Η συνεχής εξάπλωση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) απασχολεί όλο και πιο συχνά την κοινή γνώμη, προκαλώντας έντονο προβληματισμό, ενίοτε και σοβαρές αντιδράσεις.
Για να συμβάλλουμε και εμείς
στην συζήτηση, θα αναφερθούμε στις πιο βασικές από τις ΑΠΕ, επικεντρώνοντας το
ενδιαφέρον μας στην (ελλειμματική ενεργειακά) Θεσσαλία.
Η πιο βασική και αξιόπιστη ΑΠΕ
είναι το νερό
(όσο θα υπάρχει ήλιος), δεδομένου ότι ο υδρολογικός κύκλος
είναι αέναος.
Ειδικά στην Θεσσαλία, που η δυτική της περιοχή καλύπτεται από την, πλούσια σε νερά, λεκάνη απορροής του Άνω Αχελώου, το νερό προσφέρει σημαντικές δυνατότητες «πράσινης» ενέργειας. Τόσο από τον ταμιευτήρα Ν. Πλαστήρα (Μέγδοβας, παραπόταμος Αχελώου), όσο και από ένα δεύτερο σημαντικής ισχύος ενεργειακό εργοστάσιο στη θέση Γλύστρα, με ύδατα που προέρχονται από τον ταμιευτήρα Μεσοχώρας.
Το Υδροηλεκτρικό Έργο (ΥΗΕ) Μεσοχώρας είναι έτοιμο να τεθεί σε λειτουργία, αφού όμως ξεπεραστούν τα νομικά κ.α εμπόδια, που με επιμονή «έσπερναν» επί δεκαετίες ανεύθυνες συλλογικότητες ή κόμματα, προκαλώντας απίστευτη βλάβη στα συμφέροντα της δημόσιας ΔΕΗ, στην εθνική οικονομία και στον αγώνα όλης της κοινωνίας για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ένα τρίτο σύμπλεγμα ΥΗ έργων
σημαντικής ισχύος και με δυνατότητα αποθήκευσης
της ενέργειας θα μπορούσε να δημιουργηθεί στην περιοχή του (ημιτελούς)
ταμιευτήρα Συκιάς, και πάλι επί του Άνω Αχελώου, που όμως για την ώρα
δεν έχει δρομολογηθεί.
Εννοείται ότι η μορφολογία της
Θεσσαλίας προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες και για μικρότερα υδροηλεκτρικά
έργα, όπως κάποια που έχουν ήδη κατασκευαστεί (π.χ. Σμόκοβο).
Γιατί εμείς
προτάσσουμε την Υδροηλεκτρική Ενέργεια (ΥΗΕ) ;
Πρώτον, γιατί παράγεται ακριβώς την ώρα που η ζήτηση το απαιτεί, καλύπτοντας τις «αιχμές» της. Η ΥΗΕ είναι η «χαρά» και η «ανακούφιση» των δικτύων μεταφοράς και διανομής ενέργειας και ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος «εχθρός» των μπλακάουτ και λειτουργεί στον αντίποδα των άλλων ΑΠΕ (άνεμος – αιολικά, ήλιος – φωτοβολταϊκά), οι οποίες δυστυχώς προσφέρονται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και (προφανώς) ανεξάρτητα από τις απαιτήσεις της κατανάλωσης, αδυνατώντας να παρακολουθήσουν τις διακυμάνσεις της ζήτησης.
Δεύτερον, η
ΥΗΕ θεωρείται ιδιαίτερα οικονομική. Ειδικά στην γεωμορφολογία της χώρας
μας (με εναλλαγές ορεινών όγκων και μεγάλων πεδινών εκτάσεων), η ταμίευση του
νερού, πέραν της παραγωγής ενέργειας, συνδυάζεται με πολλαπλές χρήσεις
(άρδευση, ύδρευση, περιοχές αναψυχής κλπ.).
Η τεχνητή λίμνη Ν. Πλαστήρα, η
άρδευση του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και η ύδρευση της Καρδίτσας αποτελούν ένα ζωντανό
αξιοθαύμαστο παράδειγμα.
Τρίτον,
γιατί επιβαρύνει ελάχιστα το εμπορικό μας ισοζύγιο δεδομένου ότι,
κατά μέσο όρο, σε ένα ΥΗ έργο μόνο το 20% της επένδυσης αντιστοιχεί σε
(εισαγόμενο) εξοπλισμό, ενώ το 80% αντιστοιχεί σε τεχνογνωσία, πόρους και
εργασία εντός της χώρας μας.
Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει
με τις άλλες βασικές ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά), όπου το 80% (περίπου)
αντιστοιχεί στον εισαγόμενο εξοπλισμό.
(Σημείωση : υπάρχουν πολλά
άλλα επιμέρους χαρακτηριστικά της ΥΗ ενέργειας, που όμως ο χώρος δεν επιτρέπει
να αναπτυχθούν).
Σχετικά με τα αιολικά πάρκα, για τα οποία γίνεται πολλή συζήτηση τον τελευταίο καιρό, είναι και αυτά χρήσιμα στον κοινό αγώνα της παγκόσμιας κοινότητας για την μείωση της κλιματικής αστάθειας, μέσω της μείωσης των βλαπτικών αερίων του θερμοκηπίου.
Πέραν της γενικά θετικής συνεισφοράς τους, η συμβολή των αιολικών
μεγιστοποιείται με την κατάλληλη χωροταξική επιλογή (μείωση περιβαλλοντικών
επιπτώσεων σε ευαίσθητες περιοχές) και την χωροθέτησή τους (εγγύτητα προς τα δίκτυα
μεταφοράς).
Η χρησιμότητα τους όμως «απογειώνεται», όταν χρησιμοποιούνται συνδυαστικά με την παραγωγή υδροηλεκτρικής
ενέργειας, όπου με το σύστημα άντλησης – ταμίευσης εξασφαλίζουν τον πιο
ενδεδειγμένο και οικολογικό τρόπο αποθήκευσης ενέργειας, στοιχείο που
αποτελεί «κλειδί» για την αντιμετώπιση της μεταβλητότητας των ΑΠΕ (άνεμος,
ήλιος).
Ομοίως, τα φωτοβολταϊκά
πάρκα, με κατάλληλη χωροθέτηση, μπορούν και αυτά να συμβάλλουν στον κοινό
στόχο, αξιοποιώντας την μεγάλη ηλιοφάνεια της χώρας μας.
Δυστυχώς όμως, σε κάποιες περιπτώσεις,
η παρατηρούμενη εγκατάσταση τους σε γόνιμες καλλιεργούμενες εκτάσεις, στερεί
από τις επόμενες γενιές γη υψηλής παραγωγικότητας, κάτι που τα τελευταία χρόνια
πήρε μεγάλες διαστάσεις και πρέπει άμεσα να σταματήσει.
Με βάση τα παραπάνω ανακύπτουν
ορισμένα ερωτήματα.
Άραγε είναι δυνατόν στα επόμενα χρόνια να καλυφθούν
οι ενεργειακές ανάγκες κατά 100% από αιολικά/φωτοβολταϊκά, όπως επιχειρούν να
πείσουν την κοινή γνώμη διάφορες πολιτικές και οικονομικές ελίτ ;
Η απάντηση είναι ότι θεωρητικά
είναι εφικτό, στην πράξη όμως θα πρέπει να υπάρξουν προϋποθέσεις που πάρα πολύ
δύσκολα θα πληρούνται ταυτόχρονα (ενδεικτικά : τεράστιες επενδύσεις σε νέα
δίκτυα μεταφοράς, πλήθος μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, μεγάλα πρόσθετα κόστη
κλπ.).
Ας σημειωθεί εδώ ότι η
προπαγάνδα για «φθηνή» ενέργεια από ήλιο/άνεμο, πολύ συχνά «αγνοεί» τα σημαντικά
πρόσθετα κόστη που προαναφέραμε.
Ένα άλλο προφανές ερώτημα είναι για ποιο λόγο τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας παρατηρείται
αυτή η φρενίτιδα για αιολικά – φωτοβολταϊκά, στα οποία μάλιστα, τελείως
αντιεπιστημονικά, κάποιοι περιορίζουν τον όρο «ΑΠΕ» ;
Η απάντηση είναι ότι οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις της χώρας (Τσίπρα και Μητσοτάκη), με την έγκριση ενός σχεδόν πανομοιότυπου Εθνικού Σχεδίου για την ενέργεια (ΕΣΕΚ, 2018 και 2020), επέλεξαν αφενός την λανθασμένη ταχεία και εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίηση - όπως αποδεικνύεται και με το πρόσφατο μπλακάουτ Αττικής - και αφετέρου τον αποκλεισμό (στο εξής) των ΥΗ έργων, με παράλληλη ενίσχυση των αιολικών – φωτοβολταϊκών.
Με τον τρόπο αυτό επέτειναν το
προβλήματα αστάθειας που εδώ και χρόνια χαρακτηρίζουν το σύστημα μεταφοράς ενέργειας
και τελικά, εκείνο που έμεινε, είναι η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος
κερδοφορίας σε πολύ συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα, με εξασφαλισμένες
αποδοτικές τιμές εξαγοράς της παραγόμενης ενέργειας και με ελάχιστο επιχειρηματικό ρίσκο.
Έξαλλου δεν είναι τυχαίο που
οι αιτήσεις για επενδύσεις, πχ. στα αιολικά, ξεπέρασαν ήδη κατά πέντε (5) φορές
(!!!) τον στόχο εγκατεστημένης ισχύος που ορίζεται από τα «ΕΣΕΚ» τους ! Ένα πραγματικό «Ελντοράντο»
του ανέμου ….
Έτσι φθάνουμε σε αδειοδοτήσεις
μονάδων που ελάχιστα θα ενδιαφερθούν για
τα δάση μας, τα προστατευμένα τοπία μας, τα νησιά μας. Γι’ αυτό και οι
αντιδράσεις.
Συνοπτικά λέμε ΝΑΙ στα αιολικά
και στα φωτοβολταϊκά, όμως με θέσπιση κανόνων, με σοβαρά κριτήρια, με πολύ
προσεκτικές χωροθετικές επιλογές, μετά από διάλογο με τοπικές κοινωνίες και
επιστημονικούς φορείς και φυσικά χωρίς «φούρια» να γίνουν επενδύσεις όπως –
όπως, για να κερδίσουν άκοπα όσοι προλάβουν…
Σημειώνουμε πως ένας
καλοσχεδιασμένος συνδυασμός της υδροηλεκτρικής ενέργειας και των άλλων χρήσιμων
ΑΠΕ, μπορεί υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει σε ένα αξιόπιστο ενεργειακό μείγμα,
περιορίζοντας, πέραν των άλλων, και την ιδιαίτερα αυξημένη ενεργειακή εξάρτηση
της χώρας μας, η οποία έχει εκτιναχθεί στα ύψη λόγω της (απερίσκεπτα ραγδαίας)
απολιγνιτοποίησης και της συνεχούς ενίσχυσης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
μέσω εισαγόμενου φυσικού αερίου, από ολιγοπωλιακούς ομίλους, όπως προαναφέραμε.
Η παραπάνω οπτική μας για το
ενεργειακό ζήτημα της Θεσσαλίας εξηγεί σε ένα βαθμό και τις δυσκολίες που
υπάρχουν για σύγκλιση απόψεων και κοινή δράση, είτε με πρόσωπα ή φορείς που
επιλέγουν την άκριτη υπεράσπιση των κυβερνητικών επιλογών, είτε με κάποιες πολιτικές ή αυτοδιοικητικές
κινήσεις της περιοχής μας, οι οποίες πρόσφατα επέλεξαν να ξεσηκώσουν δυσανάλογα έντονες αντιδράσεις
(δημοσιεύματα, μικροσυγκεντρώσεις, φωτογραφίες κλπ.) που αφορούν στην χωροθέτηση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου
(ενδεχομένως σωστά, αν και δεν διαθέτουμε τα στοιχεία για να πάρουμε μια
υπεύθυνη θέση).
Όμως οι ίδιες ακριβώς
συλλογικότητες, σε μια κρίσιμη στιγμή
(πχ. στο Περιφερειακό Συμβούλιο Θεσσαλίας), όπου θα μπορούσαν να δείξουν την μαχητικότητα
τους για τις ανανεώσιμες πήγες, αρνήθηκαν να ψηφίσουν θετικά στην έγκριση της
λειτουργίας ενός έργου ΑΠΕ, όπως το ΥΗ
έργο Μεσοχώρας !
Κάποιοι μάλιστα από αυτούς
ζητούν ανεύθυνα την κατεδάφιση του έργου (αξίας περίπου 600 εκατ. ευρώ !) προς
ικανοποίηση των δικών τους ιδεολογημάτων και την, χωρίς αιτιολόγηση, κάθετα αρνητική
στάση τους απέναντι στην υδροηλεκτρική ενέργεια.
Μάλιστα έφθασαν έως το Ευρωκοινοβούλιο για να
«πείσουν» (;) ότι αυτή η μορφή ενέργειας δεν συγκαταλέγεται στις ΑΠΕ (!) και
φυσικά εισέπραξαν την δέουσα απάντηση….
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρώην Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων
Λάρισας, πρώην πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρώην γεν. γραμματέας
ΤΕΕ/ΚΔΘ
Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :
- Από την σελίδα μας στο fb
- Από την ομάδα μας στο fb
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια σας για το blog ή/ και τις αναρτήσεις εδώ :