Επικαιροποίηση και ολοκλήρωση έργων Αχελώου ή καθαίρεσή τους (Γκούμας Κώστας - Μπαρμπούτης Τάσος)*

 

Το τελευταίο διάστημα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα κάνουν όλο και πιο αισθητή την παρουσία τους. Οι φωνές των επιστημόνων για άμεση λήψη μέτρων και αναζήτηση ενός πιο σύγχρονου, παραγωγικού μοντέλου στη γεωργία, πληθαίνουν.

Η Θεσσαλία - προειδοποιούν - ερημοποιείται, το έδαφός της διαβρώνεται και μεγάλο μέρος των νερών της, καταλήγει αναξιοποίητο στη θάλασσα, ενώ τα οικοσυστήματά της (Πηνειός, υδροφόροι ορίζοντες) ταπεινώνονται δραματικά.
Η ασφάλεια καλλιεργειών, υποδομών και ανθρώπων, διακυβεύεται, ενώ το κόστος των επιδοτήσεων για επούλωση των πληγών είναι τεράστιο.

Στα πλαίσια της στήλης που καθιέρωσε Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της Δευτέρας «ΕτΔ» θέλοντας να κοινωνήσει τις διαστάσεις του σύνθετου και πολυπαραγοντικού αυτού προβλήματος, και να συμβάλει, με τον τρόπο της, στην επίλυσή του, δημιουργεί μια «ΑΝΟΙΧΤΗ ΓΡΑΜΜΗ», μεταξύ των αναγνωστών της και ειδικών επιστημόνων της νεοσυσταθείσας Επιτροπής Διεκδίκησης Επίλυσης του Υδατικού Προβλήματος (ΕΔΥΘΕ), οι οποίοι θα απαντούν σε σχετικά ερωτήματα για τα νερά, το περιβάλλον και τον πρωτογενή τομέα στη Θεσσαλία.

Όλες τις ερωτήσεις της «Ε.τ.Δ.» (από 20/9/2021) με τις σχετικές απαντήσεις μπορείτε να βρείτε εδώ

 Ερώτηση «Ε.τ.Δ.» (25/10/2021) :

Είναι βάσιμοι οι φόβοι που εκφράζονται ότι τα νερά του Αχελώου που θα μεταφερθούν θα αποτελέσουν άσκοπη σπατάλη ; Υπάρχει κίνδυνος καταστροφής των οικοσυστημάτων στην Αιτωλοακαρνανία ;

Τι θα συμβεί στη Θεσσαλία εάν δεν υπάρξει στο μέλλον ενίσχυση υδάτων από τον Αχελώο ;

Απάντηση Ε.Δ.Υ.ΘΕ. :

Εάν μεταφερθούν νερά από τον Αχελώο (σήμερα η θέση της Κυβέρνησης αναφέρεται σε ποσότητα 250 εκατ. κ.μ./έτος) και ΔΕΝ τηρηθούν οι προβλεπόμενοι κανόνες διαχείρισης (π.χ. συνεχιστεί η απουσία σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, δεν γίνονται μετρήσεις - έλεγχοι υπερκαταναλώσεων και γενικά παραμείνει η ΑΘΛΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ που γίνεται σήμερα, με ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ των Κυβερνήσεων (έλλειψη πολιτικής βούλησης, απουσία σχεδίου, πελατειακές λογικές κ.λπ.), πράγματι η δαπάνη των έργων αυτών θα αποσβεστεί με καθυστέρηση και ενδεχομένως θα δικαιωθούν εν μέρει οι επικριτές.

Το ζήτημα είναι να συνεργαστούν ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ, όσοι επιθυμούν, αλλά και όσοι αντιτίθενται στην εκτροπή Αχελώου, να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να επικεντρωθούμε στην πίεση προς τα όργανα της Πολιτείας (πολιτικοί, αυτοδιοίκηση, δημόσια διοίκηση) να πράξουν το αυτονόητο.
Σε ό,τι αφορά την Αιτωλοακαρνανία, οι φόβοι αυτοί είναι απολύτως αβάσιμοι.

Παραπέμπουμε απλά στις απαντήσεις που έδωσαν επί του θέματος αυτού οι μελετητές του ΣΔΥ : «Ο Αχελώος στο κατάντι του τμήμα είναι ένα απολύτως ρυθμισμένο σύστημα που δεν μπορεί να επηρεαστεί από την απόληψη 250 εκατ. κυβικών χειμερινών απορροών του άνω ρου αυτού…».
Χωρίς δεύτερη ενίσχυση με νερό από τη ΛΑΠ Αχελώου (η πρώτη έγινε ήδη εδώ και πολλά χρόνια με το ΥΗΕ Ν. Πλαστήρα) και με την προϋπόθεση ότι θα γίνουν στη ΛΑΠ Πηνειού όλα τα περιφερειακά έργα που προβλέπονται στο ΣΔΥ, ότι θα εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα μέτρα και οι αναγκαίες πολιτικές διαχείρισης και εξοικονόμησης υδάτων, εκτιμούμε ότι στην πράξη, μετά από κάποια χρόνια θα συμβούν αναπόφευκτα δύο πράγματα :

α) Ο στόχος για συνέχιση των αρδεύσεων σε 2,5 εκατ. στρέμματα στη Θεσσαλία θα εγκαταλειφθεί οριστικά (αποκαλύπτοντας το ανέφικτο των υποσχέσεων που δίνουν εδώ και χρόνια οι υπεύθυνοι όλων των κυβερνήσεων) και βεβαίως θα μειωθούν αντίστοιχα (δυστυχώς επώδυνα και όχι συντεταγμένα) οι αρδευόμενες εκτάσεις στα επίπεδα του 1 – 1,5 εκατ. στρέμματα.

β) Σημαντικός αριθμός αγροτικού πληθυσμού και κυρίως νέοι αγρότες θα υποχρεωθούν να αναζητήσουν την τύχη τους σε άλλα επαγγέλματα, δεδομένου ότι οι αγροτικές τους εκμεταλλεύσεις, κυρίως οι μικρομεσαίες, ΔΕΝ θα είναι βιώσιμες (ξηρικά κ.λπ.).

Όλα αυτά δημιουργούν συνθήκες αβεβαιότητας στη Θεσσαλία.
Γι’ αυτό και εμείς ως Επιτροπή Διεκδίκησης επίλυσης Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ.) ζητούμε από το πολιτικό σύστημα (Βουλή, Κυβέρνηση, κόμματα, βουλευτές) την οριστική υπέρβαση της εκκρεμότητας των έργων Αχελώου.

ΑΜΕΣΑ, χωρίς άλλη καθυστέρηση, απαιτείται συζήτηση του θέματος στη Βουλή ώστε, μέσα από δημοκρατικό «θεσμοθετημένο» διάλογο, να καταλήξουν επιτέλους είτε στην επικαιροποίηση της αρχικής απόφασης (την οποία εφάρμοζαν όλες οι Κυβερνήσεις από το 1984 έως το 2010) για ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ των έργων μεταφοράς (Ταμιευτήρας/ ΥΗΕ Συκιάς και σήραγγα προς Μουζάκι), είτε να ανατρέψουν την απόφαση αυτήν και να δρομολογήσει η Κυβέρνηση την ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ (κατεδάφιση) των έργων και «απελευθέρωση» του μπαζωμένου ποταμού Αχελώου, με επαναφορά της φυσιολογικής/οικολογικής λειτουργίας του και παράλληλη αποκατάσταση του τοπίου της περιοχής.

Άλλη λύση δεν προσφέρεται, ούτε με βάση την τεχνική επιστήμη, ούτε με βάση την οικολογική ευαισθησία, ούτε βεβαίως την πολιτική ηθική.

 

Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:

Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕE/Κεντρικής Ελλάδας.
Μπαρμπούτης Τάσος, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/Κ-Δ Θεσσαλίας.

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

 

Δράσεις για μεσοπρόθεσμη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Μέρος 2ο) - Του Φάνη Γέμτου*

 

Αναφέρθηκα στο προηγούμενο άρθρο στο ισοζύγιο κόστους οφέλους από τη δημιουργία ταμιευτήρων νερού.

Η δημιουργία ταμιευτήρων δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αλλοιώνει το περιβάλλον. Κατακλύζει με νερά όμορφες κοιλάδες, ορεινά χωριά και εκτάσεις που καλλιεργούνται.

Βέβαια δημιουργεί και περιβάλλοντα εξαιρετικής ομορφιάς, όπως έγινε στον Ταμιευτήρα Πλαστήρα. Πολλές φορές και κάποια μνημεία πολιτισμού, όπως πέτρινα γεφύρια ή κελιά μοναχών.

Η χώρα μας είναι γεμάτη από τέτοια μνημεία πολιτισμού χάρη στη μακραίωνη ιστορία της και κάθε τεχνικό έργο αντιμετωπίζει διλήμματα για τον χειρισμό τους.

Ευτυχώς η τεχνολογία σήμερα μας επιτρέπει να τα χειριζόμαστε είτε μεταφέροντας σε άλλα σημεία και διατηρώντας τα εκεί, είτε όταν είναι ιδιαίτερα σημαντικά με τροποποίηση των έργων. Η ταμίευση όμως του νερού σε περιοχές όπως η Θεσσαλία αποτρέπει σημαντικούς κινδύνους περιβαλλοντικής υποβάθμισης περιοχών.

Ήδη αναφέρθηκα σε φράγματα – ταμιευτήρες που θα μείωναν τις καταστροφές από τον «Ιανό». Αλλά η Θεσσαλία αντιμετωπίζει έναν τεράστιο οικολογικό κίνδυνο από την εξάντληση των υπόγειων υδροφορέων τόσο στην Ανατολική Θεσσαλία όσο και σε περιοχές της Δυτικής (Φάρσαλα).

Το 2014 εκτιμήθηκε το έλλειμμά τους σε 3 δισ. κ. μ. που συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς τα Σχέδια Διαχείρισης των Υδάτων παρέμειναν στα χαρτιά και κανένα έργο δεν τελείωσε από τα ημιτελή (Συκιά, Αγιονέρι, Ληθαίος), ούτε προγραμματίστηκε κάτι άλλο. Κάποια έργα δημιουργίας δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς και διανομής νερού έγιναν κυρίως από την Περιφέρεια, αλλά μένει πολύ έργο ακόμα να γίνει.

Και δεν μιλάω για το περίφημο έργο εμπλουτισμού των υδροφορέων της Χάλκης (ασήμαντο για 10 εκατομμύρια κ. μ. νερού) που από το 2017 ακόμη δεν έχει γίνει ούτε η μελέτη.

Πώς εκδηλώνεται η μείωση των αποθεμάτων των υδροφορέων ; Με συνεχή ταπείνωση της στάθμης τους. Οι γεωτρήσεις στερεύουν και οι αγρότες κάνουν συνεχώς νέες γεωτρήσεις που φτάνουν δυστυχώς και τα 400 μέτρα. Η δαπάνη της επένδυσης είναι τεράστια (πάνω από 20.000 ευρώ). Η δαπάνη ενέργειας για πότισμα φτάνει τα 100 ευρώ/στρέμμα. Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα βρίσκεται από τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Από τη μια η είσοδος θαλασσινού νερού απειλεί να κάνει τα νερά υφάλμυρα και η συνέχιση των αρδεύσεων θα καταστρέψει τα εύφορα χωράφια της περιοχής. Επιπλέον κίνδυνοι από την καθίζηση εδαφών, καθώς ήδη έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ρωγμές σε πολλές περιοχές της Ανατολικής Θεσσαλίας.

Επομένως στο ισοζύγιο θα πρέπει να βάλουμε από τη μια πλευρά τις αλλοιώσεις στο περιβάλλον από την καταστροφή κοιλάδων, χωριών, χωραφιών και ενδεχομένως κατάκλυσης ή μετακίνησης κάποιων μνημείων.

Από την άλλη την απειλούμενη οικολογική καταστροφή των χωραφιών της πεδινής Θεσσαλίας, τις πιθανές καθιζήσεις, τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και τη μείωση παραγωγής τροφίμων σε μια περίοδο που επιδιώκουμε αύξηση της παραγωγής κατά 70% για να θρέψουμε τον πληθυσμό του πλανήτη και την ανατροπή της κοινωνικής ζωής της υπαίθρου, την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων, την εξασφάλιση αποθεμάτων νερού για περιόδους ξηρασίας και την άμβλυνση της θερμοκρασίας του καλοκαιριού από τις αρδευόμενες καλλιέργειες.
Το θέμα της διαχείρισης των καλλιεργειών και αντιμετώπισης προβλημάτων από υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες είναι κρίσιμο.

Δεν ξέρω αν πρέπει να μην καλλιεργήσουμε πρώιμες ποικιλίες ή αμυγδαλιές ή να βρούμε μεθόδους προστασίας από τους παγετούς. Έχω γράψει αναλυτικότερα για το θέμα της προστασίας από τους παγετούς σε δενδρώδεις καλλιέργειες. Πρέπει να διαπιστώσουμε αν και κατά πόσο λειτουργούν. Το πλεονέκτημα της χώρας για πρώιμα φρούτα είναι σημαντικό και δεν πρέπει να χαθεί. Πρέπει όμως να έχουμε παραγωγή κάθε χρόνο και όχι μόνο όταν μας αφήνουν οι παγετοί.

Επομένως πρέπει άμεσα να δοκιμάσουμε ό,τι υπάρχει στη βιβλιογραφία και να εφαρμόσουμε ό,τι λειτουργεί. Το περίεργο είναι ότι μέχρι τώρα δεν έχουμε καμία σχετική κίνηση. Η επιστημονική κοινότητα πρέπει να μελετήσει άμεσα το θέμα και να προτείνει τις δυνατές λύσεις.

Σε εκπομπή του Κώστα Τζανακούλη στο TRT παραγωγός ανέφερε ότι με ανεμομίκτη πέτυχε προστασία αμυγδαλιών και σε – 5οC. Ένα πρόγραμμα επιβεβαίωσης και επέκτασης πρέπει να χρηματοδοτηθεί άμεσα.
Ίδια προβλήματα υπάρχουν και στις εκτατικές καλλιέργειες. Οι ζημιές φέτος στα σιτηρά, αλλά και στον αρακά δείχνουν επίσης προβλήματα. Υπάρχουν ποικιλίες που είναι λιγότερο ευάλωτες ; Όψιμη σπορά και καθυστερημένη ανάπτυξη των φυτών την άνοιξη που θα αποφύγει ζημιές από όψιμους παγετούς αντιμετωπίζει μεγαλύτερες πιθανότητες ζημιάς από λίβα στην ωρίμανση. Όλοι οι αγρότες γνωρίζουν ότι όψιμες ποικιλίες ζημιώνονται από υψηλές θερμοκρασίες κατά την ωρίμανση.

Επομένως και εδώ πρέπει να μελετηθούν ποικιλίες που να προσαρμόζονται καλύτερα στις συνθήκες αυτές.

Όπως φαίνεται απ’ όσα ανέφερα οι κίνδυνοι από την κλιματική κρίση είναι μπροστά μας. Η αδράνεια θα μας οδηγήσει σε μεγάλα προβλήματα στο άμεσο μέλλον. 

Η αδράνεια της διοίκησης είναι χαρακτηριστική. Ενώ όλοι στα λόγια επισημαίνουν τους κινδύνους που έρχονται, δεν κάνουν τίποτα που χρειάζεται μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και πολιτική βούληση. 

Είναι ίδια με την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και την έξυπνη γεωργία που όλοι τα αναφέρουν στα λόγια και δεν κάνουν τίποτα για να τα προωθήσουν. 

Όλες οι παθογένειες της Ελληνικής Διοίκησης είναι εδώ. Έλλειψη στοχευμένης στα θέματα έρευνας, έλλειψη σύνδεσης έρευνας γεωργικής παραγωγής, έλλειψη συστήματος γεωργικών εφαρμογών που θα συμβουλεύει και θα κατευθύνει τους αγρότες. Και πάνω σε αυτά την αδυναμία των αγροτών να συνεργαστούν μεταξύ τους για να εφαρμόσουν τα μέτρα που χρειάζονται για να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που δυστυχώς έφτασαν και απειλούν ένα σημαντικό παραγωγικό κομμάτι της χώρας.

Οφείλω να πω ότι είχαμε δύο κινήσεις από πλευράς Κυβέρνησης, την προώθηση του Φράγματος στον Ενιπέα και τη δημιουργία συστήματος κλειστών αγωγών μεταφοράς και διανομής νερού στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού, αλλά καμία ενέργεια για την περάτωση των ημιτελών έργων (Συκιά, Αγιονέρι) ή των άλλων φραγμάτων.

Είναι σημαντικό να προγραμματιστούν άμεσα νέα έργα.

*Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Η Μεσοχώρα στο στόχαστρο του Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας - (Γέμτος Φάνης - Γιαννακός Κώστας - Γκούμας Κώστας - Μπαρμπούτης Τάσος)*

 

Το διάστημα αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη η διαβούλευση για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του υδροηλεκτρικού (ΥΗ) συγκροτήματος της ΔΕΗ στην Μεσοχώρα Τρικάλων (φράγμα – τεχνητή λίμνη, αγωγός προσαγωγής περίπου 8 χλμ. και Σταθμός παραγωγής στη θέση Γλύστρα) επί του Άνω Αχελώου. Στη διαβούλευση συμμετέχουν και οι Περιφέρειες Θεσσαλίας. Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας.

Πολλά ΜΜΕ  και ο επίσημος ιστότοπος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας φιλοξένησαν τις προηγούμενες ημέρες δηλώσεις του Περιφερειάρχη κ. Νεκταρίου Φαρμάκη, ο οποίος εξέφρασε την «κάθετη» αντίθεσή του στην υπό διαβούλευση Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της Μεσοχώρας.

Στη δήλωση αυτή παρατίθεται ένα πλήθος προσχηματικών αιτιάσεων και «επιχειρημάτων», είτε κατά της ΜΠΕ («ελλιπής», δημιουργεί «απορίες», «δεν είναι επιστημονική» κ.ο.κ.). είτε κατά του έργου γενικά, ανησυχώντας (υποτίθεται) για την διαχείριση των φυσικών πόρων, για τις επιπτώσεις από τις αλλαγές στο κλίμα, για την αξιοπιστία των υδρολογικών στοιχείων σχεδιασμού του ΥΗΕ Μεσοχώρας κλπ.

Στην πραγματικότητα όμως εκείνο που ενοχλεί τον κ. Περιφερειάρχη είναι τα ημιτελή έργα επί του Άνω Αχελώου, δηλαδή το ΥΗΕ Συκιάς και η σήραγγα μεταφοράς των υδάτων προς Μουζάκι, γνωστά ως έργα εκτροπής Αχελώου.

Και κάνοντας μία επίδειξη τοπικιστικού «πατριωτισμού» (για ευνόητους λόγους) χρησιμοποιεί την διαβούλευση για την περιβαλλοντική αδειοδότηση της Μεσοχώρας ως μοχλό πίεσης για ακύρωση των έργων εκτροπής Αχελώου. Ειδικότερα απαιτεί εγγυήσεις (από ποιους άραγε ;) ότι η εκτροπή «δεν θα επιχειρηθεί να αναστηθεί στο μέλλον» και θεωρεί «απαράδεκτες» τις αναφορές της ΜΠΕ στην εκτροπή Αχελώου !

Ο κ. Φαρμάκης γνωρίζει πολύ καλά ότι το ΥΗ συγκρότημα Μεσοχώρας δεν σχετίζεται με την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων προς την λεκάνη απορροής του Πηνειού. Γνωρίζει πως η ΔΕΗ δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις να αποθηκεύει στη Μεσοχώρα νερά για την αρδευτική περίοδο και είναι στην απόλυτη ευχέρεια της να παράγει υψηλής αξίας ηλεκτρική ενέργεια οποιαδήποτε ημέρα του έτους, οποιαδήποτε ώρα κρίνει ότι αυτό απαιτείται από το σύστημα (δηλαδή το ακριβώς αντίθετο από ότι συμβαίνει στο ΥΗΕ Ν. Πλαστήρα, όπου η ΔΕΗ υποχρεώνεται να «κρατάει» ποσότητες νερού που θα καλύπτουν τις ανάγκες άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και ύδρευσης του συνδέσμου Καρδίτσας).

Εξάλλου ο κ. Περιφερειάρχης (δείχνει να) σέβεται τις αποφάσεις του ΣτΕ, το οποίο τελεσίδικα έχει αποφασίσει (αριθ. 26/2014) ότι το ΥΗΕ Μεσοχώρας είναι αυτοτελές ενεργειακό έργο και δεν σχετίζεται με την εκτροπή.

Σε αυτή τη βάση η Μεσοχώρα προχωράει, με την σύμφωνη γνώμη όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, με εξαίρεση βεβαίως κάποιων οργανώσεων που, ανερυθρίαστα και χωρίς αίσθηση ευθύνης, ζητάνε την «κατεδάφιση» του έργου, έχοντας απροκάλυπτη στήριξη κάποιων ΜΜΕ (πχ. Εφημερίδα Συντακτών) και την συγκαλυμμένη στήριξη ενός μέρους στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΜεΡΑ25.

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο κ. Φαρμάκης αποδοκιμάζει τις βαρβαρότητες της κατεδάφισης του ολοκληρωμένου αυτού συγκροτήματος, αξίας μεγαλύτερης των 500 εκατ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση όμως ανακύπτουν κάποια ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν :

ü Τι ζητάνε οι φίλοι της Δυτικής Ελλάδας από την ΔΕΗ ; Να αποσύρει την ΜΠΕ και να μην επιδιώξει (όπως δικαιούται) την αδειοδότηση του έργου ; Και για ποιο λόγο να μην ασκήσει το απολύτως νόμιμο, δίκαιο και λογικό αυτό αίτημά της ; Και ποιους θα ωφελήσει μια τέτοια αρνητική εξέλιξη ;

ü Γιατί ζητάνε από την ΔΕΗ (μέσω Μεσοχώρας ….) «εγγυήσεις» ότι δεν θα πραγματοποιηθεί η εκτροπή ; Δεν γνωρίζουν ότι κύριος των έργων εκτροπής είναι το Υπουργείο Υποδομών και όχι η ΔΕΗ ; Γιατί εμπλέκουν την υπόθεση αυτή στην διαδικασία αδειοδότησης της Μεσοχώρας ;

ü Και εάν υποτεθεί ότι μετά την διαβούλευση ο αρμόδιος Υπουργός Ενέργειας απορρίψει την αίτηση για αδειοδότηση της Μεσοχώρας, ο κ. Φαρμάκης, ως υπεύθυνος πολιτικός και αυτοδιοικητικός παράγοντας, τι ακριβώς προτείνει σχετικά με την τύχη του εμβληματικού αυτού έργου, που εδώ και είκοσι χρόνια παραμένει σε ομηρία ;

ü Και επιτέλους σε τι διαφέρει η Μεσοχώρα από όλα τα άλλα ΥΗ έργα που παράγουν «καθαρή» και πολύτιμη ενέργεια στα διοικητικά όρια της δικής του Περιφέρειας ;  Ποιες μορφές ενέργειας θεωρεί κατάλληλες   για να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας ;

Κλείνοντας  θα θέλαμε να επισημάνουμε δύο ακόμη ζητήματα από τις δηλώσεις του κ. Φαρμάκη.

Το πρώτο είναι η αποστασιοποίηση του από την λαϊκίστικη και αντιεπιστημονική αντίληψη περί «ιδιοκτησίας» των υδατικών πόρων, θέση που μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους.

Και εμείς ως Θεσσαλοί χαιρόμαστε που εδώ και πολλές δεκαετίες βλέπουμε τα Αγραφιώτικα νερά (άνω Αχελώος, Αγραφιώτης, Μέγδοβας) να συγκεντρώνονται στο ιστορικό και μεγαλεπήβολο έργο της ΔΕΗ στα Κρεμαστά, να αποθηκεύονται εκεί πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού (περίπου 2 – 2,5 φορές περισσότερα από όσα καταναλώνει ετησίως η Θεσσαλία !), τα οποία παράγουν ενέργεια και παράλληλα καλύπτουν όλες τις ανάγκες (αρδευτικές, οικολογικές κλπ.) των γειτόνων μας Αιτωλοακαρνάνων, διασφαλίζοντας επιπλέον την καλή έως άριστη κατάσταση των οικοσυστημάτων της.

Ακόμη περισσότερο καμαρώνουμε όταν σκεφτόμαστε ότι τα Αγραφιώτικα νερά της Δυτικής Θεσσαλία, μέσω της παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας από τα Κρεμαστά, εδώ και εξήντα χρόνια εξασφαλίστηκε η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών στο ενεργοβόρο συγκρότημα εξόρυξης βωξίτη στην Βοιωτία (πρώην Πεσινέ), θεμελιώνοντας έτσι ένα σημαντικό τομέα βιομηχανικής ανάπτυξης στη χώρα μας (παραγωγή αλουμινίου).

Και φυσικά δεν αισθανόμαστε ότι κάποιοι μας «χρωστάνε» για όλα αυτά…

Το δεύτερο ζήτημα που προκύπτει από τις δηλώσεις του κ. Φαρμάκη είναι ότι (έστω μέσω Μεσοχώρας…) η Αιτωλοακαρνανία επιζητά την λήψη μιας οριστικής απόφασης σχετικά με την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων από τον Αχελώο στην ΛΑΠ Πηνειού.

Και στο θέμα αυτό, συμπίπτουμε απόλυτα.

Και εμείς, μετά από έντεκα χρόνια εγκατάλειψη των έργων, απαιτούμε από τα κόμματα και την Κυβέρνηση να συζητήσουν δημόσια το θέμα αυτό στη Βουλή, ώστε με δημοκρατικό τρόπο και χωρίς άλλη καθυστέρηση να καταλήξουν σε μια οριστική απόφαση, (την οποία όμως θα πρέπει όλοι να σεβαστούμε).

Είτε λοιπόν στην Κυβέρνηση θα  επιλέξουν την ολοκλήρωση των έργων Συκιάς και σήραγγας, ώστε το ταχύτερο να μεταφέρεται μια συμφωνημένη ποσότητα υδάτων στον κάμπο και στα ταλαιπωρημένα οικοσυστήματα της Θεσσαλίας, είτε θα διαθέσουν επιπλέον οικονομικούς πόρους για να κατεδαφίσουν τω ημιτελή έργα, απελευθερώνοντας τον «μπαζωμένο» Αχελώο, επαναφέροντας την φυσιολογική λειτουργία του, αποκαθιστώντας πλήρως το τοπίο και απομακρύνοντας τους κινδύνους μεγάλων καταστροφών από (τυχόν) έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.

Αυτή, κατά την άποψη μας, είναι η μόνη δίκαιη, οικολογικά επιβεβλημένη και πολιτικά ηθική διέξοδος.

Άλλη παράταση στην εκκρεμότητα δεν μπορεί να υπάρξει.

*Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,

*Γιαννακός Κώστας, Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας,

*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/  

 Κεντρικής Ελλάδας,

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ

Μέλη της Επιτροπής Διεκδίκησης επίλυσης Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ)

 

Δράσεις για μεσοπρόθεσμη προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (Μέρος 1ο) - Του Φάνη Γέμτου*

Έγραψα την προηγούμενη Δευτέρα ότι οι Δήμοι, Περιφέρειες και Κεντρική Κυβέρνηση  πρέπει να ηγηθούν προσπάθειας εφαρμογής μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Το ίδιο πρέπει να κάνει και η επιστημονική κοινότητα τη χώρας. Θα πρέπει  άμεσα να ασχοληθούν με έρευνα που θα ορίσει τα αναγκαία μέτρα και προσαρμογές στην κλιματική αλλαγή. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι Παγκόσμια η έρευνα ασχολείται με το θέμα και υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία.

Ένα χαρακτηριστικό όμως της έρευνας στη γεωργική πράξη είναι ότι οι διάφορες ιδέες πρέπει να εφαρμοστούν στη χώρα μας για να δούμε αν λειτουργούν.

Καθώς οι συνθήκες κλίματος, εδάφους κ.λπ. διαφέρουν, τα αποτελέσματα πολλές φορές πρέπει να ελεγχθούν τοπικά πριν εφαρμοστούν. Προφανώς χρειαζόμαστε χρηματοδότηση προσανατολισμένης έρευνας, αλλά και κάποιο σύστημα να μεταφερθούν τα αποτελέσματα στους τελικούς χρήστες δηλαδή στους αγρότες.

Θα πρέπει επίσης οι αγρότες να εφαρμόσουν ό,τι αποφασιστεί χωρίς αντιρρήσεις και υπεκφυγές. Προσαρμογές πρέπει να γίνουν και στην εκπαίδευση ώστε οι  απόφοιτοι Πανεπιστημίων και τεχνικών σχολείων να μπορέσουν να προσφέρουν στις νέες συνθήκες.

Το πρόβλημα είναι αρκετά σύνθετο και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την ελληνική γραφειοκρατία και κόστος για να προχωρήσει. Η ωφέλεια όμως θα είναι τεράστια καθώς οι αποζημιώσεις μιας χρονιάς είναι αρκετές για να αποσβέσουν όλο το κόστος πρόληψης. Αυτό είναι που πρέπει να καταλάβουμε όλοι για να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις.

Ας δούμε όμως ποια πρακτικά μέτρα πρέπει να πάρουμε για να προσαρμοστούμε.
Πρώτο θέμα η διάβρωση των εδαφών. Η Θεσσαλία έχει το 30% των καλλιεργούμενων εκτάσεων με κλίσεις που τα κάνουν να χάνουν κάθε χρόνο πολύτιμο επιφανειακό γόνιμο έδαφος. Έχω αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα στο πρόβλημα. Αν κάποιος δει τα επικλινή εδάφη της Χάλκης στο google earth θα δει τις κορυφές να ασπρίζουν.  Είναι η μάργα που βγαίνει στην επιφάνεια όταν το επιφανειακό έδαφος έχει απομακρυνθεί. Έντονα φαινόμενα διάβρωσης είχαμε και με τον Ιανό καθώς η απορροή του νερού στις πλαγιές προκάλεσε απομάκρυνση τεράστιων ποσοτήτων γόνιμου εδάφους.

Η δημιουργία εδάφους είναι μια πολύ αργή διαδικασία για αυτό πρέπει να περιορίσουμε την απώλεια εδάφους από  διάβρωση σε λιγότερο από 1 χιλιοστό τον χρόνο.

Πώς επιτυγχάνεται αυτό ; Συνεχής κάλυψη του εδάφους με καλλιέργειες ή φυτικά υπολείμματα, αύξηση της οργανικής ουσίας του  εδάφους που δημιουργεί σταθερότερα συσσωματώματα, κατάργηση του οργώματος και όπου μπορούμε  καλλιέργεια κατά τις ισοϋψείς.  Ιδιαίτερα σε δενδρώδεις καλλιέργειες με τις γραμμές κατά τις κλίσεις πρέπει να διατηρούμε το έδαφος ανάμεσα στις γραμμές καλυμμένο  για να αποφεύγουμε τη διάβρωση. Ο έλεγχος της βλάστησης θα γίνεται με χορτοκοπή αντί για τη κατεργασία του εδάφους που κάνουμε σήμερα.

Η νέα ΚΑΠ αλλά και οι δυνατότητες εμπορίας του αποθηκευμένου άνθρακα στο έδαφος μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη πολιτικών που θα προστατεύσουν τα καλλιεργούμενα επικλινή εδάφη. Αλλά και στις δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις  πρέπει να πάρουμε μέτρα προστασίας με αναδασώσεις και ορθολογική βόσκηση. 

Αυτά περιορίζουν της απορροές προς τα χαμηλότερα σημεία και πρέπει να τα φροντίζουμε για να κάνουν τη δουλειά τους περιορίζοντας τις ζημιές.
Η δημιουργία ταμιευτήρων που να συγκρατούν τα νερά των απορροών σε μεγάλες πλαγιές είναι μια σημαντική δυνατότητα. Καθώς οι ταμιευτήρες αποθηκεύουν τα νερά ελέγχοντας σημαντικά τις ροές.

Στο πρόσφατο παράδειγμα του Ιανού, η περιοχή των Σοφάδων δεν είχε μεγάλα προβλήματα καθώς το φράγμα Σμοκόβου συγκράτησε πολλές απορροές. Αντίθετα στα Φάρσαλα, Παλαμά, Καρδίτσα η  έλλειψη  των φραγμάτων στον Ενιπέα και στο Μουζάκι επιδείνωσε το πρόβλημα με τις καταστροφές που όλοι γνωρίζουμε. Αποτέλεσμα να πληρωθούν αποζημιώσεις 400 εκατομμυρίων € όταν η κατασκευή των δύο φραγμάτων  κοστίζει  200 εκατομμύρια €.

Προβλήματα μπορούμε να έχουμε στο μέλλον και από το ημιτελές φράγμα  της Συκιάς, αλλά και σε άλλες περιοχές όπως η Πύλη που δεν κατασκευάστηκαν φράγματα παρά τις μελέτες που υπάρχουν. 

Οι ταμιευτήρες έχουν και σημαντικά άλλα πλεονεκτήματα, όπως η δημιουργία αποθέματος για περιόδους ξηρασίας.  Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι μια από τις προβλέψεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι  οι περίοδοι ξηρασίας.

Τι θα κάνουμε αν έχουμε 2-3 χρόνια  ξηρασίας ; Το 70 % των Θεσσαλών υδρεύεται  από υπόγεια νερά, ενώ το 70% των χωραφιών σήμερα αρδεύεται εξαντλώντας τους υπόγειους υδροφορείς.

Τότε θα πούμε το νερό νεράκι καθώς οι δύο ταμιευτήρες που έχουμε (Πλαστήρα και Σμοκόβου)  δεν θα μπορούν να μας καλύψουν.
Βέβαια υπάρχουν και οι «οικολόγοι».   Αποκαλούν τους ταμιευτήρες φαραωνικά έργα, που καταστρέφουν το περιβάλλον. Αναμφίβολα όπως έχω τονίσει πολλές φορές υπάρχουν αλλοιώσεις στο περιβάλλον.

Αυτό ισχύει για κάθε τεχνικό έργο που κάνουμε. Από τα σπίτια μας μέχρι τους δρόμους, γέφυρες κλπ. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να κάνουμε ένα ισοζύγιο κόστους - οφέλους.

Μπορούμε να συζητάμε αν πρέπει να έχουμε πολυκατοικίες ή μονοκατοικίες, αλλά δεν νομίζω να συζητά κανείς να πάμε σε σπηλιές.

Το ίδιο ισχύει   για τους δρόμους, γέφυρες, σήραγγες κλπ. Δεν ξέρω αν έπρεπε να μείνουμε με τους  στενούς δρόμους και τους δεκάδες νεκρούς  τα Σαββατοκύριακα για να μην αλλοιώσουμε το περιβάλλον.

Το ίδιο ισχύει για τους ταμιευτήρες και τα φράγματα. Πρέπει να περιορίσουμε τη γεωργία μας σε ξηρικές καλλιέργειες ώστε να εξοικονομήσουμε νερό ή να κάνουμε ταμιευτήρες και να αυξήσουμε το εισόδημα από τη γεωργία με μια αναδιάρθρωση καλλιεργειών με αρδευόμενες καλλιέργειες υψηλής αξίας όπως τα οπωροκηπευτικά ;

Και επιπλέον να αποφύγουμε την καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων και την είσοδο θαλασσινού νερού ;

Ας τα βάλουμε στη ζυγαριά και ας αποφασίσουμε.

 *Ο Φάνης Γέμτος, είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πηγή : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

Θα κρυώσουμε και θα...πεινάσουμε το φετινό χειμώνα ; Πως η ενεργειακή κρίση φέρνει και επισιτιστική ανασφάλεια - Του Γιάννη Κολλάτου*

 

Και πως επηρεάζει την τοπική αγροτική οικονομία.

Η ενεργειακή κρίση φέρνει και επισιτιστική στη χώρα και στην Ευρώπη, καθώς ήδη έχουν αρχίσει να παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις στα ράφια των μάρκετ, ενώ σημαντικά προβλήματα αντιμετωπίζει η εφοδιαστική αλυσίδα αγαθών. Στη Θεσσαλία βέβαια οι ελλείψεις αυτές δεν έχουν ακόμη φανεί, αφού υπάρχει τοπική παραγωγή σε κρέας, γαλακτοκομικά, τυριά κλπ, ωστόσο δεν αποκλείεται να δούμε ελλείψεις μέσα στο χειμώνα ιδιαίτερα σε προϊόντα που παράγονται σε εργοστάσια της Ασίας, όπως για παράδειγμα στο Βιετνάμ ή την Ταϋλάνδη, όπου κλείνουν το ένα μετά το άλλο τα εργοστάσια λόγω της έξαρσης της πανδημίας, ενώ τα εργοστάσια της Κίνας πλέον αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τις ελλείψεις σε ενέργεια.

Τα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια λοιπόν και τα δώρα αξεσουάρ, όπως και κάποια τάμπλετ, ή ακόμη και τα αυτοκίνητα, τα υφάσματα και τα ρούχα είναι τα πρώτα μεγάλα θύματα της παγκόσμιας κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ σειρά παίρνουν τα εισαγόμενα τρόφιμα. Οι ελλείψεις που παρατηρούνται στην Βρετανία είναι «πιλότος» για τι κρίσεις που μπορεί να έχουμε στο μέλλον.

Ο επόμενος μεγάλος βραχνάς δισεκατομμυρίων πολιτών είναι ο παγκόσμιος πληθωρισμός που εξανεμίζει μισθούς και φέρνει οικογένειες στα πρόθυρα ενεργειακής και επισιτιστικής ανασφάλειας, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Για τη χώρα μας ο «εφιάλτης» αυτού που ονομάζουμε ακρίβεια, είναι ήδη ορατός για κάθε οικογένεια με τα τιμολόγια ρεύματος ή φυσικού αερίου, ή την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης στα χωριά, όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα καύσης ξύλου ή πέλετ των οποίων η τιμή επίσης έχει εκτοξευτεί.

Γίνεται κατανοητό ότι το τύπωμα χρήματος (πληθωρισμός) μπορεί να είναι απεριόριστο, αλλά η γη είναι πεπερασμένη και θα πρέπει να θρέψει έναν παγκόσμιο πληθυσμό που συνεχώς αυξάνει… Οι πολυεθνικές της βιοτεχνολογίας , όπως και με την περίπτωση των εμβολίων στην πανδημία θα κληθούν και πάλι να κάνουν το «θαύμα» τους .

Είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα έρθουν σύντομα επιδιώκοντας να δώσουν τη λύση στο επισιτιστικό πρόβλημα με τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους (τα λεγόμενα μεταλλαγμένα), που έχουν ήδη «πατεντάρει» απαγορεύοντας τη χρήση τους από αγρότες ή απλούς πολίτες που θα θέλουν να καλλιεργήσουν τα δικά τους τρόφιμα για να καλύψουν ανάγκες διατροφής της οικογένειάς τους…

Η περίπτωση της δικαστικής διαμάχης της Monsanto εναντίον του Καναδού αγρότη Percy Schmeiser για τη χρήση σπόρων της ελαιοκράμβης, είναι ενδεικτική μιας δυστοπίας από το τι μας επιφυλάσσει το κοντινό μέλλον όπου η κλιματική κρίση θα δίνει τον τόνο για μειωμένες σοδειές στην αγροτική παραγωγή, που θα καλούνται να καλύψουν αυξημένες ανάγκες διατροφής του παγκόσμιου πληθυσμού... Ήδη η ένδυση δείχνει να υποχωρεί και πάλι στις προτεραιότητες των καταναλωτών του βορείου ημισφαιρίου, έναντι των τροφίμων… Καθώς μπαίνουμε σιγά-σιγά στο χειμώνα η θέρμανση (άρα η ενέργεια) και η ενεργειακή- θερμιδική κάλυψη μέσω των τροφίμων, αποκτούν ξανά μεγαλύτερη σημασία, μετά τη σχετική ευφορία από τη λήξη της καραντίνας που δημιούργησε νέα ζήτηση για ρούχα στους καταναλωτές, ενώ μη λησμονούμε ότι τα εργοστάσια κατασκευής ρούχων είναι στην Ασία που αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προαναφέραμε με τη βιομηχανική της παραγωγή…

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να «φρενάρει» το ράλι ανόδου και του βαμβακιού, αφού κλείνουν τα εργοστάσια που θα το μεταποιήσουν, με αποτέλεσμα να έχουμε μία μικρή μείωση των τιμών το τελευταίο τριήμερο που οδήγησε πολλούς παραγωγούς να κλείσουν τις τιμές με τους εκκοκκιστές.

Άλλοι αγρότες πάλι παίρνουν το ρίσκο καθώς θεωρούν ότι αυτά είναι χρηματιστηριακά παίγνια που συμβαίνουν κάθε χρόνο τέτοια εποχή και περιμένουν ότι οι τιμές φέτος στο σύσπορο βαμβάκι θα ξεπεράσουν ακόμη και τα 80 λεπτά το κιλό, λόγω της έλλειψης που υπάρχει στην παγκόσμια παραγωγή βάμβακος …

Την ίδια ώρα οι έντονες βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών δημιουργούν νέα προβλήματα στην τοπική οικονομία, καθώς ένα ποσοστό 30 με 40% του βαμβακιού ιδιαίτερα στις περιοχές Φαρσάλων, Κοιλάδας-Μάνδρας, Φαρκαδόνας και Παλαμά, Σελλάνων και Μουζακίου είναι ακόμη ασυγκόμιστο.

Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Αντρέας Λυκουρέντζος που βρέθηκε προχθές σε σύσκεψη στη Λάρισα, στην περιφέρεια, δεσμεύτηκε ότι θα γίνει καταγραφή των ζημιών στις καλλιέργειες και θα αποζημιωθούν οι παραγωγοί για απώλεια βάρους και ποιότητας, ωστόσο παραμένουν ακόμη εκκρεμότητες με τις ενστάσεις των παραγωγών στο Ν Καρδίτσας που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρώτη φάση των άμεσων αποζημιώσεων από τον «Ιανό».
Σε ότι αφορά τώρα τη γενικότερη εικόνα στην τοπική οικονομία, από τη μια υπάρχει μια σχετική ευφορία για τις υψηλές τιμές σε βασικά προϊόντα, όπως στάρι, κριθάρι, μηδική, καλαμπόκια και φυσικά βαμβάκι, από την άλλη ωστόσο επικρατεί και προβληματισμός για το κύμα ανατιμήσεων στα αγροτικά εφόδια και κυρίως σε λιπάσματα, φάρμακα, σπόρο, ενώ για τα οργώματα των χειμερινών σιτηρών, με το πετρέλαιο στο 1,40 ευρώ το λίτρο το κόστος παραγωγής εκτοξεύεται με το «καλημέρα» για τη νέα χρονιά, αν σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι οι τιμές ήταν στο 1,10 με 1,15 ευρώ το λίτρο. Λιπάσματα πάνω κατά 200 ευρώ ο τόνος, πετρέλαιο πάνω κατά 30 λεπτά το λίτρο και σπόρος στη διπλάσια τιμή σε σχέση με πέρυσι, δημιουργούν ένα κοστολόγιο κατά 50% τουλάχιστο αυξημένο σε σχέση με πέρυσι. Και μην ξεχνάμε τις μεγάλες απώλειες που είχαμε φέτος στην παραγωγή από τα οπωροφόρα λόγω των ανοιξιάτικων παγετών, αλλά και τα αμπέλια και φυσικά τις πρόσφατες καταστροφές από τις βροχοπτώσεις

Και βέβαια παραμένει ένα ερωτηματικό πότε θα συγκομιστούν τα βαμβάκια που είναι ακόμη στα λασπωμένα χωράφια και ποια θα είναι η τιμή των μεταβροχικών…

Μη λησμονούμε τέλος ότι πολλά χωράφια που βρίσκονται εντός του ΤΟΕΒ Ταυρωπού πριν ξεκινήσει η αρδευτική περίοδος, οι αγρότες της Καρδίτσας αναγκάζονται να τα ποτίσουν για να ρίξουν την οξύτητα στα χώματα (είναι ιδιαίτερα όξινα) και αυτό γίνεται μέσω αντλητικών από τα τρακτέρ που σημαίνει ότι καταναλώνουν πανάκριβο πλέον πετρέλαιο, ενώ δεν γίνεται καν λόγος για το κόστος άρδευσης στην ανατολική Θεσσαλία μέσω γεωτρήσεων λόγω της έλλειψης επιφανειακών νερών.

Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως η μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο για τους αγρότες, αλλά και για βιοτεχνίες και εμπορικές επιχειρήσεις, είναι πλέον επιτακτική ανάγκη για να μπορέσουν να επιβιώσουν οι παραγωγοί της λεγόμενης πραγματικής- παραγωγικής οικονομίας, τόσο στη Θεσσαλία, όσο και στη χώρα. Στο νέο κόσμο της επισιτιστικής ανασφάλειας που «ξημερώνει», το να παραμένει τριπλάσιος ο ΕΦΚ κατανάλωσης στην Ελλάδα σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, για ρεύμα και καύσιμα, είναι τελικά σαν να «πυροβολούμε τα πόδια μας», αφού η είσπραξη φόρων από μία οικονομία που θα εξαρτάται από εισαγόμενα τρόφιμα και εν γένει ενέργεια, απλά δημιουργεί ένα νέο φαύλο κύκλο ελλειμμάτων και συσσώρευσης χρέους

*Ο Γιάννης Κολλάτος είναι δημοσιογράφος

Πηγή : thessaliatv.gr

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb

  

Η διαβούλευση για την Μεσοχώρα απαιτεί τεκμηριωμένες τοποθετήσεις και όχι ανυπόστατα επιχειρήματα και ψευτοοικολογικά στερεότυπα - Των Κ. Γκούμα* - Τ. Μπαρμπούτη*

 

Επανερχόμαστε στην διαβούλευση για την νέα περιβαλλοντική μελέτη που υπέβαλλε για έγκριση η ΔΕΗ στο αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) για το υδροηλεκτρικό (ΥΗ) έργο Μεσοχώρας.

Και αυτό γιατί παρατηρούμε πως βασικά χαρακτηριστικά αυτού του σύνθετου έργου, δυστυχώς, στρεβλώνονται ή/και εργαλειοποιούνται καταλλήλως από ορισμένους (αυτή τη φορά από το Δίκτυο «Μεσοχώρα - Αχελώος SOS», με  σχετικό δημοσίευμα), με την ελπίδα να «κερδίσουν»  οπαδούς γύρω από την «επαναστατική» διεκδίκησή τους για …κατεδάφιση (!) αντί για την αδειοδότηση του έργου.

Θεωρούμε χρήσιμο συνεπώς να εκθέσουμε τις απόψεις μας  προσδοκώντας ότι θα προσφέρουμε την πραγματική εικόνα του θέματος στην κοινή γνώμη.

 

1.   Για πολλοστή φορά χρησιμοποιούν το αστήρικτο επιχείρημα ότι η Μεσοχώρα δεν αποτελεί αυτοτελές ενεργειακό έργο,  επιμένοντας στον ψεύτικο ισχυρισμό ότι συνδέεται με  την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων προς την λεκάνη Πηνειού.

Το θέμα αυτό, ως γνωστόν, έχει «κλείσει» εδώ και πολλά χρόνια. Η παραγωγή της ενέργειας στην Μεσοχωρα θα γίνεται με αποφάσεις ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ του διαχειριστή (ΔΕΗ).

ΔΕΝ υπάρχουν δεσμεύσεις ως προς την ποσότητα υδάτων που θα «φεύγουν» από την τεχνητή λίμνη Μεσοχώρας  και μέσω του αγωγού προσαγωγής (μήκους ~7,5 χλμ. και διαμέτρου 6 μ.) και θα οδηγούνται στον ΥΗ Σταθμό Γλύστρας. Μετά την  παραγωγή ενέργειας  τα νερά θα οδηγούνται στην παρακείμενη κοίτη του ποταμού Αχελώου, συνεχίζοντας την πορεία τους προς νότο (σημ. όταν δημιουργηθεί και η τεχνητή λίμνη Συκιάς θα εισέρχονται σε αυτήν).

Επίσης ΔΕΝ υπάρχουν δεσμεύσεις – και αυτό είναι καθοριστικό – ως προς την χρονική περίοδο κάθε έτους όπου θα απελευθερώνονται τα νερά της λίμνης Μεσοχώρας για παραγωγή ενέργειας, δεδομένου ότι η ΔΕΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να φυλάσσει ποσότητες για την αρδευτική περίοδο. Δηλαδή, ακριβώς το αντίθετο  από εκείνο που θα συμβαίνει (μελλοντικά) στη Συκιά, η οποία θα έχει αυτές τις δεσμεύσεις.

Το ίδιο επίσης συμβαίνει σήμερα με το γνωστό σε όλους ΥΗΕ Ν. Πλαστήρα που έχει δεσμεύσεις, αφενός προς τον ΤΟΕΒ Ταυρωπού (άρδευση για περισσότερα από 115.000 στρ.), αφετέρου προς τον Σύνδεσμο Ύδρευσης Καρδίτσας.  Γι’ αυτό τα δυο αυτά ΥΗ έργα θεωρούνται «πολλαπλού σκοπού» και, σε αντιδιαστολή με την Μεσοχώρα, δεν είναι αμιγώς ενεργειακά.

Συνεπώς, παρότι το έργο Μεσοχώρας προβλέπονταν αρχικά να συμβάλλει στην μεταφορά υδάτων στον Θεσσαλικό κάμπο, μετά το 1995, με την απόφαση μείωσης των ποσοτήτων νερού προς μεταφορά, η Μεσοχώρα, «τεχνικά» αλλά και «διοικητικά», κατέστη ένα αμιγώς υδροηλεκτρικό έργο.

Όσα λέγονται για να συνδέσουν την Μεσοχώρα με την μεταφορά (εκτροπή) υδάτων προς τον κάμπο είναι «εκ του πονηρού», σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν συγχύσεις και να ενεργοποιηθούν αντανακλαστικά εναντίον της λειτουργίας της.

Ακόμη και το ΣτΕ, το οποίο στο παρελθόν είχε οδηγηθεί σε παράλογες αποφάσεις* σχετικά με την Μεσοχώρα, στην απόφαση 26/2014 αναγνώρισε με σαφήνεια την ΜΗ ΣΥΝΔΕΣΗ της με την μεταφορά νερού (εκτροπή).

Όσο για  τις ευθύνες σχετικά με  την επί 20 χρόνια εγκατάλειψή της σχεδόν ολοκληρωμένης Μεσοχώρας, αν και εύκολα προκύπτουν από την απλή ανάγνωση του ιστορικού της υπόθεσης αυτής, στην σημερινή μας ανάρτηση θα αποφύγουμε να υπεισέλθουμε. Ας σκεφθούμε μόνο ότι με βάση το σημερινό ύψος τιμής (χονδρική) της ενέργειας, το ΥΗΕ Μεσοχώρας θα παράγει έσοδα της τάξης των 30 εκατ. ευρώ ετησίως, κάτι που αποδεικνύει τη ζημία που έγινε στην Εθνική Οικονομία όταν το έργο αυτό παρέμενε εγκαταλειμμένο για είκοσι ολόκληρα χρόνια…

Στο σημείο αυτό θα συμπληρώσουμε πως παρότι  η Μεσοχώρα  δεν σχετίζεται με την άρδευση του Θεσσαλικού κάμπου,  εκείνο που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι ότι η Θεσσαλία δεν είναι ελλειμματική μόνο στα νερά αλλά και στην ενέργεια, δηλαδή η παραγωγή ενέργειας υπολείπεται σαφώς από την κατανάλωση. Το πιο χαρακτηριστικό όμως είναι ότι μόνο για τις 33.000 χιλιάδες γεωτρήσεις που λειτουργούν στον κάμπο καταναλώνεται ενέργεια περίπου 700 GWh ετησίως, δηλαδή σχεδόν διπλάσια από την (αναμενόμενη) παραγωγή του ΥΗΕ Μεσοχώρας !

Με βάση αυτό το δεδομένο, η Μεσοχώρα αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά την γενικότερη κατάσταση στον κάμπο, έστω και εάν τα νερά της δεν θα προσφέρουν το δημόσιο αγαθό της άρδευσης αλλά εκείνο της «πράσινης» ενέργειας για την κάλυψη μέρους των αναγκών.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Είναι χαρακτηριστική η τύφλωση ορισμένων δικαστών οι οποίοι στην απόφαση τους 3478/2000 (εισηγητής Κ. Μενουδάκος) ακύρωσαν την απόφαση συνέχισης των έργων, γιατί παρατήρησαν ότι κατακλύζονταν οριακά ένα μοναστήρι στο Μυρόφυλλο (Αγ. Γεώργιος). Μόνο που δεν διάβασαν καλά στον χάρτη ότι η περιοχή αυτή ανήκει στην κατάντη λίμνη Συκιάς και όχι σε εκείνη της Μεσοχώρας, την οποία όμως δυστυχώς, συμπεριέλαβαν στην ακυρωτική τους απόφαση ! Άραγε λάθος ή σκοπιμότητα ; Ίσως η ιστορία δώσει κάποτε απάντηση…….

 

2.  Όμως στην ικανοποίηση του πάθους ορισμένων για την «κατεδάφιση» της Μεσοχώρας είναι αναγκαία και η «τρομοκράτηση» της κοινής γνώμης για το τι θα συμβεί εάν η Θεσσαλία ενισχυθεί, μέσω του ημιτελούς ταμιευτήρα Συκιάς, με επιπλέον νερά  από την ΛΑΠ Ανω Αχελωου (σημ. ήδη από το 1960 ενισχύεται με  νερά του π. Μέγδοβα /ταμιευτήρας Ν. Πλαστήρα). Και πάλι λοιπόν επιστρατεύονται επιχειρήματα για  «υδροβόρες καλλιέργειες της χημικής (;) γεωργίας», για  «κατασπατάληση νερού» κλπ.

Όλοι λοιπόν όσοι αναμασούν τα ξεπερασμένα αυτά επιχειρήματα της τελευταίας 40ετίας, ας γνωρίζουν ότι στις σημερινές συνθήκες (κλιματική κρίση, κίνδυνοι ξηρασίας, έντονες πλημμύρες, ανάγκη οικολογικής αποκατάστασης και προστασίας υπόγειων και επιφανειακών οικοσυστημάτων στην ΛΑΠ Πηνειού κλπ.), κυρίαρχα προβλήματα για την Θεσσαλία αποτελούν η ΑΣΦΑΛΕΙΑ από τα νερά και το τεράστιο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ζήτημα, θέματα που αμφότερα απαιτούν την μέγιστη δυνατή ταμίευση υδάτων και την δημιουργία επαρκών αποθεμάτων πολλαπλής χρησιμότητας, είτε από την ΛΑΠ Αχελώου (με μεταφορά) είτε από την ΛΑΠ Πηνειού (μικροί και μεσαίοι ταμιευτήρες), χωρίς εξαίρεση.

Η «ζήτηση» υδάτων για τους δύο αυτούς βασικούς σκοπούς είναι απολύτως ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ, ενώ αντίθετα οι αρδευτικές ανάγκες θα προσαρμοστούν (με μια σχετική ελαστικότητα, ανάλογα με τις αρδευόμενες εκτάσεις) ως ένας μόνο από τους σκοπούς αξιοποίησης αυτής της «προσφοράς» νερού που θα επιτευχθεί με την δημιουργία αυτών των έργων ταμίευσης (Συκιά/Αχελώος και έργα στην ΛΑΠ Πηνειού).

 

3. Θα ήταν παράξενο για μας εάν οι «προστάτες» του Αχελώου δεν προσπαθούσαν να προκαλέσουν αντανακλαστικά φόβου και στους φίλους συμπολίτες της Αιτωλοακαρνανίας. Τους ενοχλεί που οι μελετητές της ΜΠΕ Μεσοχώρας διατυπώνουν το αυτονόητο, ότι δηλαδή από την «…λειτουργία της Μεσοχώρας καμία επίπτωση δεν αναμένεται κατάντη των Κρεμαστών» και ότι «δεν έχει επίπτωση στην Αιτωλοακαρνανία, στις εκβολές Αχελώου».

Και εφόσον οι συντάκτες του δημοσιεύματος παριστάνουν ότι έχουν σεβασμό στις αποφάσεις του ΣτΕ, τους υπενθυμίζουμε ότι αυτές ακριβώς τις διαπιστώσεις (περί μη αρνητικών επιπτώσεων) αποδέχεται και η 3478/2000 απόφαση του ΣτΕ, όπου μία προς μία απορρίφθηκαν όλες οι σχετικές αιτιάσεις των προσφευγόντων (το ακυρωτικό αποτέλεσμα της απόφασης προήλθε από την υπόθεση της μονής Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου, που σχολιάσαμε στα προηγούμενα). Αυτό εξάλλου αποδεικνύει ότι το ΣτΕ ούτε «ακύρωσε» τα έργα μεταφορας (εκτροπής), ούτε ήταν δυνατόν να αποφασίσει σχετικά με την σκοπιμότητα τους, απλά ακύρωσε διοικητικές πράξεις με προβλήματα ή παραλείψεις (όπως πχ. η μη πρόβλεψη της κατάκλυσης της μονής που προστατεύεται από διεθνή συνθήκη).

Τέλος, επειδή οι ίδιοι προβληματισμοί είχαν αναπτυχθεί και κατά την διαβούλευση των μελετών για τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ), υπενθυμίζουμε ότι και οι μελετητές τότε, απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα φορέων της Αιτωλοακαρνανίας, απέδειξαν τεκμηριωμένα και χωρίς τοπικιστικού χαρακτήρα επιρροές, ότι ο «Αχελώος στο κατάντη του τμήμα είναι απολύτως ρυθμισμένο σύστημα και δεν μπορεί να επηρεαστεί  από την απόληψη 250 εκατ. κυβ. μέτρων χειμερινών απορροών του άνω ρου αυτού» και ότι η ποσότητα μεταφοράς προς ΛΑΠ Πηνειού (εκτροπή)  «…στις εκβολές (Αχελώου) αντιστοιχεί στο 6% του μέσου ετήσιου όγκου απορροής» και τέλος καταλήγουν στο «…συμπέρασμα ότι τα όποια τυχόν προβλήματα δεν προκύπτουν από την διαθεσιμότητα γλυκού νερού, αλλά από τον τρόπο διαχείρισής του….. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει περίσσεια διαθέσιμου νερού που μπορεί, αν κριθεί, να εξυπηρετήσει τέτοιες ανάγκες».

Γνωστά βεβαίως όλα αυτά, χρήσιμο όμως να τα υπενθυμίζουμε μιας και κάποιοι έχουν βαλθεί να «κατεδαφίσουν» έργα που πληρώθηκαν από το υστέρημά μας.

Και εδώ προκύπτει ένα ακόμη ερώτημα : Εφόσον, όπως λένε, η Αιτωλοακαρνανία «γνωρίζει από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις από την λειτουργία τεσσάρων μεγάλων φραγμάτων» (σημ. εννοούν ΥΗ έργων), με επιπτώσεις στο «μικροκλίμα, εκβολές (Αχελώου), ψάρια, πουλιά», τι προτίθενται να πράξουν για τα τέσσερα αυτά ιστορικά έργα ; Βρίσκονται και αυτά στο στόχαστρο της βαρβαρότητας για κατεδάφιση, όπως προετοιμάζονται να πράξουν στη Μεσοχώρα ; Και εάν όχι με ποιο σκεπτικό τα εξαιρούν ;

Και αφού, παρότι «κατεδαφιστές» και «επαναστάτες», δείχνουν να σέβονται την θεσμική λειτουργία της χώρας (πχ. αποφάσεις ΣτΕ, συμμετοχή στη διαβούλευση ΜΠΕ Μεσοχώρας κλπ,), ας εξηγήσουν στον Ελληνικό λαό, από πού αντλούν την δημοκρατική νομιμοποίηση για τις βάρβαρες, ανεύθυνες  και παράλογες προθέσεις κατεδάφισης ; Επίσης, τι προτείνουν για την εξασφάλιση των αναγκαίων οικονομικών πόρων για την μελέτη, τις εργασίες κατεδάφισης, την απομάκρυνση των τεράστιων όγκων σκυροδεμάτων και χωματισμών, την καταστροφή του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και βεβαίως την απαραίτητη αποζημίωση του «κυρίου» των έργων, δηλαδή την ΔΕΗ ; Θα πρέπει αυτές να επιβαρύνουν τον Ελληνικό λαό ή μήπως έχουν σκεφθεί κάποια πιο «υπεύθυνη»  εναλλακτική λύση ;

 

4. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια αποστροφή στους ισχυρισμούς των «κατεδαφιστών», ότι δηλαδή υπάρχουν «κεντρικές πολιτικές αποφάσεις που (τις) υποδεικνύουν τα εργολαβικά ενεργειακά λόμπι».

Μετά τα όσα συμβαίνουν στον ενεργειακό τομέα θα είμασταν οι τελευταίοι που θα αρνηθούμε την επίδραση ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων στις κυβερνητικές επιλογές. Η δική μας όμως οπτική είναι ότι η ΥΗ ενέργεια δεν εμπίπτει στις βασικές προτεραιότητες των επιχειρηματικών ομίλων, και ότι αρκετοί ολιγάρχες της ενέργειας έχουν ισχυρό ενδιαφέρον να μην τεθεί άμεσα (ίσως και ποτέ) σε λειτουργία η Μεσοχώρα, η οποία αντικειμενικά περιορίζει το δικό τους πεδίο επενδύσεων και κερδοφορίας (πχ. φυσικό αέριο, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά).

Εξάλλου και οι δύο τουλάχιστον τελευταίες κυβερνήσεις πριμοδοτούν αυτά ακριβώς τα έργα,  έχοντας εξοστρακίσει πλήρως την ΥΗ ενέργεια (πλην της ολοκληρωμένης Μεσοχώρα) από τους ενεργειακούς τους σχεδιασμούς (δες ΕΣΕΚ Σταθάκη/2018 και Χατζηδάκη/2020).

Ας αφήσουν λοιπόν κατά μέρος τις εύκολες «επαναστατικές» και «αντισυστημικές» κορώνες και ας παραδεχθούν το προφανές, ότι δηλαδή οι μόνοι που αντικειμενικά συμπίπτουν με τις δογματικές τους εμμονές να μην λειτουργήσει το ΥΗ συγκρότημα Μεσοχώρας (ιδιαίτερα μετά την σχετική μετατόπιση υπέρ του έργου από τον ΣΥΡΙΖΑ και μέρους των οικολόγων) είναι κάποια ολιγοπώλια του ενεργειακού τομέα και κανείς άλλος.

Ας συνειδητοποιήσουν επίσης  ότι η υπόθεση της Μεσοχώρας δεν γυρίζει πίσω.

Πέραν της λειτουργίας (το ταχύτερο δυνατό) του έργου και απόδοσης του οικονομικού αλλά και οικολογικού οφέλους (παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ) από αυτό, το μείζον θέμα είναι η δίκαιη αποζημίωση των κατοίκων Μεσοχώρας  και η αποκατάσταση των περιουσιών τους.

Εξάλλου, όπως η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων έχει ήδη απομονώσει τους πάσης φύσεως κήρυκες του μίσους κατά του έργου και του διχασμού της τοπικής κοινωνίας, έτσι συνολικά και η κοινή γνώμη της χώρας έχει αντιληφθεί το «παιχνίδι» των αρνητών – κατεδαφιστών και τους έχει οριστικά καταδικάσει σε ανυποληψία και απομόνωση.

 

 *Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κ. Ε

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ

Ενημερωθείτε για τα νέα του blog "Νερά - Γεωργία - Περιβάλλον" :

- Από την σελίδα μας στο fb​

- Από την ομάδα μας στο fb