Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον

Νερό και Γεωργία - Άρθρο Του Φάνη Γέμτου* με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού 2021

Όπως κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου με απόφαση του ΟΗΕ γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού.

Για φέτος αποφασίστηκε να υιοθετηθεί το σύνθημα : Τι σημαίνει το νερό για μένα ;

Στην εικόνα βλέπετε την αφίσα που δείχνει όλες τις συνδέσεις του νερού με τη ζωή μας :

Μας εξασφαλίζει τις άμεσες ανάγκες μας (πόσιμο νερό, καθαριότητα), μας δίνει ενέργεια, βοηθά στις μεταφορές μας, μέσω της γεωργίας μας εξασφαλίζει τη τροφή και τις πρώτες ύλες που χρειαζόμαστε και συντηρεί το περιβάλλον στο οποίο ζούμε να απολαμβάνουμε.

Όλα αυτά με τις αλληλεπιδράσεις τους φαίνονται στο παρακάτω διάγραμμα :

Η παραγωγή των φυτών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την υγρασία του εδάφους. Χάρη στην υγρασία αυτή μπορούν να απορροφούν θρεπτικά στοιχεία από το έδαφος ενώ διατηρούν τη σπαργή των κυττάρων και ψύχουν το υπέργειο τμήμα τους.

Κατ’ επέκταση στηρίζουν και τη κτηνοτροφία με παροχή νερού στα ζώα και με τη παραγωγή ζωοτροφών.

Βόρειες χώρες με υψηλή βροχόπτωση και κατανομή της σε όλο το χρόνο μπορούν να συντηρούν τη γεωργική παραγωγή με ελάχιστο ή χωρίς πρόσθετο νερό. Αντίθετα Νότιες χώρες με μικρές βροχοπτώσεις και κυρίως άνιση κατανομή τους στο χρόνο χρειάζονται προσθήκη νερού μέσω των αρδεύσεων για να εξασφαλίσουν τη παραγωγή. Ακόμα και σε Βόρειες χώρες πολλές καλλιέργειες ωφελούνται από την άρδευση και μελέτες έδειξαν την οικονομική ωφέλεια.

Η χώρα μας και ιδιαίτερα η Θεσσαλία είναι μια περιοχή με γενικά χαμηλές βροχοπτώσεις (ετήσιο ύψος από 500 χιλιοστά στην Ανατολική έως 700 χιλιοστά στη Δυτική) συγκεντρωμένες στους χειμερινούς μήνες του έτους όταν οι καλλιέργειες αναπτύσσονται αργά λόγω χαμηλών θερμοκρασιών.

Η εξασφάλιση υψηλών αποδόσεων και ιδιαίτερα των εαρινών καλλιεργειών απαιτεί πρόσθετες ποσότητες αρδευτικού νερού στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών του έτους.

Με τις συνθήκες αυτές η σημερινή παραγωγική γεωργία και κτηνοτροφία της Θεσσαλίας στηρίζονται στην άρδευση του 50% των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Μάλλον ορθότερα στηρίζονταν γιατί φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια αρχίζει μια μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων αλλά και των αρδευόμενων καλλιεργειών.

Η εξασφάλιση νερού άρδευσης στηρίχτηκε στη Θεσσαλία σε εκμετάλλευση υπόγειων υδροφορέων. Από τις πρώτες συστηματικές βαθιές γεωτρήσεις του 1970 (Πρόγραμμα ΑΥΥΘ) και στη συνέχεια τις ανεξέλεγκτες (μετά το 1980) με τη πολιτεία να κλείνει τα μάτια, η άρδευση στηρίζεται πλέον κατά 70-80% σε αντλούμενο μη ανανεώσιμο υπόγειο νερό.

‘Ήδη η υπερεκμετάλλευση έχει δημιουργήσει έλλειμα 3 δις κ.μ. Η στάθμη των υπογείων υδροφορέων συνεχώς ταπεινώνεται με αποτέλεσμα να αυξάνει συνεχώς το βάθος των γεωτρήσεων και της άντλησης με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους. Ταυτόχρονα η ταπείνωση της στάθμης προκαλεί είσοδο θαλασσινού νερού που απειλεί τη ποιότητα του νερού άρδευσης και δημιουργεί κινδύνους τεράστιας οικολογικής καταστροφής.

Τα επιφανειακά νερά με μόνο δύο ουσιαστικά έργα ταμίευσης (τα φράγματα και τις αντίστοιχες τεχνητές λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου) αφήνονται να καταλήγουν όλο το χειμώνα στη θάλασσα ενώ τα καλοκαίρια πλέον ο κύριος ποταμός ο Πηνειός στερεύει πριν από τη Λάρισα.

Ενώ η Θεσσαλική πεδιάδα περιβάλλεται από βουνά όπου θα μπορούσαν να ταμιευτούν οι χειμερινές βροχοπτώσεις καμία προσπάθεια δεν γίνεται τα τελευταία πολλά χρόνια.

Μεγάλα φράγματα που θα μπορούσαν να αποθηκεύσουν νερό για ασφάλεια υδροδότησης και άρδευσης (σε ξηρές περιόδους που αναμένονται με τη κλιματική αλλαγή), με χαμηλό κόστος ανά αποθηκευμένο κ.μ., που θα μπορούσαν παράλληλα να παράγουν ΥΗ ενέργεια αλλά και να ρυθμίσουν τη ροή των υδάτων αποτρέποντας καταστροφές από πλημύρες (μια άλλη επίπτωση της κλιματικής αλλαγής) δεν γίνονται.

Αλλά και το λίγο επιφανειακό νερό μεταφέρεται με ανοικτούς κακοσυντηρημένους αγωγούς χιλιάδων χιλιομέτρων με τεράστιες απώλειες. Παρ’ όλες τις προσπάθειες των αγροτών να βελτιώσουν το βαθμό απόδοσης του αρδευτικού νερού με υψηλό ποσοστό συστημάτων στάγδην άρδευσης δεν φαίνεται να βελτιώνει τη κατάσταση.

Φτάνουμε επομένως στην εποχή των μεγάλων αποφάσεων.

Η σημερινή Θεσσαλική Γεωργία με κύκλο εργασιών κοντά στα 300 €/στρ (έναντι των 200 €/στρ της χώρας) κινδυνεύει να καταρρεύσει με μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων που θα μετατραπούν σε ξηρικές.

Αυτό σημαίνει μείωση της ακαθάριστης αξίας από τα πάνω από τα 200 €/στρ στα 60-100 €/στρ κάτι που θα προκαλέσει απώλεια εκατοντάδων εκατομμυρίων € για την ευρύτερη οικονομία της περιοχής.

Αντί να αυξήσουμε τον κύκλο εργασιών και να στοχεύσουμε στα επίπεδα του Ισραήλ (1200 €/στρ) που κατάφερε να ποτίσει την έρημο με συστηματική προσπάθεια εμείς πάμε προς τα πίσω.

Οι δράσεις πρέπει να προέλθουν από συλλογικούς φορείς και αφορούν τα έργα ταμίευσης εσωτερικά και εξωτερικά της λεκάνης του Πηνειού και του Ενιπέα αλλά και έργα ορθολογικής και χαμηλών απωλειών μεταφοράς του νερού που πρέπει να γίνουν από τους φορείς της πολιτείας και τους οργανισμούς διαχείρισης των δικτύων. Αλλά και από τους αγρότες που πρέπει να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα χρήσης του νερού κατά τη διανομή στα χωράφια τους. Από τη χρήση συστημάτων άρδευσης χαμηλών απωλειών όπως η στάγδην άρδευση αλλά και η χρήση καλλιεργητικών τεχνικών που θα αυξήσουν τόσο την οργανική ουσία του εδάφους και την υδατοϊκανότητα όσο και τη διηθητικότητα του. Καλλιεργητικά συστήματα όπως η γεωργία συντηρήσεως (με χρήση αμειψισπορών, συνεχούς εδαφοκάλυψης και ακατεργασίας) μπορούν να τα επιτύχουν.

Ταυτόχρονα η εφαρμογή τους σε επικλινή εδάφη θα μειώσει τη διάβρωση που τα καταστρέφει (το 30% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη Θεσσαλία) ενώ θα περιορίσει την απορροή (σε συνδυασμό με ζώνες ανάσχεσης) περιορίζοντας πλημυρικά φαινόμενα.

Η χρήση νέων τεχνολογιών όπως η διαφοροποιημένη εφαρμογή αρδευτικού νερού μπορεί να επιτύχει μειώσεις κατανάλωσης της τάξεως του 10-20% αλλά κυρίως ορθή εφαρμογή του νερού με αισθητήρες μέτρησης υγρασίας εδάφους ή ενδείξεων καταπόνησης των φυτών.

Είναι προφανές ότι οι δυνατότητες καλύτερης διαχείρισης του νερού στη Θεσσαλία υπάρχουν.

Αυτό που χρειάζεται βούληση για να εφαρμοστούν και να εξασφαλίσουν μακροχρόνια τη ζωή και την ευημερία των Θεσσαλών αλλά και της Χώρας.

Και πάλι η ρύπανση της Κάρλας !

Κανείς δεν αμφιβάλλει, για μια ακόμη φορά, ότι υπάρχουν κίνδυνοι για τις καλλιέργειες από την ρύπανση των νερών της τεχνητής λίμνης Κάρλας.

Αμφιβολίες υπάρχουν μόνο για το μέγεθος του προβλήματος, αφού «..υπάρχουν αυξημένα ιόντα ασβεστίου, μαγνησίου και χρειάζονται επιπλέον εξειδικευμένες εξετάσεις» (σημ. πλην της αγωγιμότητας), όπως επισημαίνει η πρόεδρος του Φορέα διαχείρισης Κάρλας κα Ιφιγένεια Κάγκαλου (ypaithros.gr, 2/3/2021).

Για το ίδιο θέμα υπήρξαν και πολιτικές αντιδράσεις από βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ (επερώτηση στη Βουλή) και από την «Λαϊκή Συσπείρωση Θεσσαλίας» προς τον Περιφερειάρχη κ. Κ. Αγοραστό (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ,2/3/2021).

Έχουμε επανειλημμένα αναδείξει το πρόβλημα της Κάρλας από τον ιστότοπο ypethe.gr.

Το επαναλαμβάνουμε : Το έργο αυτό παραδόθηκε και εγκαινιάστηκε με δύο απολύτως επιβεβαιωμένα και πιστοποιημένα «ελαττώματα».

Το πρώτο είναι η τροφοδοσία του ταμιευτήρα μέσω «διπλής» άντλησης νερού από τον Πηνειό, η οποία, από προσωρινή λύση (με μεγάλη κατανάλωση ενέργειας και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο κατά την διαδρομή των υδάτων έως τον ταμιευτήρα) τείνει να εξελιχθεί σε μόνιμη επιλογή.

Η αρχικά προβλεφθείσα και επιβεβλημένη, τεχνικά, οικολογικά και οικονομικά, τροφοδοσία από την Γυρτώνη δια βαρύτητας, φαίνεται ότι δεν απασχολεί όσο πρέπει τους αρμοδίους, που, δυστυχώς αρκούνται για την ώρα στην «δόξα» της ολοκλήρωσης του έργου.

Το δεύτερο «ελάττωμα» είναι η ανεξέλεγκτη ρύπανση από προσμείξεις στα μεταφερόμενα (από τον Πηνειό) νερά αστικών, κτηνοτροφικών και βιομηχανικών αποβλήτων, τα οποία τελικά δημιουργούν ερωτηματικά για την ασφαλή χρήση (στις καλλιέργειες) των υδάτων του ταμιευτήρα.

Το πρόβλημα είναι γνωστό …πριν ακόμη λειτουργήσει ο νέος ταμιευτήρας (!).

Όλοι όμως δέχθηκαν την «προσωρινή» λύση τροφοδοσίας, χωρίς πάντως την διάθεση να «συγκρουστούν» με τα μικρά ή μεγάλα συμφέροντα και τις νοοτροπίες που επί δεκαετίες έχουν καλλιεργηθεί και χαρακτηρίζονται από την αδιαφορία στην απόρριψη αποβλήτων (υγρών, στερεών, φυτοφαρμάκων κ.ο.κ.).

Έτσι, μετά την παρουσία όλων (πολιτών και φορέων) στα εγκαίνια, στην συνέχεια κυριάρχησε η …απουσία από τις δράσεις υποστήριξης της οικολογικής και ορθολογικής λειτουργίας του έργου.

Όσο για τον Φορέα διαχείρισης το έχουμε πει επανειλημμένα :

Εφόσον το έργο χωρικά συνδέεται με την λεκάνη απορροής του Πηνειού και οι επιβαρυντικές δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία, διαχείριση αστικών αποβλήτων κλπ.) που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή, βρίσκονται ΕΚΤΟΣ των ορίων του Φορέα διαχείρισης Κάρλας, τότε όλες οι προσπάθειες τους για προστασία και ασφαλή λειτουργία του οικοσυστήματος, στην καλλίτερη περίπτωση απλώς υποβαθμίζουν το αποτέλεσμα τους, ενώ στην χειρότερη περίπτωση τινάζουν στον αέρα την λειτουργία του φορέα.

Γι’ αυτό ακριβώς επιμένουμε στην θέσπιση ενός ΕΝΙΑΙΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ στο σύνολο του υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας, με συμμετοχή της διοίκησης και των χρηστών, με «δικό τους» κανονισμό λειτουργίας και αντιμετώπισης όλων των σχετικών δράσεων, με γνώμονα την προστασία της υγείας, την βιώσιμη διαχείριση των επί μέρους οικοσυστημάτων, την ασφάλεια λειτουργίας, τον αποτελεσματικό έλεγχο κλπ.

Η διαχρονική αντιμετώπιση – πρακτική να «σπέρνουμε» φορείς, αμειβόμενους (;) προέδρους, συμβούλια και μικρά αποσπασματικά διοικητικά όργανα στα διάφορα οικοσυστήματα της περιοχής μας (παρότι αυτά επί της ουσίας αλληλοεπηρεάζονται) μάλλον δυσκολεύει παρά προωθεί την λύση των προβλημάτων.

Εξάλλου η δραματικά κακή κατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων της Θεσσαλίας, όπως αποτυπώνεται στο εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης υδάτων (είτε αυτό φέρει «δεξιές» είτε φέρει «αριστερές» υπογραφές), δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για την όλη κατάσταση και τους επερχόμενους κινδύνους.

Τι άλλο λοιπόν πρέπει να συμβεί στον τόπο αυτό για να καταλάβουν οι αρμόδιοι (υπηρεσίες, φορείς, αυτοδιοίκηση, Βουλευτές, Υπουργεία κλπ.) ότι η διαχείριση υδάτων στη Θεσσαλία είναι άθλια και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, ως ένα πρώτο βήμα, είναι εκ των ουκ άνευ ;

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb

Ένα από τα πολλαπλά μηνύματα του πρόσφατου σεισμού στη Θεσσαλία αφορά στις υδρεύσεις των πόλεων και οικισμών

Δεν διεκδικούμε δόξα ως « μετά Χριστόν προφήτες».

Όμως ο πρόσφατος σεισμός προκάλεσε σοβαρότατα προβλήματα και στο σύστημα ύδρευσης της μεγαλούπολης Λάρισας (και όχι μόνο), αφήνοντας τους καταναλωτές χωρίς πόσιμο νερό, για ημέρες.

Προφανώς στεκόμαστε και εμείς συμπαραστάτες στον αγώνα των τοπικών αρχών και ιδιαίτερα των εργαζομένων της ΔΕΥΑ Λάρισας και των άλλων όμορων επιχειρήσεων ύδρευσης, που εργάσθηκαν νυχθημερόν για την αποκατάσταση των προβλημάτων και την επαναφορά όλου του συστήματος (γεωτρήσεις, δεξαμενές, δίκτυο κλπ.) σε επίπεδο φυσιολογικής λειτουργίας, με παροχή άφθονου και υγιεινού νερού.

Οφείλουμε όμως να παρατηρήσουμε ότι στις γνωστές και επανειλημμένες παθογένειες των συστημάτων ύδρευσης που βασίζονται στους υπόγειους υδροφορείς και βιώσαμε μέχρι τώρα (προβλήματα ποιότητας από ρύπανση βιομηχανικής και γεωργικής προέλευσης, νιτρικά κ.ο.κ, αλλά και ανασφάλεια όσον αφορά την ποσοτική επάρκεια των υδροφορέων σε βάθος χρόνου), προστίθεται άλλη μια σοβαρή αβεβαιότητα από τις μεταβολές που επιφέρει στους υδροφορείς μια σοβαρή σεισμική δραστηριότητα, σε μια (σεισμογενή ούτως ή άλλως) περιοχή.

Ειδικότερα σε ότι αφορά την ύδρευση της Λάρισας και τις προοπτικές αντιμετώπισης των παραπάνω ζητημάτων σε βάθος χρόνου, έχουμε διατυπώσει στο παρελθόν τις απόψεις μας με παρεμβάσεις (σε επιστημονικές ημερίδες) ή και άρθρα.

Ενδεικτικά θα αναφερθούμε σε τρεις από αυτές :

Η πρώτη έγινε στην ημερίδα του ΤΕΕ/Κ-Δ Θεσσαλίας με θέμα την ύδρευση των θεσσαλικών πόλεων (Μάϊος 2013), όπου είχε επισημανθεί ότι :

«…Η ΔΕΥΑ Λάρισας παρότι τα τελευταία χρόνια έκανε κάποια βήματα προς την κατεύθυνση σχεδιασμού για το μέλλον και την εξασφάλιση υδρευτικού νερού, εντούτοις απέχει ακόμη από την δρομολόγηση λύσεων και αποφάσεων που θα καθορίσουν το μέλλον της για τα επόμενα 30-50 χρόνια……………………………….. Θα ήταν συνεπώς σκόπιμο να δρομολογηθεί για το μέλλον, η δυνατότητα αξιοποίησης και εκμετάλλευσης επιφανειακών πηγών νερού με ταμιευτήρες. Δεδομένου ότι κοντινές θέσεις φραγμάτων για ταμίευση επιφανειακών νερών υπάρχουν κυρίως στην περιοχή Ελασσόνας, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν τόσο οι ανάγκες της ΔΕΥΑΛ (μαζί με τις ενδεχόμενες επεκτάσεις του Δήμου Κιλελέρ, κ.α), όσο και οι ανάγκες του Δήμου Ελασσόνας (με πληθυσμό 20.000 κατοίκους), του Δήμου Τυρνάβου ή και άλλων όμορων Δήμων. Ορισμένες από τις θέσεις αυτές, βρίσκονται σε ακτίνα 30-50 χιλιόμετρα από την Λάρισα και πληρούν τις προϋποθέσεις ωφέλιμης χωρητικότητας, για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών σε νερό, της ΔΕΥΑΛ, δηλαδή 10-30 εκατ. μ3…..».

- Στη δεύτερη με τίτλο «Η Αλεξανδρούπολη δείχνει τον δρόμο για τη διαχείριση του νερού» (22/11/2019) σημειώναμε ότι :

«….Υπάρχουν μάλιστα σχετικές προμελέτες, ακόμη και ένα ημιτελές έργο (φράγμα) για τεχνητή λίμνη στη περιοχή Αγιονέρι Ελασσόνας, που θα μπορούσε να καλύψει σημαντικό μέρος των αναγκών ύδρευσης της Λάρισας……..Επανερχόμαστε στην αντίληψη για ύδρευση της Λάρισας και της Θεσσαλίας γενικότερα από επιφανειακά νερά, όχι μόνο για λόγους υγείας και κόστους νερού, αλλά, κυρίως για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την, ανεξέλεγκτη και χωρίς λογική, υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδροφορέων και τις συνεχιζόμενες αντλήσεις…...

Θεωρούμε πλέον ώριμη και αναγκαία την απόφαση η Δημοτική αρχή Λάρισας αλλά και όλοι οι τοπικοί παράγοντες των ΟΤΑ στην Θεσσαλία να εξετάσουν τις λύσεις που έχουν προταθεί κατά καιρούς, να μεριμνήσουν για την ωρίμανση μελετών και να απαιτήσουν την ένταξη των αντίστοιχων έργων σε πρόγραμμα χρηματοδότησης….».

Τέλος, πριν λίγους μήνες σε σχετικό άρθρο για το Αγιονέρι (26/5/2020) προτείναμε :

«..Σε περίπτωση που το Αγιονέρι τελικά δεν θα χρειαστεί για την άρδευση των περιοχών που προαναφέρθηκαν, ας αναθέσουν την διερεύνηση του ζητήματος στην ΔΕΥΑ Λάρισας, εάν και εφόσον και εκείνη το επιθυμεί, και ας εξεταστούν οι προϋποθέσεις για την αξιοποίηση των υδάτων του ημιτελούς έργου. Ας σημειωθεί ότι ο όγκος αυτών των υδάτων θα ενισχύσει σε ποσοστό πάνω από το 50% των ποσοτήτων που καταναλώνει σήμερα η περιοχή Λάρισας για την ύδρευση των οικισμών. Χρήσιμο θα ήταν εάν η ΔΕΥΑΛ έκανε μια δημόσια παρέμβαση στο θέμα αυτό….»

Η προκήρυξη μάλιστα από την ΔΕΥΑΛ (Δεκέμβριος 2019) του σχετικού masterplan για την ύδρευση της Λάρισας, μας δίνει την ευκαιρία να τεκμηριωθεί, επιστημονικά και οικονομικά, η καλλίτερη δυνατή λύση κάλυψης των αναγκών ύδρευσης για τις επόμενες δεκαετίες.

Συνοψίζοντας λοιπόν, θεωρούμε ότι η όλη κατάσταση των τελευταίων ημερών συνιστά ακόμη ένα σοβαρό λόγο, σε ότι αφορά στην Λάρισα και γενικότερα στις υδρεύσεις των πόλεων και οικισμών της πεδινής (κυρίως) Θεσσαλίας – πλην Καρδίτσας – για άμεση επανεξέταση της δυνατότητας υδροδότησης από επιφανειακούς ταμιευτήρες στα γύρω ημιορεινά, κάτι που θα αμβλύνει αποφασιστικά τα προβλήματα ποιότητας και επάρκειας, αλλά και γενικότερα θα θωρακίσει αποτελεσματικά την συνολική ασφάλεια των ευαίσθητων συστημάτων ύδρευσης.

Και ας σκεφθούμε :

Σε μια περιοχή με τόσο ταλαιπωρημένους και οικολογικά υποβαθμισμένους υπόγειους υδροφορείς, στον 21^ο αιώνα, μπορούμε σε αυτούς να στηρίξουμε (για πόσο ακόμη ;) την υδροδότησή μας για το πόσιμο νερό ;

Είναι στις ημέρες μας αποδεκτό, η σχέση υπόγειων έναντι επιφανειακών νερών (από πλευράς προέλευσης της πηγής υδροδότησης συνολικά στη Θεσσαλία) να βρίσκεται στα επίπεδα 80 : 20 τοις εκατό ;

Ακόμη ας μην μας διαφεύγουν τα λοιπά πλεονεκτήματα της ταμίευσης επιφανειακών υδάτων στα ημιορεινά, δεδομένου ότι αυτή προσφέρεται για την εξυπηρέτηση πολλαπλών σκοπών όπως η άρδευση, η αντιπλημμυρική προστασία (με την συγκράτηση κρίσιμων ποσοτήτων νερού βροχοπτώσεων), η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας (ανάλογα με το ύψος της υδατόπτωσης σε κάθε ταμιευτήρα), η δυνατότητα επικεντρωμένης επαναπλήρωσης ελλειμματικών υπόγειων υδροφορέων, η δυνατότητα εξασφάλισης αποθέματος νερού (για περιπτώσεις λειψυδρίας) κλπ.

Και τέλος ας μην αγνοούμε την παράμετρο της υπερβολικής κατανάλωσης ενέργειας που απαιτείται για τις αντλήσεις νερού γεωτρήσεων, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους καταναλωτές με δεδομένο ότι στις πιο πολλές επιχειρήσεις ύδρευσης (ΔΕΥΑ), το μεγαλύτερο από όλα είναι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, που σε αρκετές από αυτές υπερβαίνει το 50% των συνολικών τους δαπανών !

Μήπως ήρθε η ώρα για αλλαγή πλεύσης στον τομέα των πηγών υδροδότησης του πόσιμου νερού, χωρίς άλλες αναβολές ;

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb

Αγροτικές Ενισχύσεις και Έκθεση Πισσαρίδη - Του Αθανασίου Κων. Λιακατά*

Με αφορμή την συζήτηση που είναι σε εξέλιξη για τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας παραγωγικής Γεωργίας στον τόπο μας, αναδημοσιεύουμε από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας ένα επίκαιρο και ενδιαφέρον άρθρο του γεωπόνου Αθανασίου Κων. Λιακατά*.
Οι διιστάμενες απόψεις για την αποτελεσματικότητα και τον ρόλο των επιδοτήσεων τα τελευταία χρόνια, αλλά και για τις αδυναμίες των ελεγκτικών μηχανισμών της ΕΕ, είναι ένα μέρος του συνολικού προβληματισμού που αφορά τις δυνατότητες του πρωτογενή τομέα και το μέλλον της Γεωργίας στη χώρα μας.

[«Πασών των επιστημών μήτηρ τε και τροφός Γεωργία εστί», (Αριστοτέλης)

Διαχρονικά, ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που καλείται να επιλύσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πριν από κάθε αναθεώρηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (Κ.Γ.Π.), είναι ο τρόπος κατανομής των άμεσων ενισχύσεων στους αγρότες.

Έτσι και σήμερα, ενώπιον της επικείμενης αναθεώρησης της Κ.Γ.Π. και με αφορμή την πολυσυζητημένη Έκθεση Πισσαρίδη, θα ήθελα να μοιραστώ κάποιους προβληματισμούς μου σχετικά με την αντιμετώπιση που λαμβάνουν οι αγροτικές ενισχύσεις και ο κλάδος των αγροτών γενικότερα, από τις εκάστοτε κυβερνήσεις ανεξαρτήτως χρωματικών αποχρώσεων.

Στις πρόσφατες αναθεωρήσεις της Κ.Γ.Π. επικρατεί η τάση της μείωσης των άμεσων ενισχύσεων προς τους Έλληνες αγρότες εξαιτίας της εξωτερικής σύγκλισης με τους αγρότες των μελών-χωρών που έχουν εισέλθει στην Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, αλλά και της εσωτερικής σύγκλισης σε βάρος των ιστορικών δικαιωμάτων και υπέρ του Εθνικού Αποθέματος. Προκειμένου να δικαιολογηθεί στους Έλληνες αγρότες αυτή η γενικότερη τάση μείωσης των αγροτικών επιδοτήσεων, οι κυβερνήσεις επιλέγουν τη λύση του κοινωνικού αυτοματισμού ή αλλιώς το «διαίρει και βασίλευε». Χαρακτηριστικά, στην περίφημη Έκθεση Πισσαρίδη αναφέρεται ότι ένα από τα προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική γεωργία είναι «η μεγάλη εξάρτηση από επιδοτήσεις», καλλιεργώντας την αίσθηση στους απλούς πολίτες που δεν είναι γνώστες, ότι οι αγρότες είναι προνομιούχοι σε σχέση με τους υπόλοιπους δοκιμαζόμενους παραγωγικούς κλάδους της χώρας μας. Αλήθεια, τι εννοούν άραγε οι συντάκτες της Έκθεσης; Μήπως ότι οι αγρότες εισπράττουν υψηλές επιδοτήσεις; Αν ναι, τότε πραγματικά είναι αστείο, οι συντάκτες της Έκθεσης να θεωρούν τους Ευρωπαίους, που επί χρόνια μας χαρακτηρίζουν ως το «άτακτο και κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης», ότι είναι τόσο γενναιόδωροι για να μας χορηγούν αγροτικά κονδύλια χωρίς λόγο και αιτία, και εμείς να ισχυριζόμαστε ότι αυτά είναι πολλά και ότι κάνουν κακό στην ελληνική γεωργία!!! Αλήθεια, τι είναι αυτό που «ενοχλεί»; Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις είναι ευρωπαϊκά χρήματα και όχι του ελληνικού προϋπολογισμού, για να ισχυριστεί κάποιος ότι επιβαρύνει την ταλαιπωρημένη οικονομία μας. Είναι χρήματα που εισρέουν στη χώρα μας και κινούν τόσο την αγροτική οικονομία μας, όσο και άλλους οικονομικούς κλάδους.

Προς τι λοιπόν, όλη αυτή η «ανησυχία» που επικρατεί τα τελευταία χρόνια για «εξορθολογισμό» των αγροτικών επιδοτήσεων ;

Άλλαξε κάτι σε σχέση με το παρελθόν και δεν είναι πια ανταγωνιστική η γεωργία μας ; Αν ναι, το μόνο σίγουρο που άλλαξε είναι το κόστος παραγωγής που συνεχώς αυξάνει, χωρίς καμία κυβέρνηση να μεριμνά για τη μείωσή του. Αν η απάντηση είναι πάλι ναι, τότε ποιοι είναι υπεύθυνοι για την απόκρυψη της έλλειψης ανταγωνιστικότητας και την ωραιοποίηση της κατάστασης της ελληνικής γεωργίας των προηγούμενων χρόνων ;
Για την ιστορία, οι Έλληνες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η Κ.Γ.Π. ξεκίνησε το 1962 και συνεχίζει να εξελίσσεται μέχρι σήμερα, διότι υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν ιδιαίτεροι και σημαντικοί λόγοι για τη χορήγηση των αγροτικών επιδοτήσεων. Αυτούς τους λόγους θα παραθέσω παρακάτω, όπως ακριβώς είναι αναρτημένοι στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε. με τη μορφή ερωτοαπαντήσεων.

Η παραγωγή αγροτικών προϊόντων και η καλλιέργεια της γης είναι υψίστης σημασίας για όλο τον κόσμο, αφενός μεν για τη ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ και την ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ του παγκόσμιου πληθυσμού, αφετέρου δε για τη ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ προκειμένου να διατηρείται σε καλή παραγωγική κατάσταση για να τρέφει και τις επόμενες γενιές.

Για να επιτευχθούν όμως τα παραπάνω, πρέπει να εξακολουθούν να υπάρχουν αγρότες ανά τη γη. Ας μου επιτραπεί ένα προσωπικό ερώτημα: «Ποιοι γονείς σήμερα επιθυμούν και ωθούν τα παιδιά τους προς στο αγροτικό επάγγελμα ;». Αν είμαστε ειλικρινείς, τότε η απάντηση είναι «ΚΑΝΕΙΣ». Οι λόγοι είναι οι δύσκολες συνθήκες εργασίας, το μεγάλο μέγεθος των επενδύσεων που απαιτούνται για τη σύσταση μιας γεωργικής εκμετάλλευσης, και κυρίως η ΕΥΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ εξαιτίας ποικίλων και απρόβλεπτων παραγόντων.

Και σ’ αυτό το τελευταίο είναι που εστιάζει η Κ.Γ.Π., δηλαδή τη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν αγρότες στην ύπαιθρο.

Ειδικότερα, η χορήγηση των αγροτικών επιδοτήσεων έχει ως σκοπό την εξασφάλιση ενός ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ εξαιτίας της ευμεταβλητότητάς του, που οφείλεται στη διακύμανση των ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ των αγροτικών προϊόντων και στη διακύμανση της ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. Η δε διακύμανση της παραγωγής οφείλεται στις αστάθμητες ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ και στις απρόβλεπτες εξάρσεις ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ, όπως εντόμων, μυκήτων, βακτηρίων και ιών, που πολλές φορές δεν είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Τα παραπάνω διδάσκονται στο πρώτο έτος της Γεωπονικής Σχολής, στο μάθημα της Αγροτικής Οικονομίας...
Στους ανωτέρω λόγους πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι αγρότες εφαρμόζουν τα αυστηρότερα πρωτόκολλα :

1) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,

2) ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΛΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ και

3) ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ, τα οποία έχουν υψηλό κόστος εφαρμογής και δυσχεραίνουν την αποτελεσματική φυτοπροστασία, με συνέπεια τη μείωση της παραγωγής και του αγροτικού εισοδήματος.
Στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε. αναφέρεται ότι η Κ.Γ.Π. κοστίζει σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη κατά μέσο όρο 0,30 ευρώ την ημέρα. Δηλαδή 109,50 ευρώ ετησίως, για να απολαμβάνουμε όλοι μας ασφαλή και υγιή τρόφιμα, χωρίς υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και παραχθέντα με σεβασμό προς στο περιβάλλον. Αν σκεφτεί κανείς ότι τη στιγμή που γεννιέται ένα μωρό στη χώρα μας κληρονομεί 29.700 ευρώ χρέος, ποσό που αναλογεί σε κάθε Έλληνα πολίτη για το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας (σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών το 2019), τότε το ετήσιο κόστος των 109,50 ευρώ για την εφαρμογή της Κ.Γ.Π. είναι μηδαμινό.
Επίσης, στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε. ρητά αναφέρεται ότι «αντίθετα με την αντίληψη που υπάρχει σε ορισμένες χώρες, δε χορηγούνται υπέρογκα ποσά στη γεωργία» και ότι «οι άμεσες πληρωμές αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 30% του γεωργικού εισοδήματος στην Ε.Ε.». Αν κάποιοι για εσωτερική κατανάλωση γίνονται βασιλικότεροι του Βασιλέως (δηλαδή της Ε.Ε.) θεωρώντας ότι οι αγρότες απολαμβάνουν και εξαρτώνται από υψηλές επιδοτήσεις, δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες. Το καλύτερο που μπορούν να κάνουν είναι να αφήσουν ήσυχους τους αγρότες να κάνουν τη δουλειά τους, και να αναζητήσουν αλλού τις αιτίες της ελλιπούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας, εφαρμόζοντας πολιτικές, όπως. π.χ. μείωσης φορολογίας (εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ), μείωσης κόστους παραγωγής (ΔΕΗ, τιμή πετρελαίου), επαναφοράς επιστροφής ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου και πολλά άλλα.

Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή τομέα και η ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου περνάει από την αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης του παραμελημένου γεωτεχνικού κλάδου, και όχι από τους υπερτιμημένους και θεωρητικούς «τεχνοκράτες» της Έκθεσης Πισσαρίδη, γι’ αυτό και είναι αδήριτη η ανάγκη για άμεση πρόσληψη γεωτεχνικών τόσο στις κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, όσο και των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, οι οποίες έχουν αφεθεί υποστελεχωμένες και συνεχώς αποστελεχωμένες σε μόνιμο γεωτεχνικό προσωπικό.]

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

*Γεωπόνος, αντιπρόσωπος της ΠΕΓΔΥ στην ΠΟΓΕΔΥ - Διεύθυνση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής Π.Ε. Λάρισας, Περιφέρεια Θεσσαλίας, MSc Φυτοπροστασίας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb

- Από την ομάδα μας στο fb

Επενδύσεις και ευημερία του τόπου : Πώς να τα τορπιλίσετε - Του Φάνη Γέμτου*

Εισαγωγή

Τις προηγούμενες εβδομάδες αντάλλαξα μηνύματα με ένα καλό φίλο σχετικά με τα Φ/Β στο Γεντίκι , στον ιστότοπο (Νερά-Γεωργία-Περιβάλλλον) και στο blog μας.

Είχα αποφασίσει να μην απαντήσω και να συνεχίσω τη συζήτηση καθώς η πρώτη μου απάντηση θεωρώ ότι κάλυπτε σε μεγάλο βαθμό τα επιχειρήματα. Τις τελευταίες ημέρες όμως διαβάζοντας διαφορά άρθρα άλλαξα γνώμη.

Αρχικά, όπως ανέφερε και ο φίλος συμφωνεί μαζί μου ότι η χώρα χρειάζεται παραγωγικές επενδύσεις για να αναπτυχθεί και να πάει μπροστά ώστε να μην έχουμε διαβίωση με δανεικά. Σε αυτό, αλλά και στην ανάγκη ανάπτυξης των ΑΠΕ, συμφωνούν πολλοί στη χώρα. Το ίδιο ισχύει και για την ανάπτυξη του τουρισμού ή της γεωργίας.

Όλοι συμφωνούν ότι είναι τα ισχυρά σημεία της χώρας και πρέπει να τα αναπτύξουμε.

Η άρνηση επενδύσεων στην αυλή μας

Το πρόβλημα αρχίζει όταν αυτές οι θεωρίες πρέπει να γίνουν πράξη με επενδύσεις και σκληρή δουλειά. Γιατί αρχικά πρέπει κάπου να εγκατασταθούν. Και δυστυχώς όποια επένδυση γίνει, όποιο τεχνικό έργο θέλουμε να κάνουμε πρέπει κάπου να εγκατασταθεί, από κάπου να περάσει. Προφανώς εκεί θα υπάρξει κάποια αλλοίωση του περιβάλλοντος. Γιατί οποιοδήποτε έργο είτε είναι ΑΠΕ, είτε μεγάλο ξενοδοχείο για να υποδεχτεί τουρίστες υψηλού εισοδήματος για να στηρίξουν τα εισοδήματά μας, είτε εργοστάσιο παραγωγής προϊόντων, είτε μονάδα διαχείρισης αποβλήτων των πόλεων (σκουπιδιών κλπ), για να πάμε προς μια πράσινη ανάπτυξη και κυκλική οικονομία, είτε δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια πρέπει να εγκατασταθεί κάπου και να λειτουργήσει.

Τότε αρχίζουν οι αντιρρήσεις. Όχι εδώ.

Δικαιολογίες ; Ότι μπορεί να φανταστεί ανθρώπινο μυαλό. Από πλήρη άρνηση των ΑΠΕ διότι οι κακοί κεφαλαιούχοι προσπαθούν να κερδίσουν καταστρέφοντας τα Άγραφα μέσω των ΑΠΕ μέχρι αποδοχή μεν αλλά άλλα λόγια να αγαπιόμαστε.

Πριν λίγες μέρες διάβασα διαμαρτυρία για ΥΗ έργο στον Λούσιο και Ερύμανθο γιατί απειλούν το rafting, διαμαρτυρία για αιολικά και Φ/Β στο Μαίναλο και στο Λυκαίο όρος όπου απειλούν το τουρισμό. Η ΔΕΗ ΑΠΕ στο πρόγραμμά της έχει μόνο αιολικά και κυρίως Φ/Β στα παλαιά της λιγνιτορυχεία και μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Πουθενά Υδροηλεκτρικά.

Πριν λίγες μέρες διάβασα για κάποιες καλόγριες που σταμάτησαν τη γραμμή μεταφοράς ηλεκτρισμού στη Πελοπόννησο γιατί τους χαλούσε την ησυχία καθώς περνούσε 500 μ. μακριά από το μοναστήρι τους !

Σήμερα όμως μέσα στο κούνημα από το σεισμό διάβασα την εισήγηση αντιδημάρχου Αγιάς για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στο Κίσσαβο που προκάλεσε σχετική διαμαρτυρία στο αρμόδιο Υπουργείο.

Οι προτάσεις :

Να μη γίνει καμία επένδυση σε ΑΠΕ μέχρις ότου γίνει η αναθεώρηση του σχετικού χωροταξικού σχεδίου της χώρας. Κάτι ανάλογο θα ήταν να μην γίνονται μεταβιβάσεις ακινήτων στη χώρα μέχρι να τελειώσει το κτηματολόγιο. Είναι γνωστό ότι το κτηματολόγιο σέρνεται για χρόνια γιατί κάποιοι δεν το θέλουν. Καταπατήσεις με κτηματολόγιο δεν θα υπάρχουν. Ή να μη γίνονται δηλώσεις ΟΣΔΕ των αγροτών μέχρις ότου λυθεί το θέμα των δασικών χαρτών. Αφού κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν τις αεροφωτογραφίες του 1945 που πολλά χωράφια λόγω των συνθηκών (πόλεμος, εμφύλιος) δεν καλλιεργούνταν και βγήκαν λιβαδικές εκτάσεις.

Αν είχαν αεροφωτογραφίες πριν από το 1930 όλες οι πλαγιές που σήμερα καλλιεργούνται θα ήταν βοσκότοποι ή δάση. Αν χρησιμοποιούσαν του 1960 τα προβλήματα θα ήταν ελάχιστα αλλά μάλλον δεν είναι αυτός ο στόχος. Αν περιμένουμε να τελειώσει το χωροταξικό είναι βέβαιο ότι θα σταματήσουμε όλες τις επενδύσεις σε ΑΠΕ στη χώρα για πολλά χρόνια. Μάλλον αυτή είναι η επιδίωξη.

Πρόβλημα με τα συνοδευτικά έργα. Πραγματικά σε ότι κατασκευαστεί από σπίτι, δρόμο, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρισμού κλπ. θα υπάρχουν συνοδευτικά έργα που με το τέλος του έργου αποκαθίστανται. Ακόμα και τα λατομεία που εγκαταλείπονται τώρα πρέπει να φυτευτούν με δένδρα. Επομένως μια πρόβλεψη αποκατάστασης είναι λογική. Από την άλλη η διάνοιξη δρόμων μπορεί να συμβάλει στην αντιπυρική προστασία αλλά και στην δυνατότητα επισκέψεων σε περιοχές που σήμερα δεν υπάρχει πρόσβαση. Το ίδιο ισχύει για το επιχείρημα της διάβρωσης και των κατολισθήσεων. Όποιος επενδύει για τα επόμενα 25-50 χρόνια θα φροντίσει να μην καταστραφεί η επένδυσή του από τη διάβρωση και θα πάρει μέτρα. Αλλά σχετικοί όροι στη σύμβαση δεν θα έβλαπταν κανένα. Αυτά είναι λογικό να συζητηθούν.

Να μην εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες πάνω από 1000 μέτρα. Καλύτερα θα ήταν πάνω από 150 μέτρα στη στεριά και να απαγορευτούν στα νησιά. Και για τα θαλάσσια αιολικά κάτι θα πρέπει να πούμε. Έτσι θα εξασφαλίσουμε ότι δεν θα γίνουν πουθενά ανεμογεννήτριες γιατί εκεί δεν έχει αιολικό δυναμικό. Δυστυχώς ο αέρας φυσά στα βουνά και όχι στο κάμπο. Για να είμαστε σίγουροι ακόμα και μετά από πολλά χρόνια που μπορεί να γίνει το χωροταξικό δεν θα γίνουν επενδύσεις σε ΑΠΕ.

Γειτνίαση με ιερούς χώρους (Μοναστήρι) και περιοχές NATURA τα μόνιμα στη φαρέτρα. Ίσως κάπου υπάρχουν και αρχαία ή μπορεί να ανακαλυφτούν στο μέλλον. Είναι βέβαιο ότι κάπου θα υπάρχουν. Όσο για το σεβασμό στα μνημεία φαίνεται από τις ενέργειες του Δήμου να συντηρήσει τους αναβαθμούς που είχαν κατασκευάσει οι πρόγονοι των σημερνών κατοίκων για να συντηρήσουν τη ζωή τους εκεί και να τους κάνει επισκέψιμους. Ίσως κάποιες καλλιέργειες πχ φασολάκια εκεί να ήταν ένα μουσείο παραδοσιακής γεωργίας που θα ενδιέφερε κάποιους. Αλλά αυτό χρειάζεται δουλειά. Οπότε το ξεχνάμε.

Αναφέρει επίσης ότι μειώθηκε το τέλος υπέρ του Δήμου από 3 σε 1% λόγω COVID. Υποθέτω ότι είναι κάτι προσωρινό εκτός και αν πιστέψουμε ότι ο ιός θα είναι πάντα εδώ και θα συνεχίζεται η πανδημία. Ελπίζω να μη ζήσουμε κάτι τέτοιο. Ξέχασε να αναφέρει ότι 80% των επενδύσεων θα είναι εισαγόμενος εξοπλισμός. Το ίδιο ισχύει και για το μοσχαρίσιο κρέας που τρώμε. Χαρακτηριστικά δείγματα ανικανότητας προγραμματισμού της παραγωγής μας.

Ανακατεύουμε βοσκοτόπους, γεωργική παραγωγή κλπ. Δεν ξέρω πόσο χώρο θα πιάσουν 15-20 ανεμογεννήτριες αλλά δεν νομίζω να περιορίσουν ουσιαστικά τους βοσκοτόπους του Κίσσαβου ούτε τις περιοχές με μηλιές που άρχισαν να εγκαθίστανται. Ούτε τα πρόβατα θα γυρίσουν να βόσκουν εκεί. Όχι γιατί θα υπάρχουν οι ανεμογεννήτριες αλλά γιατί πλέον δεν θα υπάρχουν πρόβατα κατάλληλα για να βόσκουν. Η ανικανότητά μας να βελτιώσουμε τα καραγκούνικα και τις άλλες ντόπιες φυλές προβάτων που αντί να παράγουν 350 και 400 κιλά γάλα όπως τα εισαγόμενα παράγουν τα μισά, έχει οδηγήσει σε οικόσιτη προβατοτροφία. Μάλλον δεν θα υπάρξουν ξανά βοσκοί να περιφέρονται με τα ημινομαδικά κοπάδια. Ο εισηγητής δεν αναφέρθηκε στο κίνδυνο να μη γονιμοποιούνται οι μηλιές ή οι αχλαδιές ούτε στις πιθανές μειώσεις γεννήσεων και γαλακτοπαραγωγής των προβάτων αν φτάσουν εκεί. Ευτυχώς.

Η τουριστική αξιοποίηση είναι ένα άλλο σημαντικό θέμα. Στα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης η ευημερία των δανεικών επέτρεψε να κτιστούν πολλά σπίτια για παραθεριστικές κατοικίες. Οι συνταξιούχοι των 40 και 50 ετών που μπορούσαν να κάθονται στα παραθεριστικά τους όλο το καλοκαίρι διατηρούσαν τη ζωή εκεί. Αυτό πέτυχε να αυξήσει το δημόσιο χρέος από 20% του τότε μικρού ΑΕΠ (1974) και να φτάσει αισίως στο 200% με τη βοήθεια του COVID. Φοβάμαι όμως ότι στο μέλλον καθώς θα πρέπει τα παιδιά και τα εγγόνια μας να αποπληρώσουν τα δανεικά μας δεν θα έχουν αυτή τη πολυτέλεια. Φοβάμαι ότι αν αποφασίσουμε να αξιοποιήσουμε τουριστικά τα υπέροχα βουνά μας θα πρέπει να τα συνδυάσουμε με μεγάλα ξενοδοχεία οπότε πάλι θα είμαστε αντίθετοι. Όπως είμασταν πριν λίγα χρόνια αντίθετοι με τα μεγάλα ξενοδοχεία στα νησιά μας. Μέχρι που καταλάβαμε ότι οι τουρίστες δεν έρχονται στα κακής ποιότητας ενοικιαζόμενα δωμάτια που είχαμε αλλά θέλαν κάτι αντίστοιχο με τους ανταγωνιστές μας και τώρα πια παρακαλούμε να έρθουν επενδύσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες. Είναι αυτές που ευτυχώς συνεχίζονται ακόμα.

Αυτό όμως που δεν πρότεινε ο Αντιδήμαρχος και αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο είναι πως θα ζήσει αυτή η χώρα. Ατυχώς στη περίοδο της μεταπολίτευσης η χώρα κατάφερε να διώξει βιομηχανίες (Pirelli, Nissan, κλπ), να κλείσει ή χρεωκοπήσει βιομηχανίες (κατασκευές λεωφορείων, κλωστουφαντουργεία), να αδρανοποιήσει βιομηχανίες κρατικοποιώντας (Ναυηγεία, ΕΛΒΟ κλπ) και να υποβαθμίσει οτιδήποτε παραγωγικό στη χώρα. Η γεωργία διατηρήθηκε μόνο με επιδοτήσεις χωρίς εθνική αγροτική πολιτική που να εξασφαλίζει υψηλό εισόδημα κάτι που έκαναν οι Ιταλοί και οι Ισπανοί και δυστυχώς κάνουν και οι Τούρκοι ανταγωνιστές μας. Τώρα πρέπει για να ξεχρεώσουμε τα δανεικά να δημιουργήσουμε εισοδήματα με ΠΑΡΑΓΩΓΗ και όχι με αέρα καθώς τα δανεικά τελείωσαν. Τι έχουμε εκτός από το τουρισμό που όλοι συμφωνούμε ότι χρειάζεται αλλά όχι ως μοναδική απασχόληση;

Η Ελλάδα είναι μια ορεινή περιοχή με μικρές πεδιάδες ανάμεσα στα βουνά και με μεγάλο αριθμό νησιών.

Ποιοι είναι οι φυσικοί μας πόροι ;

Ο αέρας που φυσά στα βουνά, στις ακτογραμμές και στα νησιά, ο ήλιος με τη μεγάλη ηλιοφάνεια, η υδραυλική ενέργεια από τις βροχές και τα χιόνια στα βουνά μας.

Οι πεδιάδες (αλλά και αρκετές ορεινές περιοχές) μας μικρές μεν αλλά με μεγάλη ποικιλία μικροκλιμάτων που μπορούν να παράγουν υψηλής ποιότητας προϊόντα διατροφής και πρώτες ύλες. Έχουμε αρκετές ορυκτές ύλες που άλλες αξιοποιούμε όπως το αλουμίνιο, άλλες ελπίζουμε μετά από πολλά εμπόδια να αξιοποιήσουμε (χρυσός) και άλλες είτε τις έχουμε κρατικοποιήσει και φυτοζωούν καταστρέφοντας το περιβάλλον (Νικέλιο) είτε τις έχουμε αναξιοποίητες.

Όλα αυτά πρέπει να τα αξιοποιήσουμε επενδύοντας και εργαζόμενοι σκληρά για να έχουμε παραγωγή αγαθών που θα πουλάμε για να ζήσουμε καλύτερα. Να καταλάβουμε ότι η ΕΕ δεν είναι μια αγελάδα για να αρμέγουμε αλλά μια τεράστια αγορά να τοποθετούμε τα ανταγωνιστικά προϊόντα μας, να κερδίζουμε και να ζούμε. Όλα αυτά χρειάζονται τεχνικά έργα που προφανώς αλλοιώνουν το περιβάλλον.

Το να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι σωστό. Το να αρνούμαστε κάθε τεχνικό έργο θα μας οδηγήσει στη χρεωκοπία !

Ενδιαφέρον έχει και η αντιμετώπιση της ΥΗ ενέργειας τόσο από το Υπουργείο όσο και από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. Στα δύο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής- της προηγούμενης και της σημερινής κυβέρνησης) τα υδροηλεκτρικά ουσιαστικά δεν υπήρχαν. Το λιγνίτη αντικατέστησε κυρίως το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Ούτε και ως λύση για την αποθήκευση ενέργειας με αντλησιοταμίευση που θα ισορροπούσε τις αυξομειώσεις της παραγωγής από αιολικά και ηλιακά συστήματα.

Αν το καλοσκεφτούμε ποια διορισμένη διοίκηση θα ανελάμβανε το κόστος να βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε διαδηλώσεις και προσφυγές των οπαδών του όχι στα διοικητικά δικαστήρια ; Το παράδειγμα προς αποφυγή, η περιπέτεια της Μεσοχώρας (έτοιμη εδώ και 15 χρόνια σε αδράνεια). Μεγάλη επιτυχία των οπαδών του όχι η τρομοκράτηση των πολιτικών στηριζόμενη στη μη αντίδραση των οπαδών του ναι. Όλο το πολιτικό προσωπικό και οι διορισμένες διοικήσεις αποφεύγουν τις κακοτοπιές και τις φασαρίες. Έτσι ή αλλιώς κανένας δεν θα αξιολογήσει το έργο τους για να επιβραβεύσει όσους αγωνίζονται να προοδεύσει η χώρα και να στιγματίσει όσους αποφεύγουν να αναλάβουν το κόστος. Η χώρα είναι αλλεργική σε κάθε μορφής αξιολόγηση.

Τι πρέπει να κάνουμε

Δεν θα ασχοληθώ με θέματα που δεν γνωρίζω αλλά με τη Γεωργία και τις ΑΠΕ που έχω ασχοληθεί αρκετά.

Η Γεωργία έχει δυνατότητες να παράγει αρκετά για να καλύψει τις ανάγκες μας και να τονώσει τις εξαγωγές ως νωπά ή μεταποιημένα προϊόντα. Μπορούμε να παράγουμε προϊόντα υψηλής αξίας και ζωοτροφές για να αναπτύξουμε τη κτηνοτροφία που είναι ελλειμματική.

Τι χρειαζόμαστε ; Σχέδιο (Εθνική Αγροτική Πολιτική και Εθνική πολιτική έρευνας και ανάπτυξης που θα την υπηρετεί), σκληρή δουλειά (που πιστεύω ότι η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών μπορεί να προσφέρει), νερό και επενδύσεις. Εμείς έχουμε περιοριστεί στη ΚΑΠ και τις επιδοτήσεις πάνω και κάτω από το τραπέζι χωρίς Εθνική πολιτική. Το ίδιο με την έρευνα που μένει μακριά από τη παραγωγή καθώς δεν υπάρχει ο σύνδεσμος για αμφίδρομη ενημέρωση.

Αντί να κατασκευάσουμε ταμιευτήρες στα βουνά μας που θα συγκεντρώνουν τα νερά των χειμερινών βροχών και να τα χρησιμοποιούν για παραγωγή ενέργειας, κάλυψη αναγκών ύδρευσης και άρδευσης και δημιουργία αποθέματος ασφαλείας για περιόδους ξηρασίας ή για ρύθμιση της ροής των υδάτων για μείωση των πλημυρών εμείς (ή έστω μια μικρή δυναμική ομάδα) είμαστε αντίθετοι. Το κόστος άρδευσης είναι υπερβολικά υψηλό με τεράστιο κίνδυνο εγκατάλειψης των ποτιστικών καλλιεργειών.

Σε όλη τη χώρα δημιουργείται τεράστιος περιβαλλοντικός κίνδυνος από υπεράντληση υπογείων υδάτων και είσοδο θαλασσινού νερού στους υδροφορείς. Τι κάνουμε ; Το πελατειακό σύστημα ετοιμάζει επιδοτήσεις COVID.

Ας πάμε όμως στις ΑΠΕ. Οι περισσότεροι διατείνονται ότι είναι υπέρ των ΑΠΕ. Πραγματικά το να αξιοποιήσουμε τις πηγές που έχουμε ουσιαστικά δωρεάν από το φύση θα έπρεπε να είναι πρώτη προτεραιότητα. Εμείς τι κάνουμε; Αντιδρούμε. Σήμερα για τις ΑΠΕ ή άλλες επενδύσεις όπως παλαιότερα για τα ξενοδοχεία. Με τη λογική του όχι χωρίς θετικές προτάσεις.

Σύμφωνα με όσα ανέφερα, ο Καλός Αντιδήμαρχος και το ΔΣ περιέγραψαν πως η χώρα θα μείνει υποανάπτυκτη και φτωχή γιατί αυτό θα συμβεί αν δεν υπάρξουν άμεσα επενδύσεις κάθε μορφής ανταγωνιστικής παραγωγής αγαθών για τις ανάγκες μας και τις παγκόσμιες αγορές. Εάν δεχτούμε όλες τις αντίστοιχες εισηγήσεις τότε στα επόμενα χρόνια αντί να συζητούμε πως θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός να αγωνιζόμαστε να μην μειωθεί καθώς η παραγωγικότητά μας θα μειώνεται. Και δεν θα συζητάμε για αναδρομικά των συντάξεων αλλά για συντάξεις πολύ χαμηλότερες. Αν το κόστος των συντάξεων φτάνει στο 20% του ΑΕΠ καθώς το τελευταίο θα μειώνεται χωρίς επενδύσεις οι συντάξεις θα πρέπει να μειωθούν γιατί δανεικά ή λεφτόδενδρα για να πληρωθούν δεν θα υπάρχουν. Αυτά δεν φρόντισε να προσθέσει στην εισήγησή του ο Αντιδήμαρχος για να συμφωνήσει και το ΔΣ Αγιάς. Πρέπει να τα βάλουμε όλα στο τραπέζι και τότε θα πάρουμε τις σωστές αποφάσεις που κατά τη γνώμη μου είναι να επενδύσουμε στη παραγωγή για να εξασφαλίσουμε το μέλλον. Αλλά και αυτό δεν θα είναι αρκετό. Θα πρέπει όλοι εμείς που θέλουμε την ανάπτυξη και τις επενδύσεις να το διατυμπανίσουμε. Όταν μερικές εκατοντάδες μπορούν να σταματούν τα φράγματα Μεσοχώρας και Συκιάς το επιτυγχάνουν γιατί η συντριπτική πλειοψηφία που είναι υπέρ σιωπά. Αν απέναντι στους λίγους που κάνουν φασαρία στα Δημοτικά Συμβούλια, σε διαδηλώσεις κλπ βρίσκονταν δεκάδες χιλιάδες να διαδηλώνουν υπέρ των έργων το πελατειακό σύστημα θα καταλάβαινε το συμφέρον του και θα αντιδρούσε σωστά.