Οι μετρήσεις παροχής νερού, αναγκαία προϋπόθεση για την μελέτη αύξησης χωρητικότητας φράγματος Λιβαδίου

 

Το φράγμα Λιβαδίου, ένα σημαντικό για την περιοχή έργο ταμίευσης επιφανειακού νερού, κατασκευάστηκε από την ΔΕΒ Λάρισας με τεχνικό Σύμβουλο την ΔΕΗ Α.Ε/ΔΑΥΕ/ΚΕΨΕ Θεσσαλίας, ολοκληρώθηκε το 2006 και άρχισε να λειτουργεί το 2007 με την παράδοση του σύγχρονου δικτύου άρδευσης.

Πρόκειται για λιθόρριπτο  επίχωμα με αργιλικό πυρήνα, ανάντη & κατάντη φίλτρα από επεξεργασμένο αμμοχάλικο & σώματα στήριξης από λιθορριπή & αμμοχάλικα ποταμού.

Το έργο λειτουργεί ήδη για περισσότερα από 12 χρόνια εξασφαλίζοντας περίπου 1.400.000 m³ κάθε χρόνο, συμβάλλοντας στην άρδευση (δια βαρύτητος) 4.000 στρεμμάτων περίπου, χωρίς την παραμικρή κατανάλωση ενέργειας.

Ο μέσος ετήσιος όγκος απορροής της λεκάνης είναι μεγαλύτερος από 1.400.000 m³ (σύμφωνα με την υδρολογική μελέτη και τις μετρήσεις από το 1986) και το φράγμα υπερχειλίζει κατά την διάρκεια της χειμερινής περιόδου.

Ταυτόχρονα,  στην στέψη του εκχειλιστή του φράγματος υπάρχει διαθέσιμο αρκετό ελεύθερο ύψος πάνω από την μέγιστη στάθμη πλημμύρας. Το γεγονός αυτό δίνει την δυνατότητα αύξησης του όγκου ταμίευσης,  με την αξιοποίηση τεχνικών που εφαρμόζονται διεθνώς σε αντίστοιχες περιπτώσεις.

Μία από τις πλέον αξιόπιστες τεχνικές παγκοσμίως, είναι η εγκατάσταση συστήματος αύξησης χωρητικότητας ταμιευτήρα μέσω της τεχνολογίας ελεύθερων επικαθήμενων και αυτόματα ανατρεπόμενων θυροφραγμάτων (Raygates), στον υπερχειλιστή του Φράγματος.

Η τεχνολογία αυτή, που δεν χρησιμοποιεί κανενός είδους ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, εκμεταλλεύεται τις πιέσεις και τις δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια μιας πλημμύρας για τη λειτουργία τοποθετημένων θυροφραγμάτων τύπου στέψης λαβυρίνθου, Raygates.

Σύμφωνα με έκθεση του τεχνικού γραφείου «Θεσσαλική Γεωτεχνική», με τα θυροφράγματα  ύψους πλάτης 1.00 m το καθένα, θα δημιουργηθεί ένα υδατοστεγές διάφραγμα κατά μήκος των 30.00 m της στέψης του υπερχειλιστή και η στάθμη του ταμιευτήρα θα μπορεί να φθάσει μέχρι τα +687.00 m (απόλυτο υψόμετρο) από τα +686.00 m που είναι το σημερινό θεωρητικά μέγιστο υψόμετρο λειτουργίας του ταμιευτήρα πριν αρχίσει να υπερχειλίζει.

Με την παρέμβαση αυτή η ωφέλιμη χωρητικότητα του ταμιευτήρα του Λιβάδι θα αυξηθεί πρακτικά, σύμφωνα με την καμπύλη στάθμης - όγκου του μελετητή, κατά (260.000x1.00) = 260.000 m³, δηλαδή αύξηση κατά 19% περίπου σε σχέση με τον σημερινό  ωφέλιμο όγκο του ταμιευτήρα.

Η πρόσφατη μέτρηση της παροχής (δες σχετικό ρεπορτάζ στο ypaithros.gr) του χειμάρρου «Λάκκα» στην περιοχή της γέφυρας «Μαρούλι», από τον γνωστό για  ανάλογες εθελοντικές πρωτοβουλίες στην περιοχή Ελασσόνας Πολιτικό/Υδρολόγο Μηχανικό Θωμά Παπαλάσκαρη,  είναι ενθαρρυντική.

Θα πρέπει όμως να ακολουθήσει μια σειρά από νέες μετρήσεις που θα επιβεβαιώσουν τις δυνατότητες αύξησης του ωφέλιμου όγκου του ταμιευτήρα Λιβαδίου και με σχετική μελέτη θα τεκμηριώσουν την οικονομική ευστάθεια του εγχειρήματος.

Προς την κατεύθυνση αυτή την αρμοδιότητα και την ευθύνη έχει η Δημοτική αρχή Ελασσόνας !

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Παραγωγικότητα γεωργίας Θεσσαλίας και η καλή διαχείριση του νερού - Του Φάνη Γέμτου*

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερα στο προηγούμενο σημείωμα, η καλή διαχείριση του νερού είναι κλειδί για τη διατήρηση και αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας. Δύο είναι οι κύριες κατευθύνσεις: Η ταμίευση νερού ώστε να καλυφτούν οι αρδευτικές ανάγκες με καλής ποιότητας, φθηνά, επιφανειακά νερά και η εξοικονόμηση νερού κατά τη μεταφορά και εφαρμογή του στα χωράφια.

Δεν θα αναφερθώ εδώ στην ταμίευση νερού. Επισημαίνω ότι με μόνο δύο ουσιαστικά έργα ταμίευσης (τα φράγματα και τις αντίστοιχες τεχνητές λίμνες Πλαστήρα και Σμοκόβου) τα νερά αφήνονται να καταλήγουν όλο τον χειμώνα στη θάλασσα, ενώ τα καλοκαίρια πλέον ο κύριος ποταμός, ο Πηνειός, στερεύει πριν από τη Λάρισα. Η άμεση ανάγκη εκπόνησης ενός σχεδίου κατασκευής ταμιευτήρων με βάση το κόστος και όφελος του κάθε ενός και η υλοποίησή του είναι αναγκαία.

Η μεταφορά και διανομή του νερού γίνεται κυρίως με κακοσυντηρημένους ανοικτούς αγωγούς που δεν καθαρίζονται από τη φυσική βλάστηση, προκαλεί τεράστιες απώλειες νερού. Η πολυπλοκότητα του συστήματος διαχείρισης και η αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων συμβάλλει στην αύξηση των απωλειών.

Είναι προφανές ότι συστήματα κλειστών αγωγών θα μείωναν τις απώλειες και θα έκαναν ευκολότερη τη μέτρηση της κατανάλωσης, αλλά το κόστος είναι τεράστιο. Επιπλέον δεν είναι βέβαιο ότι οι ΤΟΕΒ με τη σημερινή τους οργάνωση θα επιτύχουν σωστή λειτουργεία και συντήρηση των δικτύων. Και εδώ χρειάζεται καλύτερο θεσμικό πλαίσιο και οργάνωση.

EΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ

Εδώ είναι το τμήμα που πρέπει να εφαρμοστεί από τους αγρότες. Σε ορισμένα έχει γίνει σημαντική πρόοδος, σε άλλα καμία. Ποια είναι τα στοιχεία;

α) Μέθοδοι εφαρμογής

Ο βαθμός απόδοσης (ποσότητα νερού που αξιοποιείται από τα φυτά προς την εφαρμοζόμενη ποσότητα) των μεθόδων εφαρμογής διαφέρει σημαντικά. Γενικά εκτιμάται σε 50% για την επιφανειακή άρδευση, 75% για τον καταιονισμό (τεχνητή βροχή) και 90% για τη στάγδην άρδευση. Οι περιοχές με στενότητα και υψηλού κόστους νερού (κυρίως Ανατολική Θεσσαλία) έχουν προσαρμοστεί και κατά πλειοψηφία ποτίζουν με στάγδην άρδευση όπου μπορούν. Αρδεύσεις φυτρώματος, αλλά και καλλιέργειες, όπως η μηδική, αρδεύονται με καταϊονισμό και δεν φαίνεται να μπορούν να αλλάξουν. Θα πρέπει να επεκταθεί η στάγδην άρδευση με περιορισμό κυρίως της επιφανειακής σε συνδυασμό με συστήματα κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού υπό πίεση. Οι δυνατότητες είναι σημαντικές.

β) Υδατοϊκανότητα και διηθητικότητα

Είναι δύο ιδιότητες του εδάφους που μπορούν να βελτιώσουν τον βαθμό απόδοσης της άρδευσης. Η αύξηση οργανικής ουσίας του εδάφους αυξάνει την υδατοϊκανότητα του εδάφους και τη δομή του, ενώ η συνεχής εδαφοκάλυψη με διαχείριση υπολειμμάτων, μη αναστροφή εδάφους και χρήση καλλιεργειών φυτοκάλυψης αυξάνει τη διηθητικότητα (αλλά και την οργανική ουσία του εδάφους) και μειώνει την απορροή αυξάνοντας την αποθήκευση νερού στο έδαφος και μειώνοντας τη διάβρωση.

Συστήματα Γεωργίας Συντηρήσεως (χρήση αμειψισπορών, συνεχούς κάλυψης του εδάφους και περιορισμό της διατάραξης του εδάφους με την κατεργασία) μπορούν να συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλοντας και στην αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος.

Το τελευταίο φαίνεται να προσελκύει το ενδιαφέρον ως μέσο μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας και περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.

γ) Επιλογή καλλιεργειών

Κατά την επιλογή καλλιεργειών η προτίμηση σε καλλιέργειες μικρής κατανάλωσης νερού μπορεί να συμβάλλει στην εξοικονόμηση. Π.χ. σόργο αντί για καλαμπόκι, αμύγδαλα ή φιστίκια αντί για καρύδια, κ.λπ. Ακόμη και διαφορές μεταξύ ποικιλιών. Έρευνα για σωστές επιλογές είναι σημαντική.

δ) Ελλειμματική άρδευση

Συνδυασμός στάγδην άρδευσης, ακόμη και υπόγειας με ελλειμματική ποσότητα εφαρμογής μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ουσιαστικά. Και εδώ χρειάζεται έρευνα και εφαρμογές που θα δείξουν στους αγρότες πώς λειτουργεί.

ε) Μέτρηση της κατανάλωσης νερού

Θεωρητικά η κατανάλωση νερού μετράται στις γεωργήσεις με χρήση μηχανικών υδρομέτρων με πολλές δυσκολίες. Από τις κλοπές των υδρομέτρων μέχρι την αδυναμία παρακολούθησης κάνουν ουσιαστικά αδύνατη τη μέτρηση και την αντίστοιχη χρέωση που θα έδινε κίνητρα εξοικονόμησης. Δυνατότητα μέτρησης με ψηφιακά συστήματα με άμεση αποθήκευση σε νέφος και ενημέρωση των ΤΟΕΒ ή υπηρεσιών και αντίστοιχη χρέωση θα συνέβαλλε στη μείωση της κατανάλωσης, αλλά και επιβράβευση όσων μειώνουν την κατανάλωση.

στ) Έξυπνη άρδευση

Πολλές εφαρμογές νέων ψηφιακών τεχνολογιών στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης του νερού, αλλά και στην καλύτερη απόδοση των καλλιεργειών. Η διαφοροποιημένη δόση αρδευτικού νερού είναι μία από τις προτεινόμενες λύσεις. Δηλαδή η εφαρμογή διαφορετικών ποσοτήτων νερού σε διαφορετικά σημεία του χωραφιού ανάλογα με τις ανάγκες των φυτών ή τα χαρακτηριστικά του εδάφους. Στοιχεία όπως η μηχανική σύσταση του εδάφους που μπορεί εύκολα να μετρηθεί με τη φαινομενική ηλεκτρική αγωγιμότητα ή το ανάγλυφο του εδάφους ή μετρήσεις χαρακτηριστικών του φυτού (θερμοκρασία, δείκτες βλάστησης, ροή υγρών στον κορμό του φυτού) ή μετρήσεις υγρασίας εδάφους ή χρήση μοντέλων εκτίμησης παραμέτρων μπορούν να συμβάλλουν σε μείωση κατανάλωσης νερού (αλλά και ενέργειας) κατά 8-20%.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Είναι προφανές ότι η δυνατότητα εξοικονόμησης νερού είναι ιδιαίτερα σημαντική και μπορεί να ξεπεράσει τον στόχο του 10 -15% που προτείνουν τα σχέδια διαχείρισης υδάτων (που δεν έγινε καμία ενέργεια από το 2014 για να επιτευχθούν). Οι δυνατότητες υπάρχουν και σε μεγάλο ποσοστό έχουν μελετηθεί ερευνητικά, τόσο στη χώρα από ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα όσο και διεθνώς. Δύο κρίσιμα ερωτήματα που πρέπει να βρουν απαντήσεις: Πώς θα συνδεθεί η έρευνα με την παραγωγή και πώς θα καθοδηγηθούν οι αγρότες ώστε να εφαρμόσουν σωστά μέρος ή όλες τις δυνατότητες που έχουν. Σωστή απάντηση στο ερώτημα θα έχει πολλές και σημαντικές ευεργετικές επιπτώσεις στην προστασία του περιβάλλοντος, στη στήριξη του γεωργικού εισοδήματος και στην ανάπτυξη της χώρας.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας 

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Νερό και γεωργία της Θεσσαλίας - Του Φάνη Γέμτου*

 

‘Όπως κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου με απόφαση του ΟΗΕ γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού.  

Για φέτος αποφασίστηκε να υιοθετηθεί το σύνθημα :  Τι κάνει το νερό για μένα ;

Στην εικόνα βλέπετε την αφίσα που δείχνει όλες τις συνδέσεις του νερού με τη ζωή μας :

Μας εξασφαλίζει τις άμεσες ανάγκες μας (πόσιμο νερό, καθαριότητα),  μας δίνει ενέργεια, βοηθά στις μεταφορές μας, μέσω της γεωργίας μας εξασφαλίζει τη τροφή και τις  πρώτες ύλες  που χρειαζόμαστε και συντηρεί το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και απολαμβάνουμε.

 Όλα αυτά με τις αλληλεπιδράσεις τους φαίνονται στο διάγραμμα. Και ας μη ξεχνάμε ότι κάθε ζωντανός οργανισμός  αποτελείται κατά πάνω από 80% από νερό. Επομένως η χρησιμότητα του νερού στη ζωή μας είναι ιδιαίτερα υψηλή. Για αυτό πρέπει να το χρησιμοποιούμε με προσοχή και να μη το σπαταλούμε.

Για τη Γεωργία το νερό είναι η βάση κάθε παραγωγής τροφίμων και πρώτων υλών που προσφέρει στη κοινωνία. Η  παραγωγή των φυτών είναι άμεσα  συνδεδεμένη με την υγρασία του εδάφους. Χάρη στην υγρασία αυτή μπορούν να απορροφούν  θρεπτικά στοιχεία από το έδαφος ενώ διατηρούν τη σπαργή των κυττάρων και ψύχουν το υπέργειο τμήμα τους. Κατ’ επέκταση στηρίζει και τη κτηνοτροφία με παροχή νερού στα ζώα και με τη παραγωγή ζωοτροφών.

Υδατικό ισοζύγιο και  Θεσσαλική Γεωργία

Η Θεσσαλία είναι η μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας που βρίσκεται στην Ανατολική πλευρά της. Χαρακτηριστικό της ότι περιτριγυρίζεται από ορεινούς όγκους και έχει μέτριες βροχοπτώσεις (500-700 χιλιοστά το χρόνο) συγκεντρωμένες τους χειμερινούς μήνες του  έτους. Γειτνιάζει με την υδρολογική λεκάνη του Αχελώου με χαρακτηριστικά τις υψηλές βροχοπτώσεις (πάνω από 1000 χιλιοστά βροχής το χρόνο), πολλά βουνά και μια μικρή πεδιάδα

Η Θεσσαλία  έχει τη πιο παραγωγική γεωργία (συμπεριλαμβανομένης της κτηνοτροφίας)  της χώρας με κύκλο εργασιών 300€/στρ. έναντι  μέσου όρου 200 €/στρ. περίπου για τη χώρα. Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες ένας από τους οποίους είναι η δυνατότητα άρδευσης του 50% των καλλιεργούμενων εκτάσεων έναντι 30% περίπου για  τη χώρα. Η άρδευση στηρίζεται κυρίως (κατά τουλάχιστο 70%) σε αντλούμενο νερό από υπόγειους υδροφορείς που δεν αναπληρώνεται. Εκτιμάται ότι  33.000 γεωτρήσεις λειτουργούν νόμιμα ή παράνομα. Η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη καθώς καταναλώνονται μη ανανεώσιμες ποσότητες. Σήμερα εκτιμάται ότι  το έλλειμα των υπόγειων υδροφορέων είναι περισσότερο από 3  δις κ.μ. Το έλλειμα αυτό πρέπει να καλυφθεί σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ.

Η συνεχής ταπείνωση του επιπέδου των υδροφορέων αυξάνει το κόστος άντλησης του νερού. Στην Ανατολική Θεσσαλία το πραγματικό κόστος αυτό φτάνει στα 100€/στρ. όταν με τις   τιμές του 2020 μια καλή παραγωγή  βαμβακιού   εισέπραττε 160  €/στρ. και  καλαμποκιού 225 €/στρ. χωρίς τις επιδοτήσεις. Αυτό οδηγεί σε εγκατάλειψη  αρδευόμενων καλλιεργειών προς ξηρικές με λιγότερο από μισό κύκλο εργασιών. Αντί να πάμε σε καλλιέργειες υψηλής αξίας  που θα αυξήσουν το κύκλο εργασιών και τα εισοδήματα των αγροτών και της χώρας  εμείς πάμε προς τα πίσω.

Η δυνατότητα της Θεσσαλίας (αλλά και της χώρας γενικότερα) να αυξήσει τον κύκλο εργασιών της είναι πραγματικά μεγάλη. Η μεγάλη ποικιλία μικροκλιμάτων με δυνατότητα αύξησης καλλιεργειών υψηλής αξίας όπως τα οπωροκηπευτικά και η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας  μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη αύξηση του κύκλου εργασιών ανά στρέμμα με αύξηση των εξαγωγών και της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων. Προϋπόθεση η εξασφάλιση καλής ποιότητας επιφανειακού αρδευτικού νερού.

Είναι προφανές ότι η διατήρηση της σημερινής παραγωγικής  γεωργίας στη Θεσσαλία  αλλά και η αποτροπή τεράστιας οικολογικής καταστροφής (είσοδος θαλασσινού νερού στους υπόγειους υδροφορείς με τη ταπείνωση της στάθμης τους) εξαρτάται από την άμεση επίλυση του προβλήματος διαχείρισης του νερού με δημιουργία ταμιευτήρων στο εσωτερικό της λεκάνης, ήπια μεταφορά νερού από την όμορη (πλεονασματική σε νερό)  λεκάνη του Αχελώου (250.000.000 κ.μ για κάλυψη του αρνητικού ισοζυγίου) και μέτρα αύξησης της απόδοσης στην άρδευση.  Θα χρειαστεί πρόγραμμα πολλών ετών για να ολοκληρωθεί αλλά θα πρέπει να αρχίσει άμεσα. Ιδιαίτερα αν στοχεύσουμε να δημιουργήσουμε παραγωγική Γεωργία όπως το Ισραήλ με κύκλο εργασιών της τάξεως των 1200 €/στρέμμα.

Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι το νερό δεν είναι ο μόνος περιοριστικός παράγοντας. Προβλήματα όπως η διάβρωση των εδαφών που επηρεάζει το 30% των εκτάσεων της Θεσσαλίας, η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού, η κατάρτιση των αγροτών, η κακή διαχείριση της υγείας του εδάφους,   αλλά και η δυσκολία συνεργασίας των παραγωγών ώστε να μειώσουν τα προβλήματα του πολυτεμαχισμού και των μικρών αγροκτημάτων πρέπει να αντιμετωπιστούν.   Πάνω σε αυτά προστίθενται τα προβλήματα της έλλειψης Εθνικής Αγροτικής Πολιτικής, της ανυπαρξίας συστήματος γεωργικών εφαρμογών για καθοδήγηση των αγροτών και την μη σύνδεση έρευνας και γεωργικής παραγωγής.

Όλα αυτά τα προβλήματα σέρνονται εδώ και πολλές δεκαετίες. Η κάθε κυβέρνηση της χώρας περιορίζεται στα λόγια για τις δυνατότητες του πρωτογενούς τομέα αλλά φροντίζει να διαθέτει ότι χρήματα έχει σε έργα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αδιαφορώντας για τη Ελληνική επαρχία. Η συζήτηση στον αγροτικό τομέα  περιορίζεται σε κάποιες επιδοτήσεις δημιουργώντας μια λογική στήριξης σε επιδοτήσεις και όχι σε παραγωγή. Ποια πρέπει να είναι η απάντησή μας; Να οργανωθούμε και να διεκδικήσουμε  μια Εθνική Αγροτική Πολιτική που θα προωθεί μια παραγωγική γεωργία με δημιουργία των απαραίτητων υποδομών που θα στηρίξουν  παραγωγή που θα υπερκαλύπτει τις επιδοτήσεις.  Μια καλή εφαρμογή όσων εξαγγέλλει ο Πρωθυπουργός της χώρας.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας 

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Tο «πλημμυρογράφημα» του Ελασσονίτη ποταμού και το ημιτελές φράγμα Αγιονερίου Ελασσόνας

 

Την αξιέπαινη πρωτοβουλία του Θωμά Παπαλάσκαρη*, να μετράει στις ελεύθερες ώρες του παροχές ρεμάτων και ποταμών της περιοχής Ελασσόνας, αναδείξαμε σε πρόσφατο κείμενο του blog που μπορείτε να βρείτε εδώ. 

Σήμερα αναδημοσιεύουμε σχετικό ρεπορτάζ από το Larissa Press που αφορά στις πραγματικές μετρήσεις που έκανε – με αντίξοες συνθήκες - ο κ. Παπαλάσκαρης στην κοίτη του Ελασσονίτη ποταμού, μετά την περίοδο των βροχοπτώσεων 20 - 23 Μαρτίου 2021, αλλά και στα  ενδιαφέροντα στοιχεία που προέκυψαν (μετά την επεξεργασία τους με την βοήθεια ειδικού λογισμικού) για τις δυνατότητες της λεκάνης απορροής του ημιτελούς φράγματος Αγιονερίου Ελασσόνας.

Σύμφωνα λοιπόν με το «πλημμυρογράφημα» (υδρογράφημα ανταπόκρισης σε πλημμύρα/καταιγίδα - flood/storm response hydrograph  στο οποίο καταδεικνύεται η εξέλιξη του ρυθμού παροχής νερού σε συνάρτηση με τον χρόνο), η συνολική ποσότητα νερού που πέρασε από τον «Ποταμό Ελασσονίτη» στο ύψος της γέφυρας η οποία συνδέει το «Ιστορικό Κέντρο Ελασσόνας» με τον «Συνοικισμό Βαροσίου Ελασσόνας» κατά το προαναφερθέν χρονικό διάστημα, ανέρχεται στα 2.372.185,27 m3.

Με το ημιτελές (από το 2006) φράγμα Αγιονερίου και την ανάγκη ολοκλήρωσής - αξιοποίησης του ασχοληθήκαμε πολλές φορές στο παρελθόν και μπορείτε να βρείτε τα σχετικά κείμενα εδώ και εδώ.

Με την πρωτότυπη όμως αυτή ερευνητική εργασία του μεθοδικού και επίμονου επιστήμονα, αποδεικνύονται με επιστημονικά στοιχεία «πεδίου» οι πραγματικές δυνατότητες τροφοδοσίας της λεκάνης απορροής και οι ποσότητες νερού που μπορούν να αποθηκευτούν στο Αγιονέρι. 

Ταυτόχρονα – σχεδόν μετά από 3 δεκαετίες - επιβεβαιώνονται τα βροχομετρικά, τα υδρολογικά στοιχεία και οι θεωρητικοί υπολογισμοί της αναγνωριστικής μελέτης του ΑΠΘ και της οριστικής μελέτης που ακολούθησε για το έργο αυτό.  

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ [ Το  έργο ταμίευσης 15,40 κυβικών εκτόμετρων (hm³), (15,40X10⁶ κυβικών μέτρων, ύψους 48 μέτρων και μήκους στέψης ίσο με 195 μέτρα, με περιβαλλοντική παροχή νερού ίση με 735 κυβικά μέτρα ανά ώρα, ή αλλιώς, 204 λίτρα ανά δευτερόλεπτο), το οποίο κατασκευάστηκε για να αποθηκεύει το νερό του «Ποταμού Ελασσονίτη» της Θεσσαλίας, σχεδιάστηκε για ωφέλιμο όγκο ίσο με 13,70 κυβικά εκτόμετρα (hm³), (13,70X10⁶ κυβικά μέτρα και αξιοποίησή του για άρδευση έκτασης 20.000 στρεμμάτων) [2,3], δηλαδή περίπου 6,00 (έξι), (για την ακρίβεια 5,78), φορές μεγαλύτερο από την συνολική, ποσότητα του νερού που πέρασε από τον «Ποταμό Ελασσονίτη», στην συγκεκριμένη προαναφερθείσα θέση, και κατά το συγκεκριμένο προαναφερθέν χρονικό διάστημα. Με πιο απλά λόγια, περίπου έξι χρονικοί περίοδοι, (συμπεριλαμβανομένων ανάλογων επεισοδίων βροχοπτώσεων όπως αυτό που σημειώθηκε μεταξύ 20-23/03/2021), όπως η χρονική περίοδος που προαναφέρθηκε και περιγράφηκε αναλυτικά παραπάνω, είναι ικανές να γεμίσουν πλήρως το  «Φράγμα Αγιονερίου», δικαιώνοντας τον/τους εμπνευστή/εμπνευστές του σημαντικότατου, για την ανάπτυξη της αγροτικής και κατά συνέπεια της κτηνοτροφικής παραγωγής της ευρύτερης περιοχής της Ελασσόνας, τεχνικού αυτού έργου.]

Το πλήρες ρεπορτάζ θα βρείτε εδώ

Πηγή : LarissaPress.gr

* Ο Θωμάς Παπαλάσκαρης, είναι Π.Ε. Πολιτικός Μηχανικός, κάτοχος τριών μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών, και πιο συγκεκριμένα, [«Μ.Τ.Σ. Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.» (1990), «Μ.Τ.Σ. Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων στη Μεσόγειο Τ.Ε.Ι.-Α.Μ.Θ.» (2014) και «Μ.Τ.Σ. Υδραυλική Μηχανική (Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων) Δ.Π.Θ.» (2015)], και «Υποψήφιος Διδάκτορας στην Μεταφορά Φερτών Υλών, του Τομέα Υδραυλικών Έργων, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, της Πολυτεχνικής Σχολής, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης» [b1] και έχει διενεργήσει παρόμοιες υδρολογικές έρευνες, (εκτός από τον «Ποταμό Ελασσονίτη»), στο «Φυσικό Ρέμα Βουρκόρεμα, Γρανίτη, Κάτω Νευροκοπίου, Δράμας», «Πηγές Ποταμού Αγγίτη Δράμας», «Ποταμό Νέστο Καβάλας-Ξάνθης», «Ποταμό Κόσυνθο Ξάνθης», «Χείμαρρο Κιμμερίων Ξάνθης», «Ποταμό Ζυγάκτη Δράμας-Καβάλας», «Φυσικό Χείμαρρο Λάκκο Μαριών, Θάσου, Καβάλας», «Φυσικό Ρέμα Παλαιάς Καβάλας, Καβάλας», «Αστικό Ρέμα Περιγιαλίου Καβάλας», «Πηγές Μάννας του Νερού, Λεκάνης, Καβάλας», «Αστικό Ρέμα Διασταύρωσης Οδών Ιοκάστης & Χρυσοστόμου Σμύρνης Καβάλας», «Χείμαρρο Παρθένη Χίου», «Αστικό Ρέμα Οδού Βουλγαροκτόνου, Ραψάνης, Καβάλας», «Ποταμό Βούλγαρη, Κεφαλόβρυσου Ελασσόνας, Λάρισας», «Πηγές Ποταμού Παλησκιώτη, Βερδικούσσας, Ελασσόνας, Λάρισας», «Φυσικό Ρέμα Κολυμπήθρας, Κόκκινου Νερού, Αγιάς, Λάρισας», ενώ έχει διεξάγει στατιστικές αναλύσεις και μοντελοποίηση με προγνωστικές τιμές για το μέλλον για τις βροχοπτώσεις της Καβάλας, της Χρυσούπολης Καβάλας και των Μεταξάδων Έβρου.

Μέρος των επιστημονικών δημοσιεύσεων του κ. Παπαλάσκαρη μπορείτε να βρείτε εδώ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :
- Από την σελίδα μας στο fb​
- Από την ομάδα μας στο fb

Υπέρ της ολοκλήρωσης των έργων του Αχελώου φορείς της Θεσσαλίας στη σύσκεψη υπό την ΠτΔ στην Καρδίτσα

Την Τετάρτη 5 Μαΐου 2021, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Καρδίτσας πραγματοποιήθηκε σύσκεψη φορέων, στην οποία προήδρευσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Στην ανάγκη ολοκλήρωσης των ημιτελών έργων του Άνω Αχελώου αναφέρθηκαν τόσο ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός όσο και ο πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας κ. Νίκος Παπαγεωργίου.   

Παραθέτουμε σχετικά ενδεικτικά δημοσιεύματα στα ΜΜΕ : 

thessaliatv.gr (5/5/2021) :  Η σημασία της δήλωσης Σακελλαροπούλου για την ολοκλήρωσης του έργου του Αχελώου - Μετά τη συνάντηση με τους φορείς της Καρδίτσας.

e-thessalia.gr (5/5/2021) : Ο Κ. Αγοραστός στη σύσκεψη παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας : «Ο Αχελώος πηγή ζωής για τη Θεσσαλία».

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (6/5/2021) : Μην ξεχνάτε το έργο του Αχελώου στη Θεσσαλία - ΕΚΚΛΗΣΗ Κ. ΑΓΟΡΑΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Κ.ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΘΕΣ ΣΕ ΣΥΣΚΕΨΗ ΦΟΡΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΤΣΑ. 

ΤΕΕ/ΚΔ-Θεσσαλίας (6/5/2021) : Ν. Παπαγεωργίου προς Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Αικ. Σακελλαροπούλου : «Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για τα έργα του Αχελώου».

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :
- Από την σελίδα μας στο fb​
- Από την ομάδα μας στο fb

Υδρολογική έρευνα στην περιοχή Ελασσόνας - Η αξιέπαινη πρωτοβουλία ενός νέου επιστήμονα

 

Δεν θα μπορούσαμε να μην ασχοληθούμε και να αναδείξουμε μια αξιέπαινη πρωτοβουλία ενός νέου επιστήμονα (με πολλούς τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών) και στελέχους της «Αναπτυξιακής Εταιρείας Νομού Λάρισας – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. – Α.Ε.», («Α.Ε.ΝΟ.Λ. Α.Ε.»), με έδρα την Ελασσόνα Λάρισας.

Η δραστηριότητά του Θωμά Παπαλάσκαρη*, εκτός ωραρίου εργασίας, με τις μετρήσεις παροχών ρεμάτων και ποταμών της περιοχής Ελασσόνας (και όχι μόνο),  αποτελεί ένα αξιομνημόνευτο παράδειγμα προς μίμηση. 

Όταν το μεράκι, το πάθος και η αγάπη για την δουλειά συνδυάζονται με το ενδιαφέρον ενός νέου επιστήμονα για την έρευνα και για την πρόοδο μιας περιοχής, τότε είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν χρήσιμα και ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Το θέμα της ανάγκης ταμίευσης επιφανειακών νερών στη Θεσσαλία είναι γνωστό και το έχουμε αναδείξει πολλές φορές.

Ειδικότερα  στην ευρύτερη περιοχή Ελασσόνας, την περίοδο 1990 - 2010 έχουν κατασκευαστεί από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (Κοινότητες, Δήμοι) αρκετά μικρά φράγματα - λιμνοδεξαμενές, κυρίως για αρδευτικούς ή/και κτηνοτροφικούς σκοπούς, τα οποία (μαζί με το σημαντικό φράγμα Λιβαδίου) συγκεντρώνουν περίπου 4.000.000 κυβικά μέτρα επιφανειακού νερού κάθε χρόνο. 

Επισημαίνεται ότι κατά την πολυετή λειτουργία των μικρών φραγμάτων, δεν υπήρξε - από τους τοπικούς φορείς διαχείρισης - η απαραίτητη μέριμνα παρακολούθησης της συμπεριφοράς τους, αλλά και η αναγκαία συντήρηση τους.

Αντίθετα μάλιστα, με τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες σε νερό, συχνά οι φορείς προβαίνουν σε μικροεπεμβάσεις στα φράγματα, προκειμένου να αυξήσουν την χωρητικότητά τους. Σημειώνεται ότι αυτά σχεδιάστηκαν πρόχειρα και ενδεχομένως χωρίς όλες τις απαιτούμενες τεχνικές και υδραυλικές μελέτες, που προσδιορίζουν τον όγκο αποθήκευσης του νερού (από τις λεκάνες ή υπολεκάνες απορροής) η/και τις δυνατότητες των εκχειλιστών τους.

Το γεγονός αυτό τα καθιστά ευάλωτα, με συνέπεια κατά καιρούς να συμβαίνουν ορισμένα ατυχήματα (από την κατάρρευση αναχωμάτων, εκχειλιστή κ.α) και να δημιουργούνται προβλήματα τόσο για την ασφάλεια της περιοχής όσο και για την μελλοντική χρήση τους (δες σχετικά κείμενα εδώ και εδώ) .

Με αφορμή όμως και την παραπάνω πρωτοβουλία του κ. Θ. Παπαλάσκαρη, αναδεικνύεται για άλλη μια φορά, η ανάγκη να ασχοληθούν, πέραν των άλλων, οι φορείς της αυτοδιοίκησης (ενδεχομένως και μέσω των ΔΕΥΑ) που διαχειρίζονται νερά, τόσο με το θέμα της προστασίας και συντήρησης των μικρών αυτών έργων ταμίευσης νερού, όσο και με το εξίσου σοβαρό ζήτημα της δημιουργίας μητρώου και βάσης δεδομένων (με αξιόπιστες χρονοσειρές) μετρήσεων της παροχής επιφανειακών υδατικών οικοσυστημάτων της περιοχής. 

Όλα αυτά, και με δεδομένη την κλιματική κρίση, θα είναι απολύτως αναγκαία στο μέλλον για τον οποιοδήποτε σχεδιασμό μελέτη και προγραμματισμό ανάλογων μικρών (ή και μεγαλύτερων) υδατικών έργων στην ευρύτερη περιοχή Ελασσόνας (και όχι μόνο).

Παραθέτουμε μέρος του ρεπορτάζ, που δανεισθήκαμε από το LarissaPress.gr :

[Ο Θωμάς Παπαλάσκαρης, Π.Ε. Πολιτικός Μηχανικός, στέλεχος, (με σύμβαση ορισμένου χρόνου), της «Αναπτυξιακής Εταιρείας Νομού Λάρισας – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. – Α.Ε.», («Α.Ε.ΝΟ.Λ. Α.Ε.»), με έδρα την Ελασσόνα Λάρισας, αψηφώντας σεισμούς,  πανδημία και αντίξοες καιρικές συνθήκες, διεξάγει, στον ελεύθερο χρόνο του, υδρολογική έρευνα σε ποτάμια και ρέματα του Δήμου Ελασσόνας και του ευρύτερου Νομού Λάρισας, με ίδια μέσα.

Η υδρολογική αυτή έρευνα, η οποία ξεκίνησε τον Μάη 2020, με μετρήσεις στον «Ποταμό Βούλγαρη» και σε μικρό συμβάλλον σε αυτό ρέμα, κοντά στο χωριό Κεφαλόβρυσο του Δήμου Ελασσόνας, καθώς επίσης και σε πρωτογενές, (πηγαίο), ορεινό, (χαμηλής τάξης), ρέμα το οποίο καταλήγει στον «Ποταμό Παλησκιώτη», κοντά στο χωριό Βερδικούσα, επίσης του Δήμου Ελασσόνας, όπως επίσης και σε ρέματα κοντά στο χωριό Κόκκινο Νερό του Δήμου Αγιάς, σταμάτησε λόγω της γενικότερης απαγόρευσης μετακινήσεων λόγω της πανδημίας που προκάλεσε ο «Covid-19» («SARS-COV-2»). Ξεκίνησε όμως και πάλι, έπειτα από συνεννόηση με την Αστυνομική Διεύθυνση Ελασσόνας, και έπειτα από την λήψη σχετικής άδειας μετρήσεων παροχών νερού, (αρχικά για τον «Ποταμό Ελασσονίτη» και το συμβάλλον σε αυτό «Ρέμα Βαρωσίου»), από την αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Ελασσόνας, (καθώς δεν προκαλείται καμία είτε μόνιμη είτε προσωρινή περιβαλλοντική επιβάρυνση στα προς έρευνα ποταμό και συμβάλλον ρέμα), ενώ θα συνεχιστεί στα υπόλοιπα, προαναφερθέντα ποταμούς και ρέματα μόλις εξασφαλιστούν οι σχετικές αντίστοιχες απαιτούμενες άδειες μετρήσεων παροχών νερού. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι, οι μετρήσεις παροχών νερού δεν σταματούν ούτε κατά την διάρκεια βροχόπτωσης σε εξέλιξη, ανεξάρτητα από την ένταση αυτής.

Ο εξοπλισμός μετρήσεων παροχών νερού έχει κατασκευαστεί από τον ίδιο και στηρίζεται στην διαφορά μεταξύ του στατικού, μανομετρικού, υδραυλικού ύψους και του κινηματικού, μανομετρικού, υδραυλικού ύψους και η αξιοπιστία του τεκμηριώνεται από σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε σχετικά διεθνή επιστημονικά περιοδικά....]

Το πλήρες ρεπορτάζ και περισσότερα στοιχεία για τους επιστημονικούς και ερευνητικούς στόχους του  Θωμά Παπαλάσκαρη θα βρείτε εδώ.

Πηγή : LarissaPress.gr

* Ο Θωμάς Παπαλάσκαρης, είναι Π.Ε. Πολιτικός Μηχανικός, κάτοχος τριών μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών, [«Μ.Τ.Σ. Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.», «Μ.Τ.Σ. Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων στη Μεσόγειο Τ.Ε.Ι.-Α.Μ.Θ.» και «Μ.Τ.Σ. Υδραυλική Μηχανική (Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων) Δ.Π.Θ.»], και Υποψήφιος Διδάκτορας στην Μεταφορά Φερτών Υλών, του Τομέα Υδραυλικών Έργων, του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, της Πολυτεχνικής Σχολής, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :
- Από την σελίδα μας στο fb​
- Από την ομάδα μας στο fb

Υδρογόνο από Υδροηλεκτρικά έργα - Green hydrogen to be produced at Swiss hydropower plant

Ενώ η Ελλάς πελαγοδρομεί μεταξύ διαδοχικών τροποποιήσεων (2018 & 2019) του «Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα» (ΕΣΕΚ), χωρίς να μειώνει το υψηλό ποσοστό ενεργειακής εξάρτησης της  (74%, έναντι 55% μέσου όρου των της ΕΕ), διαβάζουμε ότι ["Ξαναγράφεται" το ΕΣΕΚ μετά την Ευρωπαϊκή απόφαση για τους στόχους CO2 - Απαιτούνται πάνω από 10 GW νέες ΑΠΕ ως το 2030].

Και αναρωτιέται κανείς γιατί θα πρέπει να στηριχθεί ακόμη περισσότερο στο εισαγόμενο φυσικό αέριο και σε αιολικά ή/και  φωτοβολταϊκά και δεν επενδύει στην υδροηλεκτρική ενέργεια ;

Το ερώτημα μάλιστα γίνεται ακόμη πιο πιεστικό για την χώρα μας, όταν ουσιαστικά στις ΑΠΕ κατατάσσουν οτιδήποτε άλλο (ΦΒ, Βιομάζα, Αιολικά, Γεωθερμία, κ.ο.κ.) ΕΚΤΟΣ από τα υδροηλεκτρικά έργα !

Ειδικά στη Θεσσαλία, τα ημιτελή έργα (Συκιά – σήραγγα) και η ολοκληρωμένη (από το 2001) Μεσοχώρα, θα μπορούσαν να προσθέσουν στην ΔΕΗ εγκατεστημένη ισχύ εκατοντάδων MW, αλλά και την δυνατότητα σημαντικής αποθήκευσης ενέργειας με το σύστημα της αντλησοταμίευσης.

Και όταν εμείς εδώ αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε, για ολόκληρες δεκαετίες, έτοιμα υδροηλεκτρικά έργα,  δείτε παρακάτω πως η Ελβετία αξιοποιεί την  υδροηλεκτρική ενέργεια : 

[ Η ελβετική εταιρεία ενεργειακού εφοδιασμού και εμπορίου Axpo σχεδιάζει να παράγει πράσινο υδρογόνο για μεταφορά, κατασκευάζοντας μια μονάδα παραγωγής στο εργοστάσιο υδροηλεκτρικής ενέργειας Eglisau-Glattfelden 43 MW στον ποταμό Ρήνο στην Ελβετία.

Προγραμματισμένη να ξεκινήσει το φθινόπωρο του 2022, η εγκατάσταση παραγωγής υδρογόνου 2,5 MW προορίζεται να παράγει περίπου 350 τόνους πράσινου υδρογόνου ετησίως, η οποία θα παραδοθεί σε ένα δίκτυο σταθμών πλήρωσης.

Αυτό, λέει η Axpo, θα εξοικονομήσει στον τομέα των οδικών μεταφορών περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια λίτρα ντίζελ ετησίως.

Εάν η ζήτηση για υδρογόνο αυξάνεται όπως αναμενόταν, η χωρητικότητα της μονάδας μπορεί να διπλασιαστεί στα 5 MW, δήλωσε η Axpo, η οποία πρόσθεσε ότι η άμεση σύνδεση της μονάδας παραγωγής με τον σταθμό παραγωγής ενέργειας θα εξασφαλίσει ουδέτερη από το κλίμα παραγωγή υδρογόνου. Η Axpo είπε ότι οι προετοιμασίες για την επίσημη διαδικασία έγκρισης θα ξεκινήσουν μέσα σε λίγες μέρες.

Η Axpo άρχισε να σχεδιάζει μια εγκατάσταση παραγωγής υδρογόνου σε αυτό το εργοστάσιο το 2015. Ωστόσο, το έργο δεν συνεχίστηκε περαιτέρω επειδή οι όγκοι πωλήσεων υδρογόνου παρέμειναν κάτω από τις προσδοκίες. 

«Από τότε, ο αγώνας ενάντια στην κλιματική αλλαγή έχει γίνει πολύ πιο σημαντικός, ενώ το υδρογόνο έχει αποδειχθεί ότι είναι η κατάλληλη πηγή ενέργειας για την απο-ανθρακοποίηση στους τομείς της κινητικότητας και της βιομηχανίας», δήλωσε ο Guy Bühler, επικεφαλής του υδρογόνου στην Axpo.

Καθώς το οικοσύστημα υδρογόνου του τομέα της κινητικότητας συνεχίζει να αναπτύσσεται στην Ελβετία, η Axpo συνεργάζεται με τον προμηθευτή υδρογόνου Hydrospider για την εμπορία του φυσικού αερίου που παράγεται στο εργοστάσιο Eglisau-Glattfelden, παραδίδοντάς το απευθείας σε ένα δίκτυο πρατηρίων καυσίμων.

Υπάρχουν περισσότερα από 50 φορτηγά που κινούνται με κυψέλες καυσίμου υδρογόνου στο δρόμο στην Ελβετία. Σύμφωνα με την Hydrospider, θα υπάρξουν περισσότερα από 1600 έως το 2026. Το δίκτυο των σταθμών πλήρωσης υδρογόνου θα αναπτυχθεί επίσης σημαντικά τα επόμενα δύο χρόνια, από 6 έως 50 περίπου. ].

Πηγή : 

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :
- Από την σελίδα μας στο fb​
- Από την ομάδα μας στο fb