αναφέρθηκε στις υποδομές. Αυτό είναι ένα άλλο ανέκδοτο των πολιτικών μας. Ιδιαίτερα οι υποδομές για εξασφάλιση αρδευτικού νερού είναι μια τραγική ιστορία. Όταν η έλλειψη έργων ταμίευσης νερού οδηγεί σε καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων,

η έλλειψη ταμιευτήρων συμβάλλει στις πλημμύρες (βλέπε «Ιανός») που μας κόστισαν σε αποζημιώσεις το κόστος δύο μεγάλων ταμιευτήρων που θα περιόριζαν τις ζημιές και το κόστος άρδευσης εκτοξεύτηκε στα 100 ευρώ/στρ., τότε θα περιμέναμε από το ΥΠΑΑΤ να έχει ένα σχέδιο για τα προτεινόμενα έργα τόσο για τη ταμίευση νερού όσο και κυρίως για τον έλεγχο και τη μείωση των καταναλώσεων νερού. Μια ιεράρχηση των έργων με βάση εκτίμηση του κόστους - οφέλους ώστε να υπάρχει ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο χρηματοδότησης και εκτέλεσης. Σημειώνω ότι τα αναγκαία έργα είναι καταγραμμένα στα σχέδια διαχείρισης υδάτων (ΣΔΥ) τόσο του 2014 όσο και του 2017. Άκουσε κανείς κάτι σχετικό ; Εγώ όχι. Άκουσα τον Αντιπεριφερειάρχη Πρωτογενούς τομέα να λέει ότι η Περιφέρεια έστειλε όλα τα πιθανά φράγματα στο Υπουργείο.
Αυτή είναι η δουλειά της Περιφέρειας ;

Να στέλνει τον κατάλογο των έργων των ΣΔΥ; Αυτά είναι καταγραμμένα. Δεν έπρεπε να έχει αξιολογήσει τα έργα αυτά και να βάλει σε μια σειρά προτεραιότητας ώστε η Κυβέρνηση να αναγκαστεί με πιέσεις να τα ξεκινήσει ;

Να ξεκινήσει και η ίδια κάποιες μελέτες που θα ωριμάσουν τα έργα ; Χρήματα για μελέτες δρόμων και κόμβων βρίσκονται για διαχείριση υδάτων όχι. Ακόμη και τα έργα π.χ. κλειστών δικτύων που προγραμματίζει (και καλά κάνει η Περιφέρεια) έχουν κάποιο σχέδιο που ακολουθούν ;

Ή και αυτό είναι αποτέλεσμα πελατειακών σχέσεων ; Και μέσα σε όλες αυτές τις αδυναμίες ορθολογικού σχεδιασμού έχουμε και τους «οικολόγους» του όχι σε όλα που εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες (ή τα ηθελημένα λάθη) της διοικήσεως για να σταματούν κάθε αναπτυξιακό έργο της χώρας και φυσικά και τα έργα ταμίευσης νερού.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα ορεινή με μικρές πεδιάδες. Το Μεσογειακό της κλίμα έχει τις βροχές συγκεντρωμένες τον χειμώνα και ελάχιστες το καλοκαίρι.

Επομένως κάθε καλοκαιρινή καλλιέργεια που έχει τους μεγαλύτερους κύκλους εργασιών, θέσεις εργασίας και εισόδημα για τους αγρότες και όλους τους κατοίκους της γύρω περιοχής χρειάζεται άρδευση. Αντί να έχουμε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα δημιουργίας ταμιευτήρων συγκέντρωσης του χειμερινού νερού για να το χρησιμοποιούμε το καλοκαίρι εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα.

Ταυτόχρονα μπορούμε να παράγουμε καθαρή και εγχώρια υδροηλεκτρική ενέργεια (αντί να στρεφόμαστε στο εισαγόμενο φυσικό αέριο που συνεχίζει να είναι υδρογονάνθρακας και παράγει αέρια του θερμοκηπίου). Μεγάλα λόγια από τους πολιτικούς μας και καμία δράση. Τα ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) των δύο τελευταίων κυβερνήσεων τα έβγαλαν εκτός σχεδίων.

Ομοφωνία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Κανείς δεν εξήγησε γιατί. Με τόσους «οικολόγους» να βάζουν εμπόδια στα έργα σε λίγο δεν θα γίνεται τίποτα στη χώρα.

Η Θεσσαλία έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα διαχείρισης του νερού, αλλά δεν είναι η μόνη. Πολλές περιοχές της Ανατολικής Ελλάδας (η Δυτική έχει περίσσευμα που καταλήγει στη θάλασσα) έχουν τα ίδια προβλήματα. Οι αγρότες στρέφονται προς την εκμετάλλευση των υπογείων υδάτων. Καθώς δεν υπάρχει κανένας έλεγχος η εκμετάλλευση παύει να είναι ανανεώσιμη, η στάθμη κατεβαίνει και το κόστος άρδευσης αυξάνεται.
Τελικά αρχίζει η είσοδος θαλασσινού νερού που θα κάνει τα νερά ακατάλληλα με κίνδυνο να καταστραφεί γόνιμη γεωργική γη.

Υπάρχει κάποιο σχέδιο από την κυβέρνηση ;

Η αντιπολίτευση ούτε κουβέντα με τις ιδεοληψίες της εναντίων των υδροηλεκτρικών έργων. Τα αποκαλεί φαραωνικά, επικαλείται δήθεν αποφάσεις του ΣτΕ και τελειώνει.

Φυσικά δεν τολμά να πει στους αγρότες ότι πρέπει να μειώσουν τις αρδευόμενες εκτάσεις, ούτε να κατεδαφιστούν τα ημιτελή έργα και να χαθούν τα χρήματα που ξοδεύτηκαν. 

Και η χώρα πάει προς τα βράχια. Η έλλειψη κάθε σχεδιασμού από το ΥΠΑΑΤ (αλλά και τη Κυβέρνηση γενικότερα) προσπαθούν να κρύψουν με τις γενικότητες των υπουργών που μας επισκέφτηκαν. 

Αντίλογος από την Περιφέρεια, τον ηγέτη της περιοχής δεν ακούστηκε. Αντίθετα έστειλε την μπάλα στην εξέδρα.

Όπως έκαναν και οι υπουργοί με τη διαβούλευση.

Συμπέρασμα : Καμία συζήτηση για έργα.

Το επόμενο θέμα που έθεσε ο κ. Οικονόμου είναι η προσπάθεια για αύξηση της προστιθέμενης αξίας στα προϊόντα μας. Αυτό το συνέδεσε πάλι με τις επιδοτήσεις.

Πραγματικά η νέα ΚΑΠ φαίνεται να προωθεί καλλιεργητικές πρακτικές, όπως βιολογική γεωργία, μείωση χημικών, κ.λπ.

Ο κ. Οικονόμου αναφέρθηκε στις δυνατότητες που δίνουν τα βιολογικά προϊόντα, η θωράκιση των ΠΟΠ, η θωράκιση απέναντι σε αθέμιτες πρακτικές, η επανατοποθέτηση προϊόντων και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πολύ σωστά. Το ερώτημα που έπρεπε κατά τη γνώμη μου να απαντήσει είναι πώς μπορούμε να τα πετύχουμε αυτά. Και κυρίως πώς θα παράγουμε προϊόντα που πιστοποιώντας τα ως ΠΟΠ θα αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα στις αγορές.

Επομένως πρέπει να πρώτα ΠΑΡΑΓΟΥΜΕ. Η δουλειά του υπουργού δεν είναι να διαπιστώνει ότι η φέτα είναι ένα συγκριτικό μας πλεονέκτημα, αλλά να μας πει τι μέτρα θα πάρει για να αυξήσουμε την παραγωγή μας, τις εξαγωγές και τα κέρδη των αγροτών και της οικονομίας μας και κυρίως πώς να μη χάσουμε το πλεονέκτημα.

Να κάνουμε ΠΟΠ ή κάτι άλλο το κατσικάκι της Ελασσόνας και τελικά μην έχουμε κατσίκια να πουλήσουμε τι έννοια έχει ;

Υπάρχει κάποιο σχέδιο για όλα αυτά ;

Αυτό θα έπρεπε να τεθεί στη διαβούλευση.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας 

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

** 1ο μέρος :

Με γενικότητες και χωρίς ουσία ξεκίνησε η διαβούλευση για τη νέα ΚΑΠ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Δύο μέτρα και δύο σταθμά - Των Γιαννακού Κώστα* – Γκούμα Κώστα* – Ντογκούλη Δημήτρη*

 

Είναι γνωστό ότι, εδώ και πάνω από ένα χρόνο, βρίσκεται σε εξέλιξη μία οξύτατη πολιτική διαμάχη σχετικά με την ορθότητα  μιας απόφασης του Υπουργείου Πολιτισμού  (με σύμπραξη της διοίκησης του Μετρό, του Δήμου Θεσσαλονίκης και την έγκριση του ΚΑΣ) σχετικά με το Μετρό Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την οποία, οι αρχαιότητες που ανακαλύφθηκαν στον (υπό δημιουργία) σταθμό Βενιζέλου, θα τεμαχιστούν, θα αποσπαστούν από τον χώρο του έργου για να προχωρήσουν απρόσκοπτα οι εργασίες και θα επανατοποθετηθούν μελλοντικά.

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος και με δεδομένο ότι η προηγούμενη (επί ΣΥΡΙΖΑ) διοίκηση του Μετρό είχε προγραμματίσει την εκτέλεση των εργασιών, με την διατήρηση (ως έχουν)  των αρχαιοτήτων, χωρίς  απομάκρυνσή, η διαφωνία  για το θέμα προσέλαβε ταχύτατα πολιτικό χαρακτήρα.

Ανάμεσα στα άλλα, υπήρξαν και τρεις προσφυγές των αντιδρώντων προς το Συμβούλιο της  Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο πρόσφατα, με πλειοψηφία ψήφων μόλις 13 προς 12 (!), εξέδωσε απόφαση που δίνει «πράσινο φως» στην υλοποίηση των αποφάσεων του ΥΠΠΟ, κρίνοντας ότι αυτές είναι συνταγματικές, νόμιμες και σύμφωνες με τις διεθνείς συμβάσεις, απορρίπτοντας ταυτόχρονα τις αιτιάσεις όλων των προσφυγών που υποβλήθηκαν.

Μετά την απόφαση αυτή οι πολιτικές (και όχι μόνο) αντιδράσεις κορυφώθηκαν και, όπως όλοι αντιλαμβάνονται, θα ακολουθήσει επόμενος γύρος αντιπαραθέσεων αλλά και κινήσεων από τους αντιδρώντες για να αποτρέψουν (όπως εξαγγέλλουν) την εφαρμογή της κυβερνητικής απόφασης.

Προφανώς οι υπογράφοντες το παρόν δεν έχουμε την γνώση, ούτε και την πρόθεση να εμπλακούμε (και μάλιστα δημόσια), στην διαμάχη αυτή.

Δεν θα μπορούσαμε όμως να μην παρατηρήσουμε κάποιες επιμέρους ομοιότητες αυτής της υπόθεσης με τα τόσο σημαντικά για την Θεσσαλία ημιτελή έργα επί του Άνω Αχελώου (φράγμα Συκιάς, σήραγγα μεταφοράς, αλλά και το ΥΗΕ  Μεσοχώρας), η πορεία των οποίων γνώρισε αλλεπάλληλες διακοπές και σε μεγάλο βαθμό η τύχη τους καθορίζεται έως σήμερα από τις κατά καιρούς ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ.

Ας μας επιτραπούν λοιπόν κάποια σχόλια για τον τρόπο υποδοχής, από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ και των φιλικών του ΜΜΕ, της απόφασης του ΣτΕ για το Μετρό της Θεσσαλονίκης και, βεβαίως με τις αναπόφευκτες συγκρίσεις όσον αφορά στην «υποδοχή» αντίστοιχων αποφάσεων του ΣτΕ για τα έργα Αχελώου και την πολιτική ρητορική τους πάνω σε αυτές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ σε ανακοίνωσή του για το θέμα (ΕΘΝΟΣ 30/6/2021) χαρακτήρισε την όλη εξέλιξη ως «πράξη βαρβαρότητας, η οποία στέλνει την ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης στο απώτερο μέλλον».

Δεν στάθηκε όμως στην απλή αμφισβήτηση και την ανοικτή αντίδραση προς την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου (το οποίο απέρριψε τις δικές του απόψεις), αλλά δηλώνει πως «ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ θα είναι στο πλευρό …των πολιτών και … στα αιτήματα της επιστημονικής κοινότητας και των ζωντανών δυνάμεων της Θεσσαλονίκης».

Η εφημερίδα του κόμματος (ΑΥΓΗ, 5/7/2021) σε σχετικό αφιέρωμα της με τίτλο : «Αρχαιότητες Βενιζέλου / Ξαναγίνεται σύντομο ανέκδοτο το μετρό Θεσσαλονίκης»  χαρακτηρίζει την επικύρωση των αποφάσεων του ΥΠΠΟ ως «πολιτικό έγκλημα» και υπαινίσσεται ότι όλα αυτά γίνονται για την εξυπηρέτηση «συμφερόντων».

Επίσης, με προφανή σκοπό να μειώσει το κύρος της απόφασης του ΣτΕ, επισημαίνει ότι λήφθηκε με «οριακή πλειοψηφία», θεωρώντας την μάλιστα μία «ισοπαλία» που η τύχη της κρίθηκε από την ψήφο της προέδρου ….

Για το ίδιο θέμα η Εφημερίδα Συντακτών επικαλείται το σκεπτικό της μειοψηφίας των δικαστών (12 ψήφοι), θεωρώντας ότι η «μειοψηφία» του ΣτΕ «δείχνει τον δρόμο», καλώντας τον Πρωθυπουργό να επανεξετάσει ποια είναι η «πιο συμφέρουσα λύση».

Επίσης στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που μετέχουν στην κίνηση των αντιδρώντων,  ισχυρίστηκαν ότι υπήρξαν σημαντικά στοιχεία που δεν τέθηκαν υπόψη του Δικαστηρίου («Αν τα ήξερε αυτά το ΣτΕ προφανώς η απόφαση δεν θα ήταν 13/12»), χαρακτηρίζουν την απόφαση ως «σταθμό και όχι φινάλε στον αγώνα μας» και καλούν σε απεργία ώστε «κανένας να μην δουλέψει για (την) απόσπαση (των αρχαιοτήτων)» (Δ. Κουτσούμπα, πρόεδρος ΣΕΑ).

Ειδικότερα ο πρώην πρύτανης ΑΠΘ και πρώην πρόεδρος του Μετρό κ. Γιάννης Μυλόπουλος δήλωσε πως «νομίζουν πολλοί πως η υπόθεση του Μετρό και των αρχαίων έκλεισε οριστικά με την απόρριψη από το ΣτΕ…. Όμως η γνωμοδότηση του ΣτΕ αφορά αποκλειστικά στη νομιμότητα της λύσης…. και δεν επιβάλλει στην Κυβέρνηση ποια λύση θα ακολουθήσει» και συμπλήρωσε ότι «ο αγώνας συνεχίζεται μέχρι να αποτραπεί μια επιλογή η οποία ζημιώνει τον εθνικό πλούτο, καθυστερεί την ολοκλήρωση μεγάλου κοινωφελούς …έργου, αλλά και επιβαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο με ένα σοβαρό …κόστος, το οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί…» (ΑΥΓΗ, οπ).

Αρχίζουμε τις παρατηρήσεις μας από την δήλωση του πρώην πρύτανη του ΑΠΘ ως προς τον χαρακτήρα των αποφάσεων του ΣτΕ, ο οποίος, πολύ ορθά, αποδομεί την λανθασμένη αντίληψη που κυριαρχεί ότι δήθεν μια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου εγκρίνει ή απορρίπτει την εκτέλεση ενός τεχνικού έργου ή  ότι το καθιστά αυτομάτως «νόμιμο» ή «παράνομο».

Επίσης πολύ σωστά ο κ. Μυλόπουλος, με δεδομένο ότι το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης και οι εργασίες στο σταθμό Βενιζέλου βρίσκονται εδώ και χρόνια σε εξέλιξη, και τώρα εμφανίζεται μια νέα τεχνική λύση, πολύ σωστά επικαλείται το κριτήριο της (πιθανής) ζημιάς του εθνικού πλούτου και της (τυχόν) επιβάρυνσης του δημοσίου, που (κατά την άποψή του), στην συγκεκριμένη απόφαση του ΣτΕ, αγνοήθηκε.

Ακόμη  θα συμφωνήσουμε χωρίς δισταγμό με την άποψη της ΕΦ.ΣΥΝ  ότι σε μια τέτοια απόφαση, με τόσο «οριακή πλειοψηφία», η πολιτική ηγεσία οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη της τις ενστάσεις που τέθηκαν και από την μειοψηφία των δικαστών και να επανεξετάσει  τις επιλογές της.

Εκείνο όμως που μας εντυπωσιάζει από την υπόθεση του Μετρό, είναι η στάση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κυρίως επειδή γνωρίζουμε ποια είναι η στάση του μονίμως απέναντι σε αποφάσεις του ΣτΕ για τα έργα Αχελώου !

Τόσα χρόνια, από τους λαϊκιστές αυτού του πολιτικού χώρου, είτε στο κέντρο (πχ. Φάμελλος) είτε τοπικά, ακούμε να χαρακτηρίζουν συλλήβδην τα έργα του Αχελώου «παράνομα» και ανεύθυνα να ισχυρίζονται πως η υπόθεση «έκλεισε» οριστικά εφόσον το ΣτΕ δεν τα εγκρίνει, οπότε πρέπει να κατεδαφιστούν.

Στην περίπτωση  όμως του Μετρό Θεσσαλονίκης επιλέγουν μία τελείως διαφορετική αντιμετώπιση των αποφάσεων του ΣτΕ. Εκεί, με περισσή υποκρισία και εφόσον η απόφαση δεν συμβαδίζει με τους πολιτικούς τους στόχους, αρχίζουν να μετράνε τις ψήφους των δικαστών, να επικαλούνται την μειοψηφία και γενικά πάει περίπατο ο «σεβασμός στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης», δεν θεωρούν ότι το θέμα  του Μετρό «έκλεισε» και βεβαίως δηλώνουν ότι τίθενται στο πλευρό εκείνων που ζητούν να μην εφαρμοστεί η («νόμιμη» πλέον) απόφαση του ΥΠΠΟ, καλώντας τους, ουσιαστικά σε ανυπακοή και κινητοποιήσεις.

Δύο μέτρα λοιπόν και δύο σταθμά ! Επιλεκτικός σεβασμός και  «αλα-καρτ» ερμηνεία και αντιμετώπιση των αποφάσεων της δικαιοσύνης. Δυστυχώς σε τέτοιες αντιφάσεις και αδιέξοδα οδηγούν οι ιδεοληψίες και οι χωρίς τεκμηρίωση εμμονές τους ενάντια στα έργα Αχελώου.

Εκεί λοιπόν που βρισκόμαστε στην υπόθεση έργων Αχελώου, οφείλει η κυβέρνηση να οριστικοποιήσει με σαφήνεια (και όχι με  επικοινωνιακά τρικ) τις αποφάσεις της, να επιλέξει την υδροηλεκτρική αξιοποίηση των έργων, να επιλύσει τις διοικητικές εκκρεμότητες, και όλα αυτά σε γνώση και συνεννόηση με το ΣτΕ, όπως επιβάλλεται σε κάθε αναπτυξιακό εγχείρημα μιας σοβαρής κυβέρνησης που επιζητά βιώσιμες λύσεις.

Σημείωση : Επειδή, εδώ και πολλά χρόνια, ορισμένοι προσπαθούν με ψέματα ή με μισές αλήθειες να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη, επικαλούμενοι τις αποφάσεις του ΣτΕ για τα έργα Αχελώου, σας παραπέμπουμε στον σύνδεσμο εδώ, για έγκυρες και χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν κάποιες από τις πολυσυζητημένες αυτές αποφάσεις. 

*Γιαννακός Κώστας, Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας,

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας *Ντογκούλης Δημήτρης, Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" : - Από την σελίδα μας στο fb​ - Από την ομάδα μας στο fb

 

Το υδατικό πρόβλημα «δεσμεύει» με δραματικό τρόπο τις αναπτυξιακές προοπτικές της Θεσσαλίας - Φάνης Γέμτος* – Τασος Μπαρμπούτης*

 

Οι Φ. Γέμτος και Τ. Μπαρμπούτης, γνωστοί επιστήμονες και μέλη της Επιτροπής Διεκδίκησης για την επίλυση  του Υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ), αρθρογραφούν στο οικονομικό έντυπο DEAL news (9/7/2021). 

Περιγράφουν διεξοδικά τα προβλήματα που δημιουργούνται στις αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής μας, στην ασφάλεια των κατοίκων και στην ισορροπία των οικοσυστημάτων, από την διαχρονική αδυναμία επίλυσης του σοβαρού αυτού προβλήματος.  

Στο πλαίσιο της προσπάθειας που γίνεται για έγκυρη και σφαιρική ενημέρωση της κοινής γνώμης, παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο : 

[Τα νερά για την Θεσσαλία αποτελούσαν ανέκαθεν το καθοριστικό στοιχείο για την ασφάλεια της ζωής των κατοίκων και των περιουσιών τους, για την ισορροπία των οικοσυστημάτων της καθώς και για τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης στην περιοχή μας. Παρά τις μεγάλες οικονομικές, τεχνολογικές αλλά και κοινωνικές αλλαγές που υπήρξαν στη χώρα μας, το πρόβλημα των υδάτων της Θεσσαλίας παραμένει άλυτο. Ειδικά κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, σε συνδυασμό με τις οξυμένες συνθήκες λόγω της κλιματικής κρίσης, η κατάσταση επιδεινώνεται με ταχείς ρυθμούς. Συνεχίζεται η ανεπαρκής έως καταστροφική διαχείριση των υδάτων, διατηρείται η κακή  κατάσταση  μεγάλου αριθμού  υδάτινων οικοσυστημάτων, ενώ παραμένει ως κύριο χαρακτηριστικό το μονίμως ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο στο ΥΔ Θεσσαλίας. Και όλα αυτά επιφέρουν επέκταση της ερημοποίησης και της διάβρωσης των εδαφών,   μείωση των αποθεμάτων «μπλέ» νερού, καταστροφικές - συχνά απαγορευτικές - συνθήκες στην παραγωγική διαδικασία, κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τους θερινούς μήνες κ.α. 

Είναι συνεπώς προφανές ότι ο πρωτογενής τομέας, ο μεταποιητικός τομέας, η κάλυψη των διατροφικών αναγκών και γενικά οι αναπτυξιακές προοπτικές της Θεσσαλίας επηρεάζονται καθοριστικά από την πραγματικότητα που βιώνουμε στον τομέα των υδάτων.  Όσο  δεν επιλύονται τα υδατικά προβλήματα η αγροτική παραγωγή λειτουργεί με δυσανάλογα υψηλό κόστος άρδευσης (μεγάλες ενεργειακές δαπάνες κλπ.) που επηρεάζουν αρνητικά τις τιμές και την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων, καθηλώνοντας ταυτόχρονα το εισόδημα των αγροτών στα επίπεδα των 250-300 ευρώ ανά στρ. (κατά μ. ο.),την ίδια ώρα που άλλες χώρες με παρόμοιες κλιματικές συνθήκες (πχ. Ισραήλ) χέουν κατακτήσει επίπεδα εισοδημάτων της τάξεως των 1.200 ευρώ αντίστοιχα. Επίσης η μη  επίλυση του υδατικού περιορίζει την δυνατότητα αξιοποίησης προγραμμάτων που κατά καιρούς εμφανίζονται (πχ. ταμείο Ανάκαμψης), που θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να οδηγήσουν τον πρωτογενή τομέα της Θεσσαλίας σε άλλο, πολύ υψηλότερο, επίπεδο. Επίσης περιορίζονται και οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, είτε λόγω διάβρωσης των εδαφών είτε λόγω του γεγονότος ότι καθίσταται ασύμφορη η καλλιέργειά τους. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο που πολλοί αγρότες επιλέγουν την πώληση  ή ενοικίαση των ιδιοκτησιών τους για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, τα οποία  πλέον «φυτρώνουν» με ταχείς ρυθμούς στον κάμπο.

Και σε ένα τέτοιο οικονομικό τοπίο, γίνεται όλο και πιο δύσκολη η προσέλκυση νέων ανθρώπων στον πρωτογενή τομέα, η οποία (υποτίθεται) αποτελεί στόχο του ΥΠΑΑΤ.

Το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων (ΥΠΕΝ- 2014), προβλέπει μεταξύ άλλων την ανάγκη υλοποίησης σημαντικών και κρίσιμης σημασίας ταμιευτήρων νερού περιμετρικά της Θεσσαλίας (Σκοπιά Φαρσάλων, Ελασσόνα, Νεοχώρι, Πύλη Τρικάλων, Μουζάκι κλπ.),που θα επιφέρουν σοβαρή ανακούφιση στους αρδευτές και  θα μειώσουν το τεράστιο έλλειμμα του υδατικού ισοζυγίου. Οι ταμιευτήρες αυτοί, πέραν των άλλων θα συγκρατούν τα νερά κατά την διάρκεια των πλημμυρών και δεν θα επιτρέπουν κατά την κρίσιμη στιγμή να προστίθενται μεγάλες μεταφερόμενες ποσότητες νερού από τα ημιορεινά, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό  αποφασιστικά το μέγεθος των  καταστροφών. Αυτονόητο είναι ότι, εάν επιτευχθεί η κατασκευή αυτών των έργων, θα περιοριστεί και η διασπάθιση σημαντικού ύψους οικονομικών πόρων που διατίθενται (όπως πχ. πρόσφατα Ιανός/Καρδίτσα) στην αποκατάσταση των καταστροφών σε υποδομές και στις αποζημιώσεις πληγέντων.

Παραμένει λοιπόν ως κυρίαρχο θέμα για την Θεσσαλία η ΑΣΦΑΛΕΙΑ από  τα φαινόμενα της έντονης λειψυδρίας, της ανομβρίας και της παρατεταμένης ΞΗΡΑΣΙΑΣ, φαινόμενα που,  λόγω της κλιματικής αλλαγής,  θα κάνουν όλο πιο συχνά και όλο πιο έντονα την εμφάνισή τους, χωρίς δυστυχώς να έχουμε εξασφαλίσει τα αναγκαία υδατικά αποθέματα. Επίσης κρίσιμες οικολογικές και οικονομικές επιπτώσεις επέρχονται από την  «αφανή» οικολογική καταστροφή που συντελείται κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ως γνωστόν στη Θεσσαλία καταναλώνονται ετησίως (υδατικό «ΑΕΠ») 1.100 έως 1.400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (εκ. κ. μ.) νερού, από τα οποία το 95% αφορά στην Γεωργία. Από τις ποσότητες αυτές, το 70% αφορά στα υπόγεια ύδατα που αντλούνται μέσω 33.000 (περίπου)  γεωτρήσεων, νερά δηλαδή προερχόμενα κυρίως από μόνιμα (μη ανανεούμενα) υδατικά αποθέματα.

Το Σχέδιο Διαχείρισης  Υδάτων Θεσσαλίας (2014) τεκμηριώνει επιστημονικά και αναμφισβήτητα ότι το συσσωρευμένο επί δεκαετίες υδατικό έλλειμμα υπόγειων υδάτων, ανέρχεται στην εκπληκτική ποσότητα των  3.000 εκ. κ. μ. νερού, κάτι που απειλεί – κυριολεκτικά – με κατάρρευση τα υπόγεια υδατικά οικοσυστήματα.

Οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις «επιβάλλουν» την σταδιακή αποκατάσταση της ισορροπίας στα οικοσυστήματα, με τεχνητό εμπλουτισμό των υδροφορέων, μειώνοντας σταδιακά το έλλειμμα (έως την πλήρη αποκατάστασή τους) και αποκρούοντας τους κινδύνους υφαλμύρυνσης που απειλούν πολλές περιοχές.

Όλες αυτές οι διεργασίες επιφέρουν  φυσικά και  δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις  εφόσον για την σταδιακή, επί πολλά έτη, διαδικασία αποκατάστασης αυτών των ελλειμμάτων, ένα σημαντικό μέρος των ταμιευμένων υδάτων (στον Αχελώο, αλλά και στους μικρότερους περιφερειακούς ταμιευτήρες), θα «δεσμεύεται» για οικολογικούς σκοπούς, καθυστερώντας σημαντικά την απόσβεση των προαναφερθέντων έργων.

Εάν όμως καθυστερήσει ακόμη περισσότερο η υλοποίηση αυτών των έργων, τα ελλείμματα θα εκτοξευτούν και οι οικονομικές επιπτώσεις θα αυξηθούν εκθετικά.

Το θέμα που περιγράψαμε μπορεί να αντιμετωπισθεί μεσοπρόθεσμα σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός με την επίμονη εφαρμογή ενός προγράμματος εξοικονόμησης νερού, με στόχο την μείωση των καταναλώσεων στις αρδεύσεις τουλάχιστον κατά 25%, αφετέρου με την σταδιακή επανατροφοδότηση (εμπλουτισμό) νερού στους εξαντλημένους υδροφορείς, αξιοποιώντας συνδυαστικά όλες τις προσφερόμενες δυνατότητες ταμίευσης, είτε αυτές που προαναφέραμε στην λεκάνη Πηνειού, είτε (κυρίως) αυτήν της Συκιάς στην όμορη λεκάνη Αχελώου.

Ανάλογα θετικά αποτελέσματα θα επέλθουν και στην προστασία των επιφανειακών υδατικών οικοσυστημάτων (ποτάμια, λίμνες), τα οποία κάθε χρόνο κατά την αρδευτική περίοδο «στεγνώνουν», και καταστρέφεται το οικοσύστημα , το οποίο επανέρχεται μερικώς την περίοδο των βροχών. Και όλα αυτά συμβαίνουν επειδή τα πάντα υποτάσσονται, χωρίς εναλλακτική διέξοδο, στην κάλυψη των αναγκών της γεωργίας, ενώ  οι καταστροφές που προκαλούνται καθιστούν τους αγρότες μας «θύτες» και «θύματα» ταυτόχρονα.

Συνεπώς, όσο επίμονα και συστηματικά οφείλουμε να επικεντρώσουμε την προσπάθειά μας στο σκέλος της ζήτησης, άλλο τόσο θα πρέπει να εξαντλήσουμε ΟΛΕΣ, χωρίς εξαιρέσεις, τις δυνατότητες που μας προσφέρονται στο σκέλος της προσφοράς.

Συνοπτικά, με τα έργα ταμιεύσεων και μεταφοράς επιφανειακών νερών θα μπορέσουμε να υποκαταστήσουμε ένα σημαντικό αριθμό γεωτρήσεων, να προστατεύσουμε το περιβάλλον μας, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό να μειώσουμε αρδευόμενες παραγωγικές εκτάσεις, να φτωχοποιήσουμε χιλιάδες αγροτικά νοικοκυριά και, να ακυρώσουμε την διαμόρφωση συνθηκών μιας βιώσιμης και αποδοτικής Γεωργίας.

Σημαντική είναι ακόμη και η προοπτική παραγωγής «πράσινης» ενέργειας μέσω της υδροηλεκτρικής αξιοποίησης των υδάτων του Ταμιευτήρα Συκιάς. Ειδικά στο έργο αυτό υπάρχουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για «διπλή» παραγωγή ενέργειας, αφενός  προς τον ρου του Αχελώου αφετέρου προς την λεκάνη Πηνειού (περιοχή Μουζακίου, σύστημα άντλησης – ταμίευσης), κάτι που εξασφαλίζει την «αποθήκευση» ηλεκτρικής ενέργειας με απόλυτα οικολογικό τρόπο, αλλά και την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας.

Οι σύνθετες δράσεις που, εντελώς συνοπτικά, περιγράψαμε, απαιτούν υπέρβαση των αγκυλώσεων γύρω από τον Αχελώο και της επί χρόνια στασιμότητας γύρω από το υδατικό της Θεσσαλίας, αποφασιστική πολιτική βούληση, πολιτικό σχέδιο, διοικητικό συντονισμό στην κατεύθυνση μιας υγιούς και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτων, θεσμικό εκσυγχρονισμό και βελτίωση της λειτουργίας του τομέα διαχείρισης υδάτων καθώς και την δημιουργία φορέα διαχείρισης με συμμετοχή των χρηστών (ύδρευση, άρδευσή βιομηχανία κλπ.), όπως συμβαίνει σε πλήθος άλλων χωρών στην ΕΕ και τον κόσμο ολόκληρο.

Τότε και η οικονομία της Θεσσαλίας, απαλλαγμένη από τα «βαρίδια» του άλυτου υδατικού προβλήματος, θα μπορέσει να βρει τον αναπτυξιακό της βηματισμό, απελευθερώνοντας όλες τις δυνατότητες που διαθέτει.]

* Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

* Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ

Πηγή : DEAL news

Το δημοσίευμα σε μορφή pdf εδώ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Οι κυριότερες αποφάσεις του ΣτΕ για τα έργα Αχελώου

 

Επειδή εδώ και χρόνια, πολλοί από αυτούς που αντιδρούν στην ολοκλήρωση των ημιτελών έργων του Άνω Αχελώου, διακινούν ψέματα ή/και μισές αλήθειες (με σκοπό να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη) και επικαλούνται τις αποφάσεις του ΣτΕ για τα έργα Αχελώου, σας παραθέτουμε κάποιες έγκυρες και χρήσιμες πληροφορίες για αυτές τις πολυσυζητημένες αποφάσεις :

• Το ΣτΕ, με την απόφαση 3478/2000 (εισηγητής ο μετέπειτα πρόεδρος του κ. Μενουδάκος) απέρριψε, με ισχυρή πλειοψηφία, στο σύνολό τους τις διάφορες οικολογικού περιεχομένου αιτιάσεις κατά των έργων Άνω Αχελώου (δήθεν παράβαση κοινοτικής οδηγίας περί «διατήρησης οικοτόπων», δήθεν αντίθεση με τη διεθνή σύμβαση του Ρίο για την «βιοποικιλότητα», ομοίως της σύμβασης της Βόννης για τα «είδη άγριας πανίδας», ομοίως της συνθήκης Ramsar σχετικά με τους υγροτόπους Μεσολογγίου και Δέλτα Αχελώου  κλπ.). Το ακυρωτικό αποτέλεσμα αυτής της απόφασης οφείλεται αποκλειστικά και ΜΟΝΟ  στην απουσία «ειδικά αιτιολογημένης κρίσης της διοίκησης» σχετικά με  την προστασία ενός Μοναστηριού στο Μυρόφυλλο Τρικάλων (σύμβαση Γρανάδας/1985, «προστασία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς»). Παρότι όλα αυτά τα γνωρίζουν, οι γνωστοί λαϊκιστές  αποκρύπτουν έντεχνα ότι το ΣτΕ απέρριψε τα επιχειρήματα τους κατά των έργων και συνεχίζουν απτόητοι να τα αναμασούν. Επιπλέον, εξαπατώντας την κοινή γνώμη, αφήνουν  να εννοηθεί  ότι δήθεν υπάρχει  σε αυτά η σύμφωνη γνώμη του Δικαστηρίου…

• Κατά την διάρκεια της μακράς ιστορίας των έργων «εκτροπής Αχελώου», το ΣτΕ κλήθηκε δυο φορές να εξετάσει εάν τα έργα αυτά «αντίκεινται ουσιαστικώς στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης». Στην πρώτη απόφαση του  (3478/2000), το ΣτΕ με ισχυρή πλειοψηφία, απέρριψε την άποψη των προσφευγόντων. Το δικαστήριο έκρινε ότι η αξιολόγηση για παράβαση αυτής της αρχής «εξέρχεται των ορίων του  ακυρωτικού ελέγχου». Επίσης επεσήμανε ότι «δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι τα παραπάνω έργα …αντίκεινται στους ορισμούς του συντάγματος και της συνθήκης για την ΕΕ…….και …ότι η πραγματοποίηση τους απαγορεύεται…». Όμως οι αντιδρώντες δεν πτοήθηκαν και στα επόμενα χρόνια επανάφεραν το θέμα, ελπίζοντας σε αλλαγή συσχετισμών ανάμεσα στους δικαστές του ΣτΕ, κάτι που επέτυχαν. Έτσι, με την απόφασή 26/2014, και πάλι κατά πλειοψηφία, το ΣτΕ, κρίνοντας ακριβώς επί των ιδίων έργων και χωρίς νεότερα στοιχεία, ανέτρεψε την παλαιότερη απόφαση του (!). Στην απόφαση αυτή,  ισχυρή μειοψηφία με επικεφαλής τον μετέπειτα πρόεδρο του ΣτΕ Α. Ράντο, διαφώνησε με την εκτίμηση της πλειοψηφίας, θεωρώντας ότι «..το συνολικό έργο κρίθηκε ρητά ως κατ’ αρχήν συμβατό με την αρχή αυτή είτε η επί μέρους εξέταση των τιθέμενων ζητημάτων, ιδίως με την απάντηση επί των προδικαστικών ερωτημάτων (σ. σ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο), καθόλου δεν οδήγησε σε κρίσεις περί ριζικών παραβάσεων των αντίστοιχων αρχών ή κανόνων δικαίου, αλλά, αντιθέτως, σε κρίσεις περί κατ’ αρχήν δυνατότητος εκτελέσεως του έργου. Συνεπώς, δεν δικαιολογείται, και, μάλιστα, μετά την υποβολή του προδικαστικού ερωτήματος και τις επ’ αυτού απαντήσεις, η ακύρωση για τον λόγο αυτό, η οποία εξάλλου, καθιστά εκ των υστέρων αλυσιτελή την υποβολή του ερωτήματος.»   και παρακάτω « ... η ευθεία αξιολόγηση από μέρους του δικαστή των επιπτώσεων ορισμένου έργου και η κρίση αν η πραγματοποίησή του αντίκειται στην εν λόγω αρχή εξέρχεται των ορίων του ακυρωτικού ελέγχου…» Στην συνέχεια, οι μειοψηφούντες δικαστές και ο κ. Ράντος θεώρησαν ότι οι λόγοι ακύρωσης που επικαλέστηκε η πλειοψηφία «αναφέρονται σε τήρηση διαδικασιών  …. είτε σε πλημμέλειες αιτιολογίας…. Που από την φύση τους δεν μπορεί να οδηγήσουν στο εν λόγω συμπέρασμα» (σ.σ. ότι δηλαδή το έργο αντίκειται στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης).»

• Στην πραγματικότητα, σε κάθε προσφυγή που υποβάλλονταν κάθε φορά με στόχο την ακύρωση κάποιων αποφάσεων της διοίκησης, το ΣτΕ αξιολογούσε και έκρινε επιμέρους ζητήματα και ουδέποτε εξέτασε ολοκληρωμένα και σφαιρικά την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων από τον Αχελώο και τα αντίστοιχα τεχνικά έργα. Κατά μείζονα λόγο, δεδομένου ότι όλες αυτές οι προσφυγές υποβλήθηκαν από τα μέσα του 1990 έως (η τελευταία) τα μέσα της δεκαετίας 2000, το ΣτΕ δεν είχε την ευκαιρία να λάβει υπόψη του τις σημερινές συνθήκες που επιβάλλουν την ολοκλήρωση και λειτουργία των ημιτελών έργων, όπως οι απειλές από ξηρασία, η ανάγκη αναπλήρωσης μόνιμων υδατικών αποθεμάτων υπόγειων υδροφορέων [σημ. τα στοιχεία αυτά καταγράφηκαν επίσημα και περιέχονται στις αποφάσεις της διοίκησης (Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων) πολλά χρόνια αργότερα και μετά την υποβολή της τελευταίας προσφυγής, η οποία  οδήγησε το 2014 στην τελευταία ακυρωτική απόφαση], η διάβρωση εδαφών, η εκτεταμένη εμφάνιση υφάλμυρων νερών, η σταθερά επαναλαμβανόμενη καταστροφή των οικοσυστημάτων σε κάθε αρδευτική περίοδο κ.ο.κ.

Εκεί λοιπόν που βρισκόμαστε στην υπόθεση έργων Αχελώου, οφείλει η κυβέρνηση να οριστικοποιήσει με σαφήνεια (και όχι με επικοινωνιακά τρικ) τις αποφάσεις της, να επιλέξει την υδροηλεκτρική αξιοποίηση των έργων, να επιλύσει τις διοικητικές εκκρεμότητες, και όλα αυτά σε γνώση και συνεννόηση με το ΣτΕ, όπως επιβάλλεται σε κάθε αναπτυξιακό εγχείρημα μιας σοβαρής κυβέρνησης που επιζητά βιώσιμες λύσεις.

Σχετικά κείμενα θα βρείτε εδώ, εδώ και εδώ 

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb