Οι προβληματισμοί για την ενεργειακή πολιτική στη χώρα μας

Πληθαίνουν οι απόψεις σχετικά με την επάρκεια της ενεργειακής παραγωγής στη χώρα μας, την αποτελεσματικότητα του ενεργειακού μίγματος σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί, την εντεινόμενη ενεργειακή εξάρτηση  κλπ. Είναι προφανές ότι, μεταξύ άλλων, οι καλοκαιρινές "περιπέτειες" με τους καύσωνες, τις φωτιές και με ακραία κλιματικά φαινόμενα, αλλά και ότι αναμένεται να ακολουθήσει, θέτουν υπό κρίση τους μέχρι σήμερα σχεδιασμούς και πολιτικές αποφάσεις για τον ενεργειακό τομέα στην Ελλάδα.

Τα δυο κείμενα που επιλέξαμε για τους αναγνώστες μας κινούνται στην κατεύθυνση αυτή :

[ Κριτική για την πρόωρη απολιγνιτοποίηση - Άρης Χατζηγεωργίου :

«Από τη διοικούσα Επιτροπή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας: Καλεί την κυβέρνηση και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να επανεξετάσουν την απόφαση για τον πρόωρο τερματισμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και ζητά από τη διοίκηση της ΔΕΗ να λάβει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την αξιοποίηση του λιγνίτη και την αποκατάσταση των εδαφών…» Περισσότερα στον παρακάτω σύνδεσμο :

https://www.efsyn.gr/ellada/periballon/307385_kritiki-gia-tin-proori-apolignitopoiisi

Πηγή : ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ]

[ Μήπως θα πρέπει να επανεξεταστεί η  ενεργειακή μας πολιτική ;   Φάνης Γέμτος*  & Τάσος Μπαρμπούτης*

Μέσα στις φωτιές των ημερών και στον προβληματισμό που προκαλούν τα έντονα καιρικά  φαινόμενα, εκ των πραγμάτων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων το ενεργειακό ζήτημα της χώρας. Κατά μείζονα λόγο  όταν η ημερήσια κατανάλωση αγγίζει τα υψηλότερα όρια, ενώ παράλληλα τα τιμολόγια προκαλούν ανησυχία έως πανικό στους καταναλωτές.

Αφορμή  για την δική μας παρέμβαση αποτέλεσε μία είδηση που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από την κοινή γνώμη.

Πρόκειται για το Υδροηλεκτρικό Έργο (ΥΗΕ) Μεσοχώρας Τρικάλων που η (νέα) μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) τέθηκε τις ημέρες αυτές σε διαβούλευση, ώστε να υπάρξει από το ΥΠΕΝ εκ νέου  αδειοδότηση του, καθώς η προηγούμενη  ακυρώθηκε από το ΣτΕ (2020).

Το ΥΗΕ Μεσοχώρας έχει μακρά ιστορία. Φαίνεται πως είναι ένα έργο «κόντρα στο ρεύμα», σε κάθε διακριτή περίοδο των τελευταίων 4 δεκαετιών. Άλλοτε το πολέμησαν σαν έργο της «εκτροπής Αχελώου», άλλοτε γενικά σαν «φαραωνικό» έργο, άλλοτε (κυρίως μετά το 2000) σαν υδροηλεκτρικό έργο όταν πια είχαμε εισέλθει στην κυριαρχία του εισαγόμενου φυσικού αερίου και προσφάτως των λοιπών ΑΠΕ, κυρίως αιολικών και φωτοβολταϊκών.

Έτσι το έργο αυτό, παρότι ολοκληρωμένο (φράγμα, αγωγός προσαγωγής μήκους 8 χιλιομέτρων και σταθμός παραγωγής) από το 2001 (!), είκοσι χρόνια μετά, «αγωνίζεται» να τεθεί σε λειτουργία και να ενταχθεί επιτέλους στο ενεργειακό μας σύστημα, συνεισφέροντας σημαντικά σε αυτό.

Τα εμπόδια πολλά (όπως η καθυστέρηση αποζημίωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών), οι αντιδράσεις υπερβολικές (συχνά ανεξήγητες), η στοχοποίηση του προφανής, με αιτίες όχι πάντοτε ομολογημένες.

Και όλα αυτά ενώ κάθε χρόνο, όλο και περισσότερο, επιβεβαιώνεται ότι στο ενεργειακό μας σύστημα δεν έχουμε την πολυτέλεια να «πετάμε» σε αχρηστία έτοιμες ενεργειακές μονάδες και ειδικά εκείνες που καλύπτουν με βέλτιστο τρόπο και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες (με ή χωρίς ήλιο, αέρα, κλπ.) τις αιχμές ζήτησης και αποτρέπουν πανάκριβες εισαγωγές ενέργειας.

Παρόλα αυτά, αυτές τις ημέρες και ενώ η Ελλάδα «φλέγεται», κάποιες περιθωριακές συλλογικότητες δήθεν ευαίσθητων «πολιτών» (τα εισαγωγικά λόγω της απύθμενης ανευθυνότητας τους, όπως θα διαπιστώσετε από τα αιτήματα που προβάλλουν), με την συνδρομή στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, διοργανώνουν «τετραήμερο οδοιπορικό για την σωτηρία του Αχελώου», από το Μεσολόγγι έως την Μεσοχώρα, προβάλλοντας ως αίτημα το «γκρέμισμα» του φράγματος Μεσοχώρας !

Η κίνηση των ανθρώπων αυτών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί γραφική, εάν αυτή η συνύπαρξη ανευθυνότητας και δογματισμού δεν είχε την ενθάρρυνση ακόμη και έγκριτων μέσων επικοινωνίας και εάν δεν συναντούσαμε παρόμοιες λογικές και σε θεσμικό επίπεδο (ενδεικτικά : η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, στο Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας το 2015, κατά την συζήτηση  αδειοδότησης της Μεσοχώρας, διατύπωσε ανάλογες θέσεις, καταψηφίζοντας την εισήγηση).

Δυστυχώς η ΥΗ ενέργεια έχει σταθερούς «αντιπάλους», των οποίων οι στόχοι δεν είναι πάντοτε τόσο «αθώοι» και περιβαλλοντικοί, όσο εκείνοι ισχυρίζονται.

Ο αποκλεισμός της ΥΗ ενέργειας από τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), όπως ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, σχεδόν πανομοιότυπα, υιοθέτησαν, σίγουρα δεν εδράζεται πρωτίστως σε οικολογικές ευαισθησίες και οπωσδήποτε δεν είναι άσχετη με την ασύμμετρη πριμοδότηση του φυσικού αερίου, των αιολικών σε κάθε κορυφογραμμή της Ελλάδας και των φωτοβολταϊκών που πληθαίνουν ακόμη και σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας δημιουργώντας εισοδηματίες αντί για παραγωγούς υψηλής αξίας τροφίμων! Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει πειστική απάντηση για την αφαίρεση των ΥΗ από τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας.

Σε ότι μας αφορά, πιστεύουμε πως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι αναγκαία η  ενίσχυση της ΥΗ ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, με  νέα έργα.

Η κατάλληλη μορφολογία της χώρας μας (μεγάλοι ορεινοί όγκοι), η μεγαλύτερη από κάθε άλλη μορφή ενέργειας εγχώρια προστιθέμενη αξία (80%) των σχετικών έργων, το χαρακτηριστικό της «πράσινης» αυτής ενέργειας να καλύπτει με βέλτιστο τρόπο τις αιχμές ζήτησης (σαν τις μέρες που ζούμε…), η συνεισφορά της στην ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια, με τη δυνατότητα «αποθήκευσης» ενέργειας μέσω του συστήματος άντλησης/ταμίευσης  και η δυνατότητα πολλαπλής αξιοποίησης των υδάτων τα οποία συγκεντρώνουν οι αντίστοιχοι ταμιευτήρες των ΥΗ Σταθμών, είναι μερικά από τα βασικά πλεονεκτήματα της ΥΗ ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της χώρας.

Πρέπει να συνυπολογίσουμε  ότι, οι ταμιευτήρες νερού, πέραν της ενέργειας, παρέχουν προστασία από πλημμύρες ρυθμίζοντας τις ροές των υδάτων (πχ αν υπήρχαν οι ταμιευτήρες στον Ενιπέα και στο Μουζάκι οι ζημιές  από τον Ιανό θα ήταν ελάχιστες), προσφέρουν αποθέματα νερού για περιόδους ξηρασίας (που αναμένονται συχνότερες στο μέλλον), συμβάλλουν στην αποκατάσταση των υπόγειων υδροφορέων που υπεραντλούνται σήμερα σε πολλές περιοχές της χώρας, ενώ εξασφαλίζουν την παραγωγή του πρωτογενούς τομέα, τόσο σημαντική για την ασφάλεια διατροφής και την οικονομία της χώρας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους μας προκαλούν θλίψη εκείνοι που συστηματικά ενθαρρύνουν ανεύθυνους «κινηματίες», που συστηματικά καλλιεργούν το μίσος ενάντια σε έργα της ΔΕΗ και του Ελληνικού λαού, χωρίς να σέβονται τους κόπους και τους πόρους που διατέθηκαν για την κατασκευή τους, τυφλωμένοι από τον δογματισμό τους.

Σε ότι αφορά στην γενικότερη ενεργειακή πολιτική, ας μας επιτραπεί να αμφισβητήσουμε την αποτελεσματικότητα της δραστικής διακοπής, νωρίτερα του προβλεπόμενου, των λιγνητικών μονάδων στη χώρα μας, Στις μέρες μας η λειτουργία λιγνητικών μονάδων διατηρεί το σύστημα ηλεκτροδότησης της χώρας σε ισορροπία. Φαίνεται ότι θα μπορούσαν να διατηρηθούν κάποιες μονάδες σε λειτουργία για λίγα ακόμη χρόνια έως ότου το ενεργειακό σύστημα αποκτήσει την απαιτούμενη σταθερότητα και επάρκεια.

Αλλά και στον τομέα του φυσικού αερίου η πολιτική των κυβερνήσεων περιέχει στοιχεία αντιφάσεων και προκαλεί ερωτηματικά.

Η εισαγωγή γάλων ποσοτήτων, η χρήση σημαντικού μέρους από αυτές για άμεση παραγωγή ενέργειας (σε υποκατάσταση των λιγνητικών μονάδων) δεν συμβαδίζει απόλυτα με τους οικολογικούς στόχους των ΕΣΕΚ (όπως και να έχει πρόκειται για υδρογονάνθρακες, έστω με μειωμένες εκπομπές  CO_2,  ), ενισχύει καθοριστικά τις αυξητικές τάσεις του κόστους ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνει υπέρμετρα την ενεργειακή μας εξάρτηση, κάτι που φαίνεται να απασχολεί τις κυβερνήσεις μας πολύ λιγότερο από τις άλλες χώρες της ΕΕ.

Και το πιο ακατανόητο είναι ότι πρόσφατα έχει εγκαταλειφθεί  η πολιτική έρευνας και αξιοποίησης των εγχώριων υδρογονανθράκων, την ίδια ώρα που όλες, χωρίς εξαίρεση, οι χώρες της «γεωπολιτικής» γειτονιάς μας (Τουρκία, Κύπρος, Αίγυπτος, Ισραήλ, Αλβανία, Ιταλία κλπ.) εντείνουν τις έρευνές τους και την προετοιμασία τους για παραγωγή φυσικού αερίου και υδρογονανθράκων, που και αυτές (όπως και εμείς) το έχουν εντάξει στο ενεργειακό τους μοντέλο.

Όλα συγκλίνουν πως η ενεργειακή μας πολιτική πρέπει να επανεξεταστεί. Το ανακοίνωσε άλλωστε και ο αρμόδιος Υπουργός κ. Σκρέκας, ότι το ΕΣΕΚ «αναθεωρείται».

Ας ελπίσουμε στις νέες προτάσεις να αξιολογηθεί  σοβαρά η επέκταση της ΥΗ ενέργειας, η ενίσχυση, με το κατάλληλο μίγμα, όλων των πηγών που προσφέρονται στη χώρα μας, με λιγότερη «οσμή» επενδυτικών συμφερόντων, με επαναξιολόγηση της παραμέτρου της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας και τέλος, με την μέγιστη δυνατή μέριμνα για συγκράτηση της αύξησης των τιμολογίων, που, εκτός από την μείωση της ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών επιχειρήσεων, τείνουν επιπλέον να δημιουργήσουν σοβαρή κοινωνική αναταραχή. Η ΥΗ ενέργεια μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην επίτευξη ενός καλύτερου ενεργειακού μάγματος.

Πηγή : DEAL news

* Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

* Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ ]

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb