Ο πρωτογενής τομέας δεν θα γίνει παραγωγικότερος με ευχολόγια - Του Φάνη Γέμτου*

 

Στις 11 και 12/9/21 ο Πρωθυπουργός (Π) της χώρας βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για τη ΔΕΘ. Σε μια ομιλία και σε συνέντευξη Τύπου αναφέρθηκε στις επιτυχίες, αλλά και στις αστοχίες της Κυβέρνησης και εξήγγειλε μια σειρά μέτρων ενίσχυσης των νέων, των νοικοκυριών από την έκρηξη των τιμών, αλλά και μια σειρά φοροελαφρύνσεων.

Πολλά και ενδιαφέροντα μέτρα που πιστεύω θα σχολιαστούν από ειδικότερους από εμένα.

Αναφέρθηκε όμως και στον πρωτογενή τομέα. Πραγματικά στην ομιλία του αναφέρθηκε στη μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές ενώ από τις 45+ ερωτήσεις υπήρξαν και δύο που αναφέρθηκαν στη γεωργία της χώρας και τα προβλήματά της.

Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και πάλι στη γνωστή φράση για τη σημασία του πρωτογενούς τομέα που όλοι οι πολιτικοί μας αναφέρουν χωρίς να πουν ποτέ πως αυτός θα γίνει παραγωγικότερος και πως θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας δημιουργώντας πλούτο για τους αγρότες και τη χώρα και τόσο αναγκαίες εξαγωγές.

Ας σχολιάσουμε τις προτάσεις του Πρωθυπουργού. Και πρώτα από όλα τη μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές. Από όσα γνωρίζουμε ο ΦΠΑ είναι φόρος που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής και δεν επιβαρύνει το κόστος παραγωγής. Διότι ο κτηνοτρόφος πληρώνει μεν τον ΦΠΑ στις ζωοτροφές, αλλά τον συμψηφίζει με τον ΦΠΑ που εισπράττει από το γάλα ή το κρέας που πουλάει. Επομένως ο ΦΠΑ είτε είναι 13% είτε 6% δεν έχει διαφορά στο κόστος παραγωγής. Ίσως δίνει μια ανάσα ρευστότητας για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά μείωση του κόστους παραγωγής δεν επιτυγχάνεται με αυτήν τη μείωση παρ’ όλο που ο «καουμπόης» του Δαμασίου ενθουσιάστηκε.

Εκεί όμως που ο Πρωθυπουργός ήταν απογοητευτικός ήταν στην απάντησή του για τον πρωτογενή τομέα. Θεώρησε ότι η διαβούλευση για τη νέα ΚΑΠ που γίνεται από το ΥΠΑΑΤ είναι αρκετή για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Μάλιστα αναφέρθηκε και στο πρόγραμμα «από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή» που είναι ένας από τους πυλώνες της «πράσινης» και αγροτικής πολιτικής της ΕΕ.

Έχω αναφερθεί πολλές φορές στο λάθος που έγινε από τη δεκαετία του 1980 να καταργήσουμε ουσιαστικά την Εθνική Αγροτική Πολιτική και να στηριχτούμε τυφλά στην ΚΑΠ. Βέβαια η ΚΑΠ προσφέρει κάθε χρόνο περισσότερο από 2,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις στους αγρότες που σε πολλές περιπτώσεις έτσι όπως διαμορφώσαμε τη γεωργία μας με μεγάλες εκμηχανισμένες καλλιέργειες χωρίς πολλή δουλειά προσφέρει σχεδόν το μισό εισόδημα των αγροτών.

Γιατί ακόμη και με τις μειωμένες επιδοτήσεις των 35-40 ευρώ/στρέμμα που αναμένονται είναι σημαντικές για καλλιεργητές αροτριαίων καλλιεργειών (σιτάρι, βαμβάκι κ.λπ.) που είναι ζήτημα αν κερδίζουν 10-20 ευρώ/στρ.

Αυτό όμως είναι ενίσχυση των αγροτών να επιβιώσουν. Δεν είναι λύση για έναν παραγωγικό πρωτογενή τομέα. Η ΚΑΠ είναι μια οριζόντια πολιτική για όλη την ΕΕ.

Είναι η ίδια για τον Ολλανδό, Δανό και Έλληνα γεωργό.

Είναι ίδιες οι ανάγκες ; Σε κάποιους τομείς ναι. Όπως σε αυτό που αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός για την πολιτική από το χωράφι στο πιάτο του καταναλωτή. Εδώ αναφέρονται στόχοι για μείωση της παχυσαρκίας, της κατανάλωσης κρέατος και τη σπατάλη τροφών, μείωση των χημικών που εφαρμόζονται, μείωση της έκπλυσης στοιχείων και αύξηση της βιολογικής γεωργίας στο 25%.

Όλα αυτά είναι κοινοί στόχοι των 27 χωρών της ΕΕ.

Αυτοί είναι και οι δικοί μας στόχοι ; Να διατηρήσουμε τη χαμηλής παραγωγικότητας γεωργία μας με κύκλο εργασιών 200-300 ευρώ/στρ. και να μη στοχεύσουμε τα 1.800 ευρώ/στρ. των Ολλανδών ;

Οι Ολλανδοί έχουν αναπτύξει μια γεωργία που εξάγει κηπευτικά και λουλούδια σε όλο τον κόσμο.

Εμείς ; Δεν πρέπει να αξιοποιήσουμε την ποικιλία των μικροκλιμάτων και τον ήλιο μας για να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί ώστε να παράγουμε και να εξάγουμε σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο ;

Αυτό το επιτυγχάνει μόνο μια Εθνική Αγροτική Πολιτική που θα θέσει στόχους αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών ώστε να αυξήσουμε και εμείς τον κύκλο εργασιών μας στα 500 και στα 1.000 και παραπάνω ευρώ/στρέμμα.

Η Θεσσαλία αντί να έχει 2% καλλιέργειες λαχανικών και 80% μεγάλες καλλιέργειες να έχει οπωροκηπευτικά 70% και μεγάλες καλλιέργειες 30%. Απλώς σκεφτείτε ότι αν αυξήσουμε στη χώρα τον κύκλο εργασιών κατά 100 ευρώ/στρ. το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί κατά 3,5 δισ. ευρώ πολύ περισσότερο από τις επιδοτήσεις που τώρα εισπράττουμε.

Αυτά ίσως δεν τα γνωρίζει ο Πρωθυπουργός.

Κανείς από τους συμβούλους του δεν τον ενημέρωσε ; Από το ΥΠΑΑΤ πάντως δεν μπορεί να υπάρχει ενημέρωση. Εκεί ασχολούνται με την ΚΑΠ και τις επιδοτήσεις. Τίποτα άλλο. Γιατί η ηγεσία μάλλον δεν γνωρίζει κάτι άλλο.

Όταν ορίστηκε υφυπουργός Γεωργίας ο κ. Οικονόμου (Γεωπόνος) μπήκε στη συζήτηση ο στόχος μιας Εθνικής Αγροτικής Πολιτικής. Δεν ξέρω αν θα κατάφερνε να προωθήσει μια πολιτική αύξησης της παραγωγικότητας του πρωτογενούς τομέα, αλλά άρχισε μια συζήτηση. Γρήγορα τον απομάκρυναν για να συνεχίσουν με την ίδια ξύλινη γλώσσα των επιδοτήσεων.
Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε μέτρα για την ανακούφιση των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο κόστος ενέργειας γενικότερα. Για τους αγρότες δεν υπάρχουν αντίστοιχα μέτρα ;

Μετά από λίγες μέρες φαίνεται ότι ίσως ισχύσει και για τους αγρότες.  Κάτι είναι και αυτό !

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

 

 

 

 

Άμεσα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή – Του Φάνη Γέμτου*

 

 

Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε πολλές ενδείξεις ότι η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει να μας επηρεάζει ουσιαστικά.

Από τις καταστροφές του «Ιανού» τον περασμένο Σεπτέμβριο, τις υψηλές θερμοκρασίες του Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου και τους όψιμους παγετούς των δύο τελευταίων ετών, αλλά και τις υψηλές θερμοκρασίες του Ιουλίου που δεν είναι σπάνιες, όμως δεν κρατούν συνήθως τόσο, φαίνεται ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα φαίνεται να είναι συνταρακτικές και οι απαιτήσεις για αποζημιώσεις των αγροτών τεράστιες. 

Η Πολιτεία έχει επικεντρωθεί στην εκτίμηση των ζημιών και στην καταβολή αποζημιώσεων. 

Σωστά κατά τη γνώμη μου, καθώς οι αγρότες έχουν ουσιαστικό πρόβλημα επιβίωσης και πρέπει να αποζημιωθούν.

Υπάρχει όμως ένα δεύτερο κατά τη γνώμη μου σημαντικότερο πρόβλημα : Η προσαρμογή μας στην κλιματική αλλαγή που έφτασε και η αντιμετώπιση των προβλημάτων. 

Πιο απλά η προετοιμασία μας για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα.
Τι περιμένουμε από την κλιματική αλλαγή ;

Μείωση των βροχοπτώσεων πιθανώς κατά 20%. Δηλαδή τα 500 χιλιοστά βροχής τον χρόνο θα γίνουν 400 στην Ανατολική Θεσσαλία. Αυτό προφανώς σημαίνει μείωση του διαθέσιμου νερού. 

Το χειρότερο είναι ότι αυτές οι βροχοπτώσεις δεν θα είναι εκείνες οι ωραίες σιγανές (εκνευριστικές) βροχές των χειμώνων της Λάρισας που οι παλαιότεροι θυμόμαστε. Αλλά έντονες βροχοπτώσεις που δεν θα απορροφούνται εύκολα από το έδαφος και στα επικλινή εδάφη θα απορρέουν προκαλώντας διάβρωση των εδαφών και πλημύρες στα κατώτερα σημεία του ανάγλυφου. Ό,τι έγινε στην περίπτωση του «Ιανού» που ήταν ιδιαίτερα θεαματικά, αλλά μπορεί να συμβεί σε πολλά μικρότερης έντασης φαινόμενα που κάνουν σταδιακά ανάλογη ζημιά.
Αντίθετο πρόβλημα μπορεί να έχουμε από την έλλειψη βροχών για περιόδους. Δηλαδή από ξηρασία. Μια περίοδος με ξηρασία λίγων ετών μπορεί να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην επιβίωσή μας. Σχεδόν το 70% των Θεσσαλών υδρεύεται από υπόγεια νερά που γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, είτε εξαντλούνται είτε ρυπαίνονται από νιτρικά και γίνονται ακατάλληλα για πόση. 

Μια ξηρασία που θα αύξανε τις αντλήσεις νερού από τους ήδη σε μεγάλο ποσοστό εξαντλημένους υπόγειους υδροφορείς, θα προκαλέσει μεγαλύτερη ταπείνωση της στάθμης και φυσικά μεγαλύτερες ελλείψεις. Η καταστροφή για τις καλλιέργειες θα είναι τεράστια, ενώ η πιθανότητα εισόδου θαλασσινού νερού στους υδροφορείς πολύ μεγάλη. Άρδευση με υφάλμυρα νερά θα κατέστρεφε τα εδάφη και θα τα έκανε ακατάλληλα για παραγωγικές καλλιέργειες.

Έτσι πάμε για ερημοποίηση.

Η τρίτη ομάδα προβλημάτων είναι οι υψηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Αυτές προκαλούν είτε πρωϊμότερη ανάπτυξη καλλιεργειών και οι όψιμοι παγετοί βρίσκουν τις καλλιέργειες όπως το σιτάρι ή τον αρακά σε πιο ευαίσθητο στάδιο και κάνουν ζημιές. Είτε σε δενδρώδεις καλλιέργειες έξοδο από τον χειμερινό λήθαργο των φυτών νωρίτερα. Οπότε οι όψιμοι παγετοί καταστρέφουν κυρίως τους ανθοφόρους οφθαλμούς (αλλά και οφθαλμούς βλάστησης, όπως φέτος στα αμπέλια) καταστρέφοντας την παραγωγή.

Μια δεύτερη επίπτωση των υψηλών θερμοκρασιών του χειμώνα είναι να μη συμπληρωθούν οι βαθμο-ημέρες χαμηλών θερμοκρασιών που πολλά δέντρα χρειάζονται για να βγουν από το λήθαργο την άνοιξη και να έχουν κανονική καρποφορία. Διάφορα είδη δέντρων και διάφορες ποικιλίες έχουν διαφορετικές απαιτήσεις σε μέρες με χαμηλές θερμοκρασίες για να βγουν από τον λήθαργο. Αυτά πρέπει να μελετηθούν, ώστε να δοθούν οδηγίες στους αγρότες.

Τέταρτη ομάδα προβλημάτων θα προέλθει από περισσότερους καύσωνες. Οι ημέρες καύσωνα του καλοκαιριού έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες. Κάποιες όπως το βαμβάκι μάλλον δεν θα έχουν πρόβλημα αν υπάρχει το απαραίτητο νερό. Άλλες όπως το καλαμπόκι θα έχουν προβλήματα μείωσης παραγωγής. Όλοι στη Θεσσαλία γνωρίζουμε ότι αν στην κρίσιμη περίοδο (φούντα και γονιμοποίηση) έχουμε λίβα ή καύσωνα, έχουμε μείωση της παραγωγής. Κάτι αντίστοιχο έχουμε και σε καλλιέργειες, όπως η σόγια, που δεν γονιμοποιούνται τα άνθη. Ζημιές θα έχουμε και σε δέντρα και αμπέλια.
Προβλήματα αντιμετωπίζει και η κτηνοτροφία, καθώς οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας επηρεάζουν τα ζώα. Τόσο οι απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας όσο και οι παγετοί και καύσωνες δημιουργούν μειώσεις στις αποδόσεις των ζώων, όπως μείωση της γαλακτοπαραγωγής που παραπονιούνται ότι είχαν οι προβατοτρόφοι από τους φετινούς παγετούς.

Τα πιο πάνω είναι μια χονδρική καταγραφή των προβλημάτων που έρχονται ή μήπως ήρθαν ; Τι κάνουμε εμείς ;

Για την ώρα μόνο πυροσβεστικές αποζημιώσεις που κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ και δυστυχώς για την ώρα καμία προσπάθεια μακροχρόνιου προγραμματισμού αντιμετώπισης των προβλημάτων. Και φυσικά θα τρέχουμε πάλι για επιδοτήσεις και αποζημιώσεις αφού συμβούν τα γεγονότα. Ενώ θα έπρεπε άμεσα (θα έλεγα χθες) να εκπονήσουμε προγράμματα προσαρμογής και αντιμετώπισης των φαινομένων που ήδη συμβαίνουν ή είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συμβούν. 

Ποιοι πρέπει να κάνουν τον προγραμματισμό ; 

Όλοι οι φορείς της διοίκησης. Από τους Δήμους που πρέπει να εξασφαλίσουν το νερό στους δημότες τους, αλλά καθώς στη Θεσσαλία δεν υπάρχει καθαρός αστικός Δήμος και τις ανάγκες των αγροτικών περιοχών των Δήμων τους. 

Ταυτόχρονα πρέπει να πιέζουν για να γίνουν τα απαραίτητα έργα. Φυσικά η Περιφέρεια που πρέπει να συντονίσει όλες τις προσπάθειας, αλλά και να πιέσει την Κεντρική Κυβέρνηση όπου δεν μπορεί να κάνει τις δράσεις μόνη της. 

Η Περιφέρεια έχει χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ και άλλα προγράμματα που μπορεί να κατευθύνει σε δράσεις μείωσης των προβλημάτων. Άλλωστε όλες οι Ευρωπαϊκές πολιτικές (ΚΑΠ, Ταμείο Ανάκαμψης κ.λπ.) έχουν κύριο πυλώνα την κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπισή της. 

Επιπλέον η Περιφέρεια έχει τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης που αντί να κάνουν τη γραφειοκρατία των επιδοτήσεων, καλό θα ήταν να βγουν στα χωράφια, να συμβουλεύουν και να κατευθύνουν τους αγρότες. 

Η Κεντρική Κυβέρνηση έχει τις περισσότερες αρμοδιότητες και πρέπει να πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη προγραμμάτων προσαρμογής. 

Τι πρέπει να περιλαμβάνουν αυτά ; Θα συνεχίσω την επόμενη Δευτέρα.

 *Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

 Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Bloomberg : Έρχεται πείνα παγκοσμίως… Η Ελλάδα οφείλει άμεσα να στηρίξει την πρωτογενή παραγωγή με κάθε κόστος

 

Η Ελλάδα οφείλει άμεσα να στηρίξει την πρωτογενή παραγωγή με κάθε κόστος

Την ώρα που όλοι οι αξιωματούχοι ασχολούνται με ήσσονος σημασίας θέματα, η επισιτιστική κρίση αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα.

Ειδικά όμως για την Ελλάδα, που λόγω των απεριόριστων δυνατοτήτων παραγωγής τροφίμων, θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί την παρούσα συγκυρία για να αναπτύξει τον πρωτογενή τομέα, να εξασφαλίσει την αυτάρκεια της και να ανατρέψει το εμπορικό ισοζύγιο μέσω των εξαγωγών τροφίμων, η κυβέρνηση κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Φυτεύει σε εύφορη γη φωτοβολταϊκά, εξανεμίζει πολύτιμους πόρους σε επιδότηση ανεμογεννητριών και αδιαφορεί πλήρως για το παγκόσμιο πρόβλημα της πείνας για το οποίο ήδη άλλες κυβερνήσεις παίρνουν σκληρά μέτρα. Δεν μιλάμε μάλιστα για μία μελλοντική κατάσταση η οποία θα μας δώσει χρόνο να αντιδράσουμε. Η κόλαση ήδη έχει ξεκινήσει.

Σύμφωνα με το Bloomberg, το κόστος των τροφίμων είναι το υψηλότερο τα τελευταία 50 χρόνια. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αδυναμία εύρεσης εργατών στον κλάδο παραγωγής – διανομής τροφίμων, δεν αφήνει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας.

Ενδεικτικό το γράφημα που παρουσιάζει το Bloomberg με στοιχεία από τις αναζητήσεις στην Google. «Έλλειψη εργατικού δυναμικού» είναι ο όρος.

Ο εφιάλτης ήδη έχει πάρει διαστάσεις ντόμινο. Τα αγαθά συμπαρασύρουν το ένα το άλλο, ξεκινώντας από τις πρώτες ύλες για την αγροτική παραγωγή, την κτηνοτροφία, τα σιτηρά, φτάνοντας μέχρι την απογείωση των τιμών στο ράφι αλλά και τις ελλείψεις που πλέον είναι εμφανείς.

Το ντόμινο μάλιστα θα συνεχιστεί με απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις. Από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση λόγω της πείνας, μέχρι τις διεθνείς συγκρούσεις που θα εξελιχθούν σε πολεμική σύρραξη ελεγχόμενης η ευρείας κλίμακας.

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Αν δεν πάρουμε τώρα μέτρα θα καταστραφούμε. Αυτή η προειδοποίηση ακούγεται πλέον από χείλη ειδικών, η κυβέρνηση όμως φαίνεται να κωφεύει. Δεν πρέπει να παρασυρθούμε από την ψευδαίσθηση, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να πεινάσει ποτέ. Όσο ευλογημένη και αν είναι η πατρίδα μας, έχουμε συμβάλει τα μέγιστα ώστε να διαλύσουμε τον παραγωγικό ιστό της.

Δυστυχώς η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών δεν έχει πατριωτική συνείδηση στον τομέα της κατανάλωσης, ανοίγοντας έτσι την κερκόπορτα για αθρόες εισαγωγές ακόμα και σε προϊόντα που η Ελλάδα έχει ανώτερη ποιότητα και απεριόριστες δυνατότητες παραγωγής.

Αυτή η έλλειψη πατριωτικής ευαισθησίας από τους καταναλωτές, αποθρασύνει τις βιομηχανίες τροφίμων και τις μεγάλες αλυσίδες αγορών, που μεγιστοποιούν το κέρδος με εισαγωγές υποδεέστερων ποιοτικά προϊόντων, γνωρίζοντας ότι δεν θα έχουν συνέπειες στους τζίρους που καταγράφουν.

Η κυβέρνηση δεν δείχνει καμία διάθεση να επιβάλλει μία πολιτική εθνικού προστατευτισμού απέναντι στην λαίλαπα, με αποτέλεσμα ο Έλληνας παραγωγός να οδηγείται σε εξαθλίωση και νομοτελειακά να μειώνει την παραγωγή που μένει αδιάθετη.

Όταν μία χώρα έχει εξαρτηθεί σε τέτοιο βαθμό από τις εισαγωγές συνθλίβοντας το εμπορικό της ισοζύγιο, είναι πραγματικά στο χείλος του γκρεμού. Ακόμα και μία μικρή διακύμανση των τιμών μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλη την γραμμή εφοδιασμού, χωρίς να υπάρχει ο αντίστοιχος χρόνος αντίδρασης μέσω της ενίσχυσης της ντόπιας παραγωγής.

Όταν ακόμα και η κορυφαία παραγωγός σιτηρών στον κόσμο, η Ρωσία, επιβάλλει πλέον δασμούς στις εξαγωγές προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωση του λαού της, αλίμονο όταν το πρόβλημα γενικευτεί. Τότε θα βρεθούμε στο σημείο να δίνουμε ότι έχουμε και δεν έχουμε για να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες με εισαγωγές, αλλά δεν θα υπάρχει προϊόν για να εισάγουμε. Και δεν θα υπάρχει παραγωγικός ιστός στην Ελλάδα για να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Μία χώρα που πεινάει, είναι μία χώρα ευάλωτη σε εκβιασμούς και εξωτερικές απειλές. Εάν δεν προβούμε άμεσα σε ένα μεταρρυθμιστικό παραγωγή σοκ, το μέλλον της Ελλάδας θα είναι ζοφερό.

Οφείλουμε τώρα να μάθουμε να ζούμε με αυτά που έχουμε και να μάθουμε να παράγουμε για να έχουμε. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χάνεται ούτε 1 ευρώ σε αεριτζήδες, χρηματοοικονομικά όρνεα, αντιπαραγωγικές χοάνες. Η εξουσία θα πρέπει να καταλάβει ότι τα ξυπόλητα τάγματα δεν θα δείξουν ούτε «ευγένεια», ούτε «ωριμότητα», ούτε έλεος σε όσους εκείνη την κρίσιμη στιγμή θα βρίσκονται σε κυβερνητικούς θώκους.

Πηγή : agrocapital.gr – thessaliatv.gr

 

Αρκετά με την εξαπάτηση, ώρα για καθαρές και συγκεκριμένες πολιτικές δεσμεύσεις - Του Κώστα Γκούμα*

 

Τις ημέρες αυτές, μετά τις δηλώσεις Μητσοτάκη στην ΔΕΘ που ήδη σχολιάσαμε, τα τοπικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ (Λάρισας) έχουν επιδοθεί σε μια οργανωμένη προσπάθεια εξαπάτησης σχετικά με όσα συμβαίνουν στην υπόθεση των υδάτων, του περιβάλλοντος και της γεωργίας στη Θεσσαλία.

Με περισσή υποκρισία επιχειρούν να παρουσιάσουν μία κατακερματισμένη εικόνα, έτσι ώστε να μπορούν εύκολα να την διαχειριστούν και να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη.

Ειδικότερα :

1. Κατηγορούν την κυβέρνηση Κυρ. Μητσοτάκη ότι ούτε τα έργα Αχελώου προχώρησε (τα οποία σημειωτέον είχε υποσχεθεί) αλλά ούτε «άλλα έργα, μικρότερης εμβέλειας, που να καλύπτουν το υδατικό έλλειμμα» της Θεσσαλίας, όπως προέβλεπε το αναθεωρημένο Σχέδιο διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ) του 2017.

Πράγματι έτσι έχουν τα πράγματα. Όμως …ξεχνάνε (;) να μας πούνε πως  και η κυβέρνηση Αλ. Τσίπρα ΔΕΝ υλοποίησε παρόμοια έργα και δράσεις, καθ’ όλη την διάρκεια της θητείας της. Αγνόησε πλήρως το ΣΔΥ του 2014 που παρέλαβε από την κυβέρνηση Σαμαρά.

Δεν ασχολήθηκε ούτε καν με τα άκρως απαραίτητα έργα εξοικονόμησης νερού (πχ. κλειστοί αγωγοί μεταφοράς και διανομής νερού), ούτε βεβαίως στη συνέχεια δρομολόγησε  τα  μικρά και μεσαία  (πλην Αχελώου) έργα, προϋπολογισμού ύψους 1,3 δις ευρώ που προβλέπει το αναθεωρημένο ΣΔΥ του 2017.

Στην πραγματικότητα καμία από τις δύο κυβερνήσεις δεν εργάσθηκε συστηματικά και επίμονα για την ωρίμανση, χρηματοδότηση και ένταξη υδατικών έργων και δράσεων που θα ανακούφιζαν τα καταπονημένα οικοσυστήματα των ποταμών και κυρίως των υπόγειων υδροφορέων.

Το αποτέλεσμα ήταν η κατάσταση της πλειοψηφίας των υδάτινων οικοσυστημάτων (με βάση τις προδιάγραφες της Οδηγίας 60/2000-ΕΕ), όπως τεκμηριωμένα καταγράφεται στο ΣΔΥ, να  είναι «ΚΑΚΗ», με ότι κίνδυνους αυτό συνεπάγεται.

Ομοίως, καμία  από τις δύο κυβερνήσεις δεν έλαβε την «επιτελική» μέριμνα να εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο πλάνο έργων «masterplan», ώστε να μπορεί να αξιολογήσει, με αντικειμενικά (και όχι πολιτικάντικα) κριτήρια, τα τεχνικά έργα που είναι αναγκαία, να χαράξει πολιτικές για τις δράσεις, να εξασφαλίσει τους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται.

Να λοιπόν που δεν ήταν αρκετή η απλή καταγραφή έργων στο ΣΔΥ, που και αυτό το χρήσιμο εργαλείο το κατάντησαν …..στοιχείο επικοινωνιακής πολιτικής και μικροπολιτικής αντιπαράθεσης! Εξάλλου, όπως σωστά επισημαίνει ο βουλευτής τους Β. Κόκκαλης, «η ένταξη στο ΣΔΥ δεν σημαίνει και υλοποίηση» ενός έργου.

Και για να έχουν οι αναγνώστες ολοκληρωμένη την εικόνα, αμφότεροι παρακολουθούν «ανέμελοι» τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες χωρίς σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο (όπως όλες οι χώρες της ΕΕ), με περιορισμένη στελέχωση και πενιχρά τεχνικά μέσα, ελάχιστα πράγματα μπορούν να κάνουν για να ελέγξουν και να ανακόψουν την συνεχή επιδείνωση που προκαλούν κάθε χρόνο τα τεράστια υδατικά ελλείμματα της Θεσσαλίας.

2. Σε ότι αφορά στα έργα μεταφοράς (εκτροπής) Αχελώου, δηλαδή φράγμα Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς προς Μουζάκι, η προσπάθεια εξαπάτησης απαιτούσε  τεκμηρίωση με κάποιους …αριθμούς.

Η εκτίμηση που διατυπώνουν για δαπάνη ενός (1) δισεκατομμυρίου ευρώ είναι σωστή.

«Παρέλειψαν» όμως να διευκρινίσουν ότι σχεδόν τα μισά από το ποσό αυτό αφορούν στο ΥΗΕ Μεσοχώρας, το οποίο ΔΕΝ συμπεριλαμβάνεται στα έργα εκτροπής !

[Ως γνωστόν, το έργο αυτό, ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά από αρκετά χρόνια περιπλανήσεων και  αφού εγκατέλειψε την καταστροφική του θέση για....κατεδάφιση, επέλεξε τελικά  να το αδειοδοτήσει (2017)]

Τέτοια λαθροχειρία ομολογουμένως δεν την περιμέναμε. Φαίνεται  όμως ότι οι ιδεοληπτικές αγκυλώσεις, το μίσος για τα έργα Αχελώου αλλά και η αγωνιώδης προσπάθεια να επανέλθουν στην κυβέρνηση είναι τόσο ισχυρά κίνητρα, που οδηγούν ακόμη και στην  παραβίαση  στοιχειωδών κανόνων του διαλόγου.

Για την ιστορία (από πίνακα των υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδομών, σε επικαιροποιημένες τιμές, Δεκ. 2013) :

Το φράγμα Συκιάς (μαζί με μελέτες, έργα πρόσβασης, μέρος απαλλοτριώσεων κλπ.) απορρόφησε 365 εκατ. ευρώ. Απομένουν 150 εκατ. για ολοκλήρωση (χωρίς ΥΗ Σταθμό).

Η σήραγγα μεταφοράς προς Μουζάκι, πλήρως διανοιγμένη και εν μέρει επενδυμένη, απορρόφησε 228 εκατ. ευρώ. Απομένουν τα 2/3 της εσωτερικής επένδυσης και η τοποθέτηση θυροφραγμάτων, δηλαδή 65 εκατ. ευρώ.

Όσο για την «αμφίβολη» όπως λένε σκοπιμότητα του έργου, αυτή δεν αμφισβητήθηκε από το ΣτΕ (στο οποίο  την αποδίδουν για να προσδώσουν κύρος στην «εκτίμησή» τους), ούτε ήταν δυνατόν το Δικαστήριο  να εγκρίνει ή να απορρίψει μια οικονομοτεχνική μελέτη. Το ΣτΕ εξέδωσε ακυρωτικές αποφάσεις για διοικητικά θέματα ή παραλείψεις και επικέντρωσε στην τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και στην παραβίαση διεθνών συμβάσεων (πχ. σύμβαση Γρανάδας, κατάκλυση μοναστηριού Αγ. Γεωργίου, 2000). Όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού. 

3. Όμως ο φαρισαϊσμός για τα έργα άνω Αχελώου δεν σταματά εδώ. Επιστρατεύουν αόριστες ή αμφίσημες διατυπώσεις, σε μια προσπάθεια να κρύψουν την πολιτικάντικη τακτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στο θέμα αυτό και – κυρίως – για να αποφύγουν να πούνε τι εκείνοι προτείνουν να γίνει με τα έργα αυτά.

Θαυμάστε διατύπωση : «…ένα έργο ημιτελές, χωρίς να διαφαίνεται πιθανότητα να ολοκληρωθεί» (;). 

Και ρωτάμε εμείς :

Εάν είναι έτσι, γιατί ο υπουργός  Χρ. Σπίρτζης (Δεκ. 2015) στη Βουλή, σε σχετική ερώτηση, υποσχέθηκε ότι θα ολοκληρωθούν  τα έργα ;

Γιατί ο Αλ. Τσίπρας στη Λάρισα (Συνέδριο 2017) δήλωσε ότι «σκεπτόμαστε» την υδροηλεκτρική αξιοποίηση του ταμιευτήρα Συκιάς ; 

Γιατί ο τότε υφυπουργός ΥΠΑΑΤ Β. Κόκκαλης, κατά την περίοδο της «μετάβασής» του από την δεξιά στην αριστερά, δήλωνε δημόσια σε επιτροπή που τον επισκέφθηκε (2017) ότι «…η εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης του 2014, τα οποία προβλέπουν την μερική μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο προς τη Θεσσαλία, αποτελούν μονόδρομο ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την ανάπτυξη της περιοχής» ;

Γιατί και πάλι ο Χρ. Σπίρτζης το 2019 ενέκρινε πίστωση (ΣΑΕ) για την συντήρηση έργων  που….δεν θα ολοκληρωθούν ;

Για μας η εικόνα είναι καθαρή : Και ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ έχουν ανάγκη να κρατούνε ως «όμηρο» τα έργα Αχελώου, να παίζουν με το ψευτοδίλημμα  «υπέρ/κατά» της εκτροπής (άσφαιρος δικομματικός καυγάς), χωρίς να ξοδεύουν χρήματα, ούτε για την ολοκλήρωσή τους (που απαιτεί 220 έως 250 εκατ. ευρώ – δες προηγούμενα), ούτε όμως και για την κατεδάφιση τους, που και για αυτήν κατά την εκτίμηση μας απαιτείται μια αντίστοιχου ύψους δαπάνη.

Με άλλα λόγια επιλέγουν να συντηρούν την ψευδαίσθηση (στην οποία  ο ΣΥΡΙΖΑ αυτοπαγιδεύθηκε για τα καλά…..), ότι τα έργα αυτά είναι δυνατόν να παραμένουν εσαεί εγκαταλειμμένα στα βουνά των Αγράφων, έως ότου κάποιος από τους δυο ανεύθυνους μονομάχους υποχρεωθεί τελικά να δώσει μια  λύση !

Την ίδια ώρα οι κίνδυνοι για την Θεσσαλία αυξάνονται (ξηρασία, διάβρωση εδαφών), η οικολογική καταστροφή ποταμών και υπόγειων υδροφορέων επεκτείνεται, η γεωργία μπαίνει σε μεγαλύτερες δυσκολίες, το κόστος παραγωγής αυξάνεται και το εισόδημα (κυρίως των μικρομεσαίων) αγροτών παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.

Με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται μεταξύ άλλων πόσο υποκριτικές είναι οι ευαισθησίες τους για το περιβάλλον και για το πολύπαθο ποτάμι, εφόσον χωρίς ολοκλήρωση (τεχνητή λίμνη) ή χωρίς κατεδάφιση (αποκατάσταση φυσικής ροής του ποταμού), ο Αχελώος ΔΕΝ μπορεί να επανέλθει σε μια φυσιολογική λειτουργία (!), ενώ οι σοβαρότατοι κίνδυνοι από πλημμυρικά φαινόμενα ελλοχεύουν (δες έκθεση που παρέδωσαν στον Χρ. Σπίρτζη οι επιστήμονες πραγματογνώμονες).

Συνεπώς, δεδομένου ότι οι δηλώσεις του Χρ. Σπίρτζη και του Β. Κόκκαλη για ολοκλήρωση των έργων ήταν μια ψευτιά, ενώ παράλληλα οι «σκέψεις» του Αλ. Τσίπρα για υδροηλεκτρική αξιοποίηση της Συκιάς απλώς πιστοποίησαν την αναξιοπιστία του, τι προτίθενται ΤΩΡΑ, στις παρούσες συνθήκες, να πράξουν στον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ;

Θα  «απελευθερώσουν» το μπαζωμένο ποτάμι από τον τεράστιο όγκο σκυροδεμάτων και χωματισμών των ημιτελών έργων ;

Θα επαναφέρουν τον Αχελώο στην αρχική του μορφή, με παράλληλη αποκατάσταση του τοπίου, διαθέτοντας κάποιες εκατοντάδες εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτό ; και εάν αυτή είναι η πολιτική τους πρόταση, γιατί δεν την «εφάρμοσαν» στην διάρκεια των 4,5 ετών κυβερνητικής θητείας ;

Θα απαιτήσουν, έστω και τώρα, από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, με πίεση στη Βουλή και ενημέρωση της κοινής γνώμης, την άμεση κατεδάφιση των έργων ;

Προφανώς δεν περιμένουμε απάντηση. Το μόνο που τους απασχολεί είναι να μην έχουν πολιτικό κόστος από την  ανυπαρξία πολιτικής πρότασης και να συνεχίσουν ανεύθυνα να «παίζουν» τον κόσμο με γενικότητες και αοριστίες, που ενίοτε ακούγονται  ευχάριστες, δεν συνιστούν όμως μια  πολιτική πρόταση διεξόδου, ούτε σε ότι αφορά στα έργα Αχελώου, ούτε συνολικά των υδατικών - οικολογικών προβλημάτων στη Θεσσαλία.

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας

 Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Δεν ήταν έκπληξη……. - (Φάνης Γέμτος – Κώστας Γιαννακός - Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*

 

Δεν έχουν τελειωμό οι αντιδράσεις για τις πρόσφατες δηλώσεις του Πρωθυπουργού (στη ΔΕΘ και στην επίσκεψή του στη Θεσσαλία) σχετικά με τα υδατικά έργα στη Θεσσαλία και την γεωργία.

Και όπως προκύπτει σχεδόν κανείς δεν έμεινε ευχαριστημένος από τις δηλώσεις αυτές που, κατά κοινή ομολογία, απέχουν πολύ από τις προσδοκίες των Θεσσαλών και βεβαίως δεν συμβαδίζουν, έστω στοιχειωδώς, με τις υποσχέσεις του κ. Κυρ. Μητσοτάκη και των στελεχών της ΝΔ (Βουλευτές, αυτοδιοικητικοί κλπ.) σχετικά με την επίλυση του υδατικού – οικολογικού προβλήματος της περιοχής μας.

Αντίθετα πρόκειται για εξέλιξη απόλυτα συμβατή με την επί δύο χρόνια και πλέον σιωπή της Κυβέρνησης πάνω σε κρίσιμα ζητήματα (έργα, δράσεις, αποφάσεις κλπ.) που συνδέονται με τα νερά της Θεσσαλίας και για συστηματική προσπάθεια αυτά να ΜΗΝ τεθούν σε ανοικτό διάλογο και να «πάνε πίσω» όσο γίνεται, ώστε να μην προκαλούν πολιτικό κόστος.

Οι δικές μας παρατηρήσεις :

1.   Επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά ότι το καυτό πρόβλημα των υδάτων της Θεσσαλίας ΔΕΝ βρίσκεται σε υψηλή προτεραιότητα από τον Πρωθυπουργό, του υπουργούς και τους βουλευτές της παρούσας Κυβέρνησης.

2.   Προκαλεί εντύπωση η ευκολία με την οποία ο κ. Μητσοτάκης πετάει στον κάλαθο των αχρήστων τις υποσχέσεις του !

Οι δηλώσεις που έκανε κατά καιρούς για συγκεκριμένα έργα και η μη ανταπόκρισή του σε αυτές, αποτελούν δυστυχώς πειστήριο της μειωμένης αξιοπιστίας του, τουλάχιστον για τα υδατικά της Θεσσαλίας. Και βεβαίως πέφτει στο κενό η προσπάθεια κάποιων στελεχών της ΝΔ τις τελευταίες ημέρες να προστατέψουν το κύρος του, με αστήρικτα επιχειρήματα και αποπροσανατολιστικές συγκρίσεις (πχ. τι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ…).  

3.  Το πιο επικίνδυνο από όλα είναι η έλλειψη οράματος από τον Πρωθυπουργό και τα στελέχη της ΝΔ καθώς και η μη συνειδητοποίηση των κινδύνων που απειλούν σήμερα τη Θεσσαλία. Το εξελισσόμενο φαινόμενο της ξηρασίας και της διάβρωσης των εδαφών, η τραγική απουσία υποδομών για αποθέματα νερού προς αντιμετώπιση του προβλήματος, οι δραματικές προοπτικές που διαμορφώνονται για τον πρωτογενή τομέα, η διαρκής επιδείνωση της οικολογικής κατάστασης στα υπόγεια νερά και στα ποτάμια, η κατά κοινή ομολογία κακή διαχείριση των υδάτων (με απουσία σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, κατάλληλου διοικητικού μηχανισμού και διατήρηση των λανθασμένων πρακτικών), η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδίου έργων και δράσεων (masterplan) δεσμευτικού για τα επόμενα κρίσιμα χρόνια, είναι μερικά από τα σοβαρότερα προβλήματα που συνδέονται με το υδατικό ζήτημα.

4.  Από την Κυβέρνηση και τους βουλευτές της ΝΔ καταβάλλεται προσπάθεια να ισορροπήσουν τις αρνητικές εντυπώσεις με την επίκληση του …ΥΗΕ Μεσοχώρας, ως δήθεν ενός «πρώτου βήματος» για την ολοκλήρωση των έργων Άνω Αχελώου !

Τους καλούμε, εάν θέλουν να προστατέψουν την σοβαρότητά τους, να εγκαταλείψουν τέτοιου είδους «επιχειρήματα».

Όλοι γνωρίζουν ότι η αναμενόμενη ενίσχυση των υδάτων της λεκάνης Πηνειού θα προέλθει από τον μισοτελειωμένο ταμιευτήρα της Συκιάς (και όχι εκείνον της Μεσοχώρας). Επίσης η ενίσχυση αυτή δεν θα προέλθει από κάπου μακριά, αλλά μόλις από απόσταση 18 χιλιομέτρων, από τα ορεινά της Καρδίτσας και όχι, όπως αόριστα αναφέρουν από την «Δυτική Ελλάδα», έτσι για να ακούγεται  πιο δύσκολο και απραγματοποίητο !

Τέλος η προσδοκώμενη ένταξη σε πρόγραμμα υλοποίησης του ταμιευτήρα Σκοπιάς Φαρσάλων επί του Ενιπέα, παρότι θετική, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή ως άλλοθι για την Κυβέρνηση της ΝΔ, σε σχέση με την πραγματικότητα που βιώνουμε και την επιζητούμενη διέξοδο, η οποία απαιτεί τολμηρές πολιτικές αποφάσεις και έργα πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας (άλλωστε οι εκτάσεις της περιοχής Φαρσάλων δεν περιέχονται σε εκείνες που θα εξυπηρετηθούν από τα έργα Αχελώου).

Και θα ήταν οπωσδήποτε χρήσιμη έστω και μια απλή ανάγνωση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), των μεγεθών που αυτό παραθέτει, των κινδύνων που περιγράφει και των προτάσεων που περιέχει, ώστε να συνειδητοποιήσει ο Πρωθυπουργός, η Κυβέρνηση και οι βουλευτές της ΝΔ πόσο μεγάλες ευθύνες αναλαμβάνουν με το να αγνοούν τις υποσχέσεις τους, και να αδιαφορούν για το υδατικό της Θεσσαλίας, περιορίζοντας την δράση τους στην ένταξη ενός μόνο (χρήσιμου βεβαίως για την περιοχή) ταμιευτήρα, για συλλογή 50 εκατ. κυβικών μέτρων (εκ. κ. μ.) νερού, όταν τα ελλείμματα ανέρχονται ετησίως σε εκατοντάδες εκ. κ. μ. Ας γνωρίζουν ότι οι υπόγειοι υδροφορείς αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν ακόμη και σε αυτήν την επίφαση κανονικότητας που έως σήμερα (επί δεκαετίες) πρόσφεραν  στους μειωμένης ευθύνης πολιτικούς μας.

5.  Κρίνουμε ότι στις παρατηρήσεις μας αυτές θα πρέπει να προστεθούν λίγα λόγια και για τις αντιδράσεις του χώρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Πρόκειται για ένα τυπικό δικομματικό «καυγά» χωρίς ουσία. Όλες οι σκέψεις, οι ιδέες, τα έργα και οι δράσεις που συμβάλλουν στην επίλυση του υδατικού προβλήματος είχαν εδώ και πολλές δεκαετίες καταγραφεί μέσα από πολλές ευκαιρίες (συνέδρια, ημερίδες, μελέτες κλπ.) και για πρώτη φορά προσέλαβαν ένα πιο «θεσμικό» χαρακτήρα μέσω των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), τα οποία ως γνωστόν δρομολόγησε η Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου (2010) και ολοκληρώθηκαν και εγκρίθηκαν από την Κυβέρνηση Σαμαρά (2014).

Έκτοτε παρέμειναν στα συρτάρια των δύο επόμενων Κυβερνήσεων, χωρίς να έχει υπάρξει πρόοδος και ουσιαστική εφαρμογή πολιτικών για τα νερά, «ωρίμανση» των απαιτούμενων έργων, η αναγκαία διοικητική ενίσχυση και γενικά ΚΑΜΙΑ ΠΡΟΟΔΟΣ επί της ουσίας.

Συνεπώς λιγότερη υποκρισία δεν θα έβλαπτε.

Όσο για τον ταμιευτήρα Σκοπιάς, θα θυμίσουμε σε κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που αυτές τις μέρες «σηκώνουν» το θέμα, ότι επί Κυβέρνησης Τσίπρα ούτε «ωρίμανση», ούτε και ένταξη του έργου αυτού σε κάποιο πρόγραμμα υπήρξε. Η απλή αναφορά του  στο κείμενο της αναθεώρησης (2017) του ΣΔΥ σίγουρα δεν συνιστά …προώθηση του έργου (!), ούτε βεβαίως προσφέρεται ως «φύλλο συκής» για την απόλυτη στασιμότητα του υδατικού της Θεσσαλίας την αντίστοιχη περίοδο, η οποία δυστυχώς …..επιμηκύνθηκε με την πρωθυπουργία Κυρ. Μητσοτάκη.

 

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις έχουν τελειώσει πια οι ψευδαισθήσεις ότι η Κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έθετε σε προτεραιότητα την επίλυση του υδατικού – οικολογικού προβλήματος της Θεσσαλίας.

Κρίνουμε ότι στο εξής, για να γίνουν πράξη οι διεκδικήσεις των αγροτών αλλά και του συνόλου των Θεσσαλών, δεν απομένει παρά η ισχυρή πίεση προς την Κυβέρνηση, σε όλα τα πεδία δράσης (Βουλή, ΜΜΕ, επιμελητήρια, αγροτικές οργανώσεις, κλπ.), χωρίς αναστολές και αυταπάτες, έτσι ώστε να υλοποιηθούν όσα είχαν υποσχεθεί και να εφαρμοστούν επειγόντως οι πολιτικές που απαιτούνται για την προστασία της Θεσσαλίας από τις συνέπειες  της κλιματικής κρίσης αλλά και για να διαμορφωθούν προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης στον τόπο μας.

 

*Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

*Γιαννακός Κώστας, Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας,

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κ. Ε

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ 

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

 

 

 

Για να μη γίνουμε κλιματικοί μετανάστες στη Θεσσαλία… Του Γιάννη Κολλάτου*

 

Να δρομολογηθούν άμεσα τα φράγματα Μουζακίου και Πύλης και η μεταφορά νερού από τον Αχελώο

Η Παγκόσμια Τράπεζα δημοσίευσε έκθεση με δυσοίωνες προβλέψεις για τις επιπτώσεις από τη μείωση της αγροτικής παραγωγής λόγω της κλιματικής κρίσης, σύμφωνα με την οποία μέχρι το 2050, θα έχουμε 216 εκατομμύρια μετανάστες στον πλανήτη.

Η κλιματική κρίση μας «δείχνει τα δόντια της» και στη Θεσσαλία με θεομηνίες, όπως πλημύρες του αιώνα, χαλαζοπτώσεις, καύσωνες και λειψυδρία τους τελευταίους 12 μήνες

Φέτος ο Πηνειός στέρεψε σε μήκος 35 χιλιομέτρων στην περιοχή ανάμεσα σε Καλαμπάκα και Τρίκαλα. Το ίδιο είχε συμβεί και πρόπερσι το καλοκαίρι. Το ποτάμι μετατρέπεται σταδιακά σε χείμαρρο.
Ο Πηνειός εμπλουτίζεται από τους παραποτάμους του και δύο από τους σημαντικότερους είναι ο Πάμισος και ο Πορταϊκός.

Εκεί είχε προβλεφθεί από τη μελέτη ακόμη για την εκτροπή του Αχελώου - που στην πορεία έγινε μερική εκτροπή, και πλέον είναι μεταφορά νερού από την περίσσεια των χειμέριων υδάτων του προς τη Θεσσαλία - να κατασκευαστούν δύο φράγμα σε Μουζάκι (στον Πάμισο ) και στην Πύλη (στον Πορταϊκό).

Η χρησιμότητα του φράγματος Μουζακίου και ως έργο Πολιτικής Προστασίας διαφάνηκε από την περσινή θεομηνία «Ιανός» που έπληξε την περιοχή μας ακριβώς ένα χρόνο πριν, παρά τρεις ημέρες (18 Σεπτεμβρίου του 2020).

Ο πρωθυπουργός επισκεπτόμενος Καρδίτσα και Μουζάκι, τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά τις καταστροφικές πλημμύρες που «γονάτισαν» την τοπική οικονομία, αναγνώρισε τη σημασία αυτού του έργου, ώστε να μην έχουμε παρόμοιες καταστροφές στο μέλλον.

Έκτοτε η τύχη του αγνοείται. Στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης δεν έχει συμπεριληφθεί με ΣΔΙΤ η κατασκευή του φράγματος Μουζακίου. Να επισημάνουμε ότι η υλοποίησή του «θωρακίζει» νομικά την υπόθεση της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο μέσω του φράγματος της Συκιάς και της σήραγγας εκτροπής της Δρακότρυπας προς τη θεσσαλική πεδιάδα.

Και αυτό γιατί θα λειτουργεί και ως «αναρρυθμιστική δεξαμενή» ελεγχόμενης παροχέτευσης των νερών του Αχελώου προς τον Πηνειό μέσω του Παμίσου, ενώ θα μπορεί να λειτουργεί και ως δεξαμενή άντλησης – ταμίευσης για επιστροφή των υδάτων στο φράγμα. Μία από τις αιτιάσεις του ΣτΕ απόρριψης στο παρελθόν των έργων μεταφοράς νερού από τον Αχελώο προς της θεσσαλική πεδιάδα, ήταν «αν εκτραπούν τα νερά τότε που θα διοχετευθούν, αφού δεν υπάρχει διαχειριστικό σχέδιο υδάτινων πόρων, για τη λεκάνη απορροής της Θεσσαλίας».

Αξίζει να τονιστεί πάντως ότι από τα συναρμόδια υπουργεία διαχειριστικά σχέδια για τη λεκάνη απορροής της Θεσσαλίας κατατέθηκαν τόσο το 2014 (κυβέρνηση ΝΔ- ΚΙΝ.ΑΛ) , όσο και το 2017 (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ). Τα διαχειριστικά του 2014 περιελάμβαναν την κάλυψη μέρους του υδατικού ελλείμματος της Θεσσαλίας από τον Αχελώο, ενώ του 2017 απέκλειαν τη λύση Αχελώου και πρόκριναν μεσαία φράγματα, ανάμεσα στα οποία ήταν και τα φράγματα Μουζακίου και Πύλης.

Στο πακέτο των 18 αρδευτικών έργων του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 1 δις ευρώ (μαζί με το ΦΠΑ) που πρόσφατα ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ότι θα υλοποιηθούν μέσω ΣΔΙΤ, δεν περιλαμβάνεται κανένα από τα μεσαία φράγματα της Θεσσαλίας που προέβλεπαν τα διαχειριστικά σχέδια του 2014 και του 2017, πέραν του φράγματος στο Νεοχωρίτη Τρικάλων (με δυνατότητα ταμίευσης 32 εκατ. κ.μ. νερού) που είναι όμως συνεχιζόμενο έργο και φυσικά δεν περιλαμβάνεται ούτε το φράγμα Μουζακίου.
Πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον δεν έγινε κάποια ιεράρχηση και επικράτησαν μικροτοπικιστικές σκοπιμότητες ή προτιμήθηκαν έργα μικρής εμβέλειας τα οποία φυσικά δεν επιλύουν το τεράστιο πρόβλημα έλλειψης επιφανειακών υδάτων στο θεσσαλικό κάμπο όσο και των 3 δις κ.μ. ελλείμματος υπόγειων υδάτων διαπιστωμένο και από τα διαχειριστικά σχέδια..

Το διαχειριστικό σχέδιο του 2017 (πρόταση Φάμελου) πάντως προέβλεπε μικρό φράγμα στο Μουζάκι δυνατότητας ταμίευσης περίπου 20 εκατομ. κ.μ. νερού, ενώ υπάρχει και η μεσαία λύση των 100 εκατομ. κ.μ. ταμίευσης και η μεγάλη των 150 εκατομ. κ.μ. νερού, ίσως επειδή αυτές συνδέονται και με τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο προς τη Θεσσαλία. Οι δύο λύσεις (η μεσαία και η μεγάλη) περιλαμβάνουν όπως γίνεται αντιληπτό, αφού μιλάμε για υψηλά και όχι χαμηλά φράγματα και παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Εννοείται ότι και το διαχειριστικό σχέδιο Φάμελλου χρήζει επικαιροποίησης αφού κάνει μία παραδοχή που τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής κρίσης δεν ισχύει, ότι ο Πηνειός δηλαδή συνεχίζει να είναι ποτάμι και όχι ρυάκι, ή χείμαρρος με σταθερή ροή καθ’ όλο το μήκος του και όχι διακοπτόμενη όπως συμβαίνει τα τελευταία καλοκαίρια.

Συνεπακόλουθα γίνεται αντιληπτό πόσο ζωτικής σημασίας είναι η κατασκευή του έργου του φράγματος του Μουζακίου στη μεσαία τουλάχιστο εκδοχή του με τα 100 εκατομ. μέτρα ταμίευσης (με 20 εκατομμύρια κ.μ. νερού της «μικρής» λύσης δεν θα είχαμε γλιτώσει τις πλημμύρες του Ιανού στο Μουζάκι και την ευρύτερη περιοχή των Σελλάνων).

Για λόγους λοιπόν αντιπλημμυρικής θωράκισης και για λόγους ανάπτυξης όλης της Θεσσαλίας, αφού θα υπάρχει σταθερή ροή νερού προς τον Πηνειό και τους καλοκαιρινούς μήνες, από τον Πάμισο, ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργεί και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο με φορτία αιχμής, το έργο κρίνεται το πιο σημαντικό αμέσως μετά από εκείνο του ταμιευτήρα της Συκιάς (με 500 εκατομμύρια κυβ, μέτρα νερού ταμίευση)..

Καλά είναι και τα δωρεάν gigabyte στους νεολαίους και το μπόνους πρόσληψής τους στους εργοδότες, αλλά θα πρέπει να γίνει αντιληπτό στην κυβέρνηση, ότι χωρίς νερό στη Θεσσαλία, δεν υπάρχει ζωή και παραγωγή πλούτου, άρα δεν υπάρχουν δουλειές, άρα ούτε και εργοδότες να τις προσφέρουν στους νέους.

Η τελευταία χρηματοδοτική ευκαιρία της χώρας να οργανώσει την παραγωγική της βάση ενόψει των δύσκολων χειμώνων που ακολουθούν με την παγκόσμια απειλή της «ενεργειακής φτώχειας» και της επισιτιστικής κρίσης, είναι το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ας διορθωθεί λοιπόν αυτή η “ανορθογραφία” που αφήνει σημαντικά έργα για όλη τη Θεσσαλία εκτός σχεδιασμού και προκρίνει έργα κυρίως από την περιοχή των Τρικάλων (φράγματα μικρής εμβέλειας στο Αχλαδόρεμα, στο Γριζάνο και στον Τίτανο) αντί του εξίσου σημαντικού έργου για όλη τη Θεσσαλία του φράγματος της Πύλης.

Όλες αυτές οι μεθοδεύσεις μας βάζουν σε σκέψεις, όταν μάλιστα στα διαχειριστικά σχέδια τόσο του 2014, όσο και του 2017, τα Τρίκαλα βρίσκονται στο «πράσινο» με επάρκεια δηλαδή νερών, ενώ οι υπόλοιπες περιοχές της Θεσσαλίας (ανάμεσά τους και η ανατολική πλευρά του Ν. Καρδίτσας και όλος σχεδόν ο Νομός Λάρισας) στο «κόκκινο» δηλαδή με σημαντική έλλειψη επιφανειακών και υπόγειων υδάτων που παραπέμπουν σε ταχύτατη ερημοποίηση, άρα εγκατάλειψη της αγροτικής παραγωγής.
Συνεπώς αν δεν ληφθούν τώρα μέτρα και δεν δρομολογηθούν οι σωστές λύσεις για την οργάνωση της παραγωγικής μας βάσης όπως αναφέρει στην έκθεση της και η Παγκόσμια Τράπεζα θα έχουμε κλιματικούς μετανάστες από την εγκατάλειψη της αγροτικής γης στην πιο εύφορη πεδιάδα της χώρας τη θεσσαλική.

Υ.Γ. Τόσο το έργο της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο στη Θεσσαλία, όσο και το φράγμα Μουζακίου (λόγω απαλλοτριώσεων) έχουν σημαντικές δυσκολίες στην υλοποίησή τους (το πρώτο κυρίως νομικής φύσης). Η κυβέρνηση απέδειξε ωστόσο ότι όταν έχει την πολιτική βούληση μπορεί να ξεπερνά τις δυσκολίες με την υπόθεση του μετρό στη Θεσσαλονίκη και την επένδυση στο Ελληνικό. Συνεπώς η απάντηση του πρωθυπουργού «το έργο του Αχελώου έχει τεχνικής και συνταγματικής φύσης δυσκολίες» δείχνει ότι δεν αποτελεί το έργο πολιτική προτεραιότητα.

* Ο Γιάννης Κολλάτος είναι δημοσιογράφος

Πηγή : thessaliatv.gr

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb