Ξεπερασμένο το θεσμικό πλαίσιο, ανύπαρκτη η στήριξη των ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ - (Του Κώστα Γκούμα)*

 

Στον τομέα διαχείρισης του αρδευτικού νερού - το οποίο ως γνωστό ανέρχεται στο 95% (!) του συνόλου της ετήσιας ζήτησης - συμμετέχουν και οι αυτοδιοικούμενοι Τοπικοί Οργανισμοί (ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ). Πρόκειται για διοικητικά σχήματα που συγκροτήθηκαν τη δεκαετία 1950 (!), με ξεπερασμένο πλέον θεσμικό πλαίσιο, με περιορισμένες λειτουργικές δυνατότητες και, δυστυχώς, με ελάχιστο έως ανύπαρκτο ουσιαστικό έλεγχο, συντονισμό και στήριξη (τα τελευταία χρόνια) από τα υπερκείμενα αρμόδια όργανα διαχείρισης νερού (Γενική Γραμματεία Υδάτων, ΥΠΕΝ, Περιφερειακές Δ/νσεις Υδάτων κ.λπ.).

Αυτό υποστηρίζει η ΕΔΥΘΕ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της «ΕτΔ» για το ποια είναι η κατάσταση σήμερα στον τομέα διαχείρισης του νερού στη Θεσσαλία, αλλά και ευρύτερα, ποια η θέση των κυβερνήσεων και για το πόσο εφικτή είναι η υλοποίηση των Σχεδίων Διαχείρισης.

Όλες τις ερωτήσεις της «Ε.τ.Δ.» (από 20/9/2021) με τις σχετικές απαντήσεις μπορείτε να βρείτε εδώ

Ερώτηση της ΕτΔ :

Μια σταθερή διεκδίκησή σας είναι ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης υδάτων. Ποια είναι η κατάσταση στον τομέα αυτόν ; Ποια είναι η θέση των κυβερνήσεων που έχουν την ευθύνη υλοποίησης του ΣΔΥ; Πόσο εφικτή είναι η υλοποίησή του στις παρούσες συνθήκες;

Απάντηση της ΕΔΥΘΕ :

Η εικόνα που έχει σχηματίσει η κοινή γνώμη για τον τρόπο διαχείρισης των υδάτων στη χώρα μας είναι κάκιστη.

Και αυτό απόλυτα δικαιολογημένα, αφού σχεδόν σε όλα τα υδατικά διαμερίσματα (ΥΔ) δεν έχει επιτευχθεί έως σήμερα ούτε η ισορροπία ανάμεσα στα νερά που κάθε χρόνο διατίθενται (προσφορά με μέση περιβαλλοντική κάλυψη) και εκείνα που καταναλώνονται (ζήτηση), ούτε η βελτίωση της οικολογικής κατάστασης των υδάτινων οικοσυστημάτων, όπως (πολύ ορθά) απαιτεί η εφαρμογής της Οδηγίας 60/2000 της ΕΕ.
Στη Θεσσαλία και ειδικότερα στο ένα από τα δύο ΥΔ, τα οποία περιλαμβάνονται στα διοικητικά όριά της, δηλαδή τη λεκάνη απορροής ποταμού (ΛΑΠ) Πηνειού, η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Τα υδατικά ελλείμματα συνεχώς διευρύνονται, ενώ η οικολογική κατάσταση διαρκώς επιδεινώνεται.

Επιβάλλεται επειγόντως λοιπόν να υπάρξει αποφασιστική πολιτική βούληση, πολιτικό σχέδιο, διοικητικός συντονισμός στην κατεύθυνση μιας υγιούς και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτων, παράλληλα με τον αναγκαίο θεσμικό εκσυγχρονισμό και βελτίωση της λειτουργίας του τομέα διαχείρισης υδάτων, καθώς και δημιουργία κρατικού φορέα διαχείρισης με συμμετοχή των χρηστών (ύδρευση, άρδευση βιομηχανία κ.λπ.), όπως συμβαίνει σε πλήθος άλλων χωρών στην Ε.Ε. και τον κόσμο ολόκληρο (ακόμη και σε χώρες απλώς υποψήφιες για ένταξη στην Ε.Ε., με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, όπως π.χ. η Τουρκία, Σερβία), έτσι ώστε και η Ελλάδα, στον τομέα της διαχείρισης υδάτων, να γίνει επιτέλους μία φυσιολογική χώρα.

Μόνο έτσι θα αποκτήσουν ουσιαστικό περιεχόμενο και οι μελέτες που εκπονούνται για το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων, που, όπως είπε πρόσφατα στη Βουλή η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής κατά της Ερημοποίησης, στη χώρα «έχουμε σχέδια διαχείρισης υδατικών διαμερισμάτων, έχουμε τις μελέτες, αλλά προφανώς έχουμε μείνει στο σχέδιο».
Ένας ισχυρισμός απόλυτα εύστοχος, δεδομένου ότι στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας, όπου υπάρχει εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων και το υδατικό ισοζύγιο κινείται στα επίπεδα των 1.100 – 1450 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ανά έτος, απουσιάζει ο στοιχειώδης έλεγχος, οι απαραίτητες μετρήσεις κατανάλωσης νερού, ο ετήσιος απολογισμός σύμφωνα με την οδηγία 60/2000 και φυσικά ούτε η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου, ούτε η κεντρική διοίκηση (κυρίως), ούτε ίσως οι τοπικές υπηρεσίες δείχνουν να συνειδητοποιούν την άθλια κατάσταση που βιώνουμε.

Ειδικότερα πάντως στον τομέα του αρδευτικού νερού, το οποίο ως γνωστό ανέρχεται στο 95% (!) του συνόλου της ετήσιας ζήτησης, στη διαχείριση του νερού συμμετέχουν και οι αυτοδιοικούμενοι Τοπικοί Οργανισμοί (ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ).

Πρόκειται για διοικητικά σχήματα που συγκροτήθηκαν τη δεκαετία 1950 (!), με ξεπερασμένο πλέον θεσμικό πλαίσιο, με περιορισμένες λειτουργικές δυνατότητες και, δυστυχώς, με ελάχιστο έως ανύπαρκτο ουσιαστικό έλεγχο, συντονισμό και στήριξη (τα τελευταία χρόνια) από τα υπερκείμενα αρμόδια όργανα διαχείρισης νερού (Γενική Γραμματεία Υδάτων, ΥΠΕΝ, Περιφερειακές Δ/νσεις Υδάτων κ.λπ.).
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που οι ΤΟΕΒ γίνονται γνωστοί στην κοινή γνώμη κυρίως για τα μεγάλα οικονομικά ελλείμματα που παρουσιάζουν, την αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις μεγάλου ύψους οφειλές τους στη ΔΕΗ και σε άλλα διαχειριστικά προβλήματα.

Συμπερασματικά, στο ευαίσθητο πρόβλημα των υδατικών πόρων στη Θεσσαλία, η Πολιτεία δεν έχει ακόμη αποκτήσει τον κατάλληλο βηματισμό, δρα και κινείται αποσπασματικά, χωρίς να «διαβάζει» συνολικά την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή.

Είναι ενθαρρυντικό ότι την περίοδο αυτήν υπάρχουν κάποιες εξελίξεις προς την κατεύθυνση αλλαγών στους φορείς δημοσίων δικτύων άρδευσης, τόσο με τις προτάσεις επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή Γεωπονικής Υδραυλικής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ν. Δέρκα, όσο και με σχετική μελέτη που χρηματοδοτεί το ΥΠΑΑΤ.
Εκτός λοιπόν από την κατασκευή νέων έργων (ταμιευτήρες, δίκτυα μεταφοράς – διανομής νερού κ.λπ.) και την εφαρμογή πολιτικών που επιβάλλονται για βελτίωση της κατάστασης, κρίσιμος παράγοντας είναι και η αναμόρφωση της διοίκησης στα νερά και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου (απόλυτα εφικτός) σε όλα τα επίπεδα.

Για την ΕΔΥΘΕ : Κώστας Γκούμας, γεωπόνος, πρώην διευθυντής της ΥΕΒ Λάρισας και πρώην πρόεδρος του τοπικού ΓΕΩΤΕΕ.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb